Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1803

[p. 30]

Uitsteekende byzonderheden in het character der Morlachiers.

(Ontleend uit de Voyage Pittoresque & Historique in Istria & Dalmatie de l.f. cassas, par joseph lavallée.)

De Morlachiers oefenen de deugd der Gastvryheid tot een uiterste. Indien een Vreemdeling met de geringste aanbeveeling komt, mag hy zich verzekerd houden, dat hy als een Broeder zal ontvangen worden. Niet alleen onthaalen zy hem ryklyk met alles, wat hunne huislyke voorraad oplevert; maar, indien zy vooraf van de komst eens Vreemdelings verwittigd zyn, trekken zy hem met hunne paarden tot geleide te gemoete. By zyn heenen gaan bieden zy hem teerkost op den weg aan, en doen hem uitgeleide, tot op zekeren afstand, met hunne Kinderen en Dienstboden. De armen zo wel als de ryken onder dit Volk ontvangen den Vreemdeling even hartlyk; het eenig onderscheid bestaat in de kostbaarheid des onthaals.

Deeze Gastvryheid wordt nog sterker uitgeoefend, indien de Gast een hunner Landgenooten is. Wanneer een Morlachier in het huis van een Morlachier binnen treedt, gaat de Moeder des gezins, en haar oudste of laatst gehuwde Dogter, hem ter omhelzinge te gemoet; een vriendschapsbetoon, 't welk zy aan geen Vreemdeling bewyzen: de gewoonte, in tegendeel, vordert, dat de Vrouwen, zo lang hy ten huize vertoeft, zich voor hem niet vertoonen.

Een Morlachier vindt zich nooit in de harde noodzaaklykheid van te moeten bedelen. Hy treedt ten huize van zynen naasten in, zet zich aan tafel neder, eet, blyft 'er zo lang het hem goeddunkt, en vermoeit nimmer de hartlykheid zyns Gastheers. Geene angstige bezorgdheid voor den dag van morgen kennende, verteeren zy te meermaalen met hunne Vrienden en Gasten op éénen dag, 't geen maanden voor het Huisgezin zou hebben kunnen strekken. Het is geenzins ongewoon, dat men, op den weg, Veehoeders en Landwerkers ontmoet, die den Reiziger op hunnen teerkost, voor dien dag medegenomen, onthaalen. De Morlachiers schynen

[p. 31]

niet te weeten wat spaarzaamheid of huishoudelykheid is, dan alleen ten opzigte van hunne kleederen, waarin zy zulks op eene belachlyke wyze betoonen. Moeten zy een kladdigen weg doortrekken, zy doen hunne schoenen uit, om dezelve te bespaaren; worden zy door een regenvlaag beloopen, zy ontdoen zich van hunne kleederen, zo veel zy kunnen, en zetten hun hoofddekzel af, om het voor nat worden te bewaaren.

By edelmoedigheid en onbaatzoekenheid voegen zy eene verregaande getrouwheid in het vervullen van hunne beloften. Het woord van een Morlachier is heilig, en men kent geen voorbeeld van deszelfs verbreeking. Heeft hy schuld gemaakt, en vindt hy zich buiten staat om dezelve op den gezetten tyd te betaalen, hy doet altoos den schuldeischer een geschenk, bykans van dezelfde waarde, enkel als eene erkentenis voor het uitstel, nooit faalende om vervolgens de geheele schuld af te doen.

Niet alleen geeven zy dus blyk van eerlykheid in het voortzetten hunner zaaken, maar ook betoonen zy in hunne Vriendschap een vuurige geestdrift. Vriendschap, zo edel en zo beminnelyk, is by hun een stuk van Godsdienst, en gaat van eenige plegtigheden vergezeld.

Wanneer 'er Vriendschap stand grypt tusschen twee Persoonen van onderscheide Sexe, vervoegen zy zich na de Kerk, vergezeld van hunne Bloedverwanten. Aldaar zegent de Priester die vereeniging. Vrouwen, door dien Vriendschapsband verbonden, draagen den naam van Posestrima, en de Mannen dien van Probatimi; alles is onder deezen gemeen, en zy zyn voor hun gansche leeven aan elkander verbonden. Niets is 'er, 't welk de Probatimi niet wil deelen met zyne Posestrima, en deeze met haaren Vriend. De opoffering des leevens zelfs gaf te meermaaleh een bewys van de hegtheid deezer verbintenisse. Indien 'er oneenigheid ontstaat tusschen deeze door Vriendschap verknogten, merkt men zulks aan als een Volksramp, en een teken van een Volksoordeel. In ouden tyde was zulk eene breuke zonder voorbeeld; maar twee of drie Eeuwen geleden heeft de gemeenschap met de Italiaanen de zuiverheid hunner zeden ver-

[p. 32]

anderd; het invoeren van sterken Drank heeft aanleiding gegeeven tot dronkenschap en daaruit ryzende geschillen, en het Probatimismus heeft hun niet altoos van andere Menschen onderscheiden.