Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1803

Waarneemingen, betreffende de heilzaame geneeskragten der cascarilla.
Door den Geheimraad C.W. Hufeland.

De waardige, zo wel door Daaden, als door Geschriften, in onze Konst verdienstvolle, bejaarde Geneesheer, Dr. krügelstein, te Ohrdruf, schreef my onlangs het volgende. ‘Bestendig heb ik van de Cascarilla, een der heerlykste middelen, op het voetspoor van stahl en hoffman, geduurende myne veertigjaarige Praktyk, gebruik gemaakt, en haar in een groot aantal ziekten, niet alleen heilzaam, maar zelfs eenig in haare zoort gevonden. By de onrustigheden der eerstgebooren Kinderen, met groenen afgang en

[p. 389]

buikpynen, bedien ik my van de waterige Tinctuur van Cascarilla, met Sal Tartari bereid, tot 30 of 40 druppen, als van een waar eigendommelyk middel: laatende ik teffens de Moeder, of Minne, daarvan, een eetlepel vol neemen. In zenuwagtige Hoofdpynen en scheele Hoofdpynen, vooral by Hysterische Vrouwen en Meisjes, gelyk ook tegen de daar mede gepaard gaande lastige misselykheid en braakzucht, is de Tinctura Spirituosa Cascarillae, meermaalen met Valeriana vereenigd, myn gewoon hulpmiddel. In de roode Loop, de ontstookene en rottige uitgezonderd, bedien ik my doorgaans, na voorheen een braakmiddel uit Ipecacuanha, zo de omstandigheden het vorderen, gebruikt te hebben, in 't geheel van geen ander middel, dan van een Infusum saturatum Cascarillae, met Sal Tartari gemengd, als 'er geen koorts aanwezig in. In langduurige verkoudheden, heeschheid, moeilyke slymontlasting, met sleepende pynlykheden der borst, is dit middel, voornaamelyk in Extract, van de grootste werkzaamheid. Na overwonnene koortzige ziekten, herstelt het beter, dan alle andere, de verloorene kragten, vooral der Maag, en der Spysverteering. Insgelyks is dit middel van het uitgebreidste nut in de Hypochondrie, en tegen de daaruit ontstaande toevallen van bezwaarlyke Spysverteering, Winden, Krampen, Benaauwdheden, enz.’

Ik verheug my over deeze Aanmaaning van mynen hooggeachten Amptgenoot, om ons wederom opmerkzaam te maaken op een middel, 't welk voorheen zo hoog geschat wierd, doch 't welk thans zo weinig gekend en gebruikt wordt. Het verschaft ons in der daad eene der geschiktste en weldaadigste verbindingen der versterkende zamentrekkende stoffe, met vlugge bestanddeelen. Deeze is voorzeker veel verteerbaarder, en, in gevallen van groote zwakheid, vergezeld met eene ziekelyke prikkelbaarheid van de werktuigen der spysverteering, veel bruikbaarder, dan de Koortsbast en andere vastere versterkende middelen. Van daar doet deeze Bast zo veel dienst in ziekten van Kinderen, in ziekelyke belemmeringen der Spysverteering, in Loopen en roode Loopen, in Zenuwkwaalen, en in tusschenpoozende Koortzen; in alle welke gebreken dezelve veelmaalen het eenigst dienstdoend middel is. Niet minder voortreffelyke uitwerkingen heb ik menigmaal

[p. 390]

van dit Geneesmiddel gezien in langduurige Slymziekten der Borst, in sleepende Verkoudheden, in verslymingen der Longen, door gelykzoortige oorzaaken daargesteld, en eindelyk in waare Slymteeringen, uit verslapping der vezelen gebooren.

Aanmerking van den Redacteur.

De Cascarilla is voorzeker een voortreffelyk middel, schoon door de Stahliaanen te hoog verheven, en aangewend in ziekten, in welke in 't geheel geene prikkelende middelen te pas komen, by voorb. in de Longontsteekingen. De groote loftuitingen van zommigen, die de Cascarilla, in de tusschenpoozende Koortzen, als met den Koortsbast gelyk staande, hebben aangepreezen, verdienen insgelyks zeer beperkt te worden. Want schoon deeze bast zeer te pas komt, wanneer de koorts, door zwakheid der vaste deelen, wordt onderhouden, is dezelve steeds schadelyk, als 'er eene ontstookene gesteldheid, of iets dergelyks, aanwezig is. Eene te groote en te winderige opvyzeling van dit middel, boven deszelfs waare kragten, is denkelyk de oorzaak, dat hetzelve, niet aan de uitbundige loftuitingen voldoende, buiten algemeen gebruik is geraakt. Zeer billyk vind ik het oordeel van den grooten murray, App. Medic. T. IV. p. 138. - ‘Zo wy hier by in aanmerking neemen, dat dit middel eene maagversterkende, windbreekende, algemeen versterkende en zweetdryvende kragt bezit, blykt het, dat hetzelve onder de voortreffelykere Geneesmiddelen eene plaats verdient. Doch steeds moeten wy in het oog houden, dat het een heet middel is, en dat, wanneer het bloed reeds te veel in beweeging is, hier door nog een prikkel wordt toegevoegd. Hierom heeft ook reeds de beroemde fr. hoffman dit middel dienstiger geoordeeld voor waterige voorwerpen en voor Vrouwen, dan voor meer gevoelige en galachtige lichaamen: waarby ik voege, voor volbloedige en schraale gestellen.’