Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1803

De Godvruchtige Avondmaalganger, of Overdenkingen tot regt gebruik van het H. Avondmaal; door J.L. Ewald. Uit het Hoogduitsch. Te Workum, by I. Verwey, 1803. In gr. 8vo. 254 bl.

Meermaalen hebben wy onze Leezers den schryftrant en de denkwyze van ewald, over Godgeleerde onderwerpen, leeren kennen. Liefhebbers van 's Mans Schriften zullen ook deze Handleiding, ter bevordering van het regt gebruik des Heiligen Avondmaals, met genoegen ontvangen. De Eerw. verwey, die zich, ook door andere Schriften, als een kundig en arbeidzaam Prediker, heeft bekend gemaakt, verdient eer en dank voor derzelver vertaaling, en voor het leezenswaardig Voorbericht, welk hy, tot aanpryzing van dit Werkjen, aan deszelfs hoofd geplaatst heeft. Wy vereenigen ons van heeler harte met 's Mans gezegden: ‘Indien men zich geheel en volstrekt houdt aan den duidelyken letter van het Euangelie; indien men het Avondmaal vooral aanmerkt als ene zaak van het hart, als ene verrichting van het geloof en de liefde, en hetzelve minder leert beschouwen als een voorwerp van bespiegeling; indien men erkent, dat, gelyk alle de delen van het Kristendom, zo ook vooral het Avondmaal moet verricht worden met een nedrig, door eigen schuld getroffen, maar door geloofsvertrouwen op jesus als den enigen en algenoegzamen Verlosser van zondaren

[p. 629]

weder opgebeurd en vertroost gemoed, dan is 'er niet alleen mogelykheid, maar het was zelfs spoedig gevonden om elkanderen in deze grote aangelegenheid wel te verstaan; dan zou het Avondmaal niet zo gemaklyk door een ligtzinnig gemoed ontheiligd, noch wegens al te ver gedrevene schroomvalligheid te dikwerf verzuimd worden; men zoude dan in alle eenvoudigheid des geloofs en kinderlyken ootmoed met het vertrouwend uitzicht op den Heiligen Geest brood en wyn gebruiken ter gedachtenis van jesus als Zaligmaker van zondaren en ter eer van Hem als den heer en het Hoofd der gemeente.’ Hy beschouwt te recht het Handboek van den Breemschen Kerkleeraar, als eene nuttige bydraage, die daartoe, onder den Goddelyken zegen, kan medewerken. Schoolsche wartaal zal men hier niet aantreffen, maar zuiver Christendom, geen Zedekunde alleen, waarby 't hart koud moet blyven, maar vertroostende, geruststellende, heiligende Bybelleer, op eene klaare, eenvoudige en inneemende wyze, in een gevoeligen, roerenden en medesleependen styl voorgedraagen.

Na eene gepaste Inleiding, wordt een aanvang gemaakt met negen Overdenkingen over de instelling en oogmerken van het Avondmaal, en wel van dezen inhoud: De Kristen vertegenwoordigt zich de instelling van het Avondmaal onzes Heeren. De Kristen denkt na over de woorden der instelling van het Heilig Avondmaal. Waarom stichtte Jesus zyn Avondmaal? Het Avondmaal van Jesus is een middel, om aan het gevoel der liefde by de menschen de edelste richting te geeven. Over den geest van het Avondmaal, als eene Godsdienstige instelling beschouwd. De Kristen moest geduurig meer deel neemen aan het Avondmaal van Jesus. Schynredenen en oorzaaken, waarom veelen geen deel aan het Avondmaal neemen. De Kristen moet zich zorgvuldig wachten voor misbruiken by het Avondmaal. De Kristen overdenkt de echte en valsche waardy van alle hulpmiddelen tot waare stichting. - Daarop volgen negentien byzondere Overdenkingen, ter Voorbereiding tot gebruik van het Avondmaal, en dan nog elf dergelyken, ter Nabetrachting van hetzelve. In de laatsten ligt veelal een Schriftuurtext ten grondslage. Zie hier derzelver inhoud: Voorneemen, om als leerling van Jesus te leeven. Poogingen van Jesus,

[p. 630]

met opzicht tot ons hart; Openb. III:20. Jesus vraagt naar liefde, Joh. XXI. Vereeniging van Jesus met de zynen, Joh. XVII:4-7. Heerlyke gevolgen van het gevoel der nabyheid van Jesus, Phil. IV:4-7. De gezindheid van een Kristen; het doel van een Kristen; Joh. XVII:20, 21. Troost en waarschouwing tegen valschen troost, 1 Joh. I:7. Standvastigheid in het goede, 1 Cor. XV:58. Wasdom in het goede, 1 Cor. XV:58. De vruchten van een aandachtig gebruik van het H. Avondmaal, in het gantsche huislyk leeven. Slotzang aan Jesus. - De Eerw. w.g. reddingius, Predikant te Dronryp, heeft zich wel willen verledigen, om deze en andere hier en daar voorkomende Dichtregels over te brengen, en verdient ook deswegens lof.

Meer zeggen wy niet van dit nuttig Huisboek, dat ook met opzicht tot de uitvoering verdient geprezen te worden. De letter is meer dan gewoonlyk fraai, en de druk ten uitersten zindelyk.