Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1803

Onpartydig Onderzoek en ernstige Gedachten, over het invoeren van Gezangen en Liederen, in de Gereformeerde Kerk in Nederland; enz. Te Haarlem, by A. Loosjes Pz., 1803. In gr. 8vo. 80 bl.

De Schryver van dit onpartydig Onderzoek, een warm voorstander der langgewenschte invoering van Gezangen en Liederen, by 't Gereformeerd Kerkgenootschap, is zeer te onvrede over zekeren Brief, betreffende dit gewigtig onderwerp, dien de Arnhemsche Leeraar van den berg heeft kunnen goedvinden in zyn Vervolg van Gedachten over Geestelyke Oden en Liederen, enz. te plaatzen. De Briefschryver, een man van aanzien in de Nederlandsche Gereformeerde Kerk,

[p. 459]

ziet 'er geene groote noodzaakelykheid in, om, by de in gebruik zynde Psalmen en Gezangen, nog andere Kerkliederen in te voeren, en brengt daartegen zoo veele zwaarigheden in 't midden, dat, wanneer men hem hoort, hiervan vooreerst weinig zal komen. Hy doet dit op eene wyze, die den Steller van dit Tegenschrift, niet zonder rede, doet vreezen, dat sommigen, die door van den berg gewonnen waren voor de invoering, zullen terug deinzen, en veelen, die 'er ongunstig over dachten, 'er des te meer tegen ingenomen zullen blyven. Dit gaf hem aanleiding tot dit Onderzoek, waarin hy zich tegen den Briefschryver vrymoedig verzet, en alle door denzelven geöpperde bedenkingen streng, en somtyds ook vry scherp, beöordeelt. Hy verkiest dat te doen, by wyze van antwoord op deze en gene vraagen, die hier vooral in aanmerking komen. (1) Heeft het Nederduitsch Gereformeerd Kerklyk Genootschap, in de Bataafsche Republiek, de volkomene vryheid, om, behalven de in gebruik zynde Psalmen en Gezangen, by den gemeenschaplyken openbaaren Godsdienst, nieuwe Gezangen en Liederen in te voeren? Antw. 'Er is in het N.V. geen stellig verbod, en zelfs geen flaauwe wenk, waaruit men kan opmaaken, dat dit zou ongeöorloofd zyn. 'Er zyn in tegendeel allersterkste opwekkingen daartoe voorhanden. (Ephes. V:14, 19, 20. Col. III:16.) 'Er is ook, wat ook de Briefschryver gezegd hebbe, geene Kerkenordening, die het verbiedt, en geen Staatswet kan, ten minsten nu, de Hervormden van deze vryheid berooven. En de groote meerderheid der Hervormden, vertegenwoordigd in de hooge Kerkvergaderingen, heeft 'er zich voor verklaard, NB. Utrecht, daar de Briefschryver t' huis hoort, alleen uitgezonderd. Gevaar voor de rechtzinnigheid, of voor de eenigheid, gemeenschap en liefde der Kerke, is 'er ook geenzins in te zien. Schutte, van alphen, van den berg, rutgers en andere yveraars voor Gezangen en Liederen zoo wel, als voor de oude rechtzinnigheid, en de hooge Kerkvergaderingen, moeten 'er het althans minder in gezien hebben, dan de Briefschryver, die op dit punt helder wordt doorgestreeken. (2) Is het noodzaakelyk, Gezangen en Liederen in te voeren? Hier wordt de behoefte van andere Kerkgezangen, om by de berymde Psalmen gevoegd te worden, tegen den Briefschryver ontegenzeggelyk beweezen. (3) Welk een

[p. 460]

Kerk-gezangboek hebben wy dan noodig? Hier wordt eerst onderzocht, hoedanig ons Kerk-gezangboek zyn moet, ten aanzien der leere, welke het behoort te bevatten; daarna, op welke onderwerpen, en by welke gelegenheden, wy Gezangen en Liederen noodig hebben; vervolgends, wat wel voornaamlyk, met opzicht tot den styl, de taal en lengte der Gezangen en Liederen, en derzelver zangwyze, dient in acht genomen te worden. Aan de meeste aanmerkingen van den Schryver, over deze onderwerpen, geeven wy onze volle goedkeuring. Ook hebben wy de zedige beöordeeling van eenige Liederen en Gezangen van den beroemden h. van alphen, die hy 'er in vlecht, over 't geheel met genoegen geleezen. (4) Van waar nu zullen wy de benoodigde Gezangen en Liederen, waarin het vereischte, in allen deele, is te vinden, verkrygen? Gepaste en ook, zo men maar wil, niet onuitvoerlyke raadgeevingen. (5) Welke aanwyzingen kunnen wy raadpleegen, als kenmerken van den besten tyd, ter invoering van het te vervaardigen Kerk-gezangboek? De Schryver vindt die in de overeenstemming van het verlichtst gedeelte, en daar onder verre de groote meerderheid der Leeraaren van 't Gereformeerde Kerkgenootschap, in den tegenwoordigen tyd, en in de vryheid, die hetzelve thans geniet, door de afscheiding van Kerk en Staat, en ontzenuwt de zwakke tegenredenen van den Briefschryver. (6) Welke zouden waarschynelyk geschikte middelen bevonden worden, waardoor men, met goede hoop, zou kunnen onderneemen, het Kerk-gezangboek by ons aangenaam te maaken en in te voeren? Onbevooroordeelde Leezers zullen ook de daartoe voorgeslagene middelen zeer geschikt keuren, en zich gaarne vereenigen met onzen hartelyken wensch, dat eene zoo lang gewenschte zaak niet langer, door misverstand en onchristelyke inzichten, tegengehouden, en, eenmaal ernstig ter hand genomen zynde, met gepasten yver en hoognoodige omzichtigheid doorgezet worde.