Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1803

[p. 172]

Levensbeschryvingen van de voornaamste persoonen, die, ten tyde der Revolutie, in Vrankryk, zyn geguillotineerd geworden: behelzende schetsen van hun caracter, en opgaave hunner misdaaden. Zynde onder anderen: Lodewyk de Zestiende. Marie Antoinette. Robespierre. De Hertogin van Noailles. Foulon. Condorcet. De Maarschalk van Mouchy en zyne Gemaalinne. De Gravin van Schönfeld. Salome. Hugues Bergeon. Madame Elisabeth. Lavoisier. Joseph le Bon. Tainville. G.C.M. le Clerc, Graaf van Buffon. Chambon. Olympe de Gonge. Kustine. Du Barry. Lavergne, Command. van Longwy. (C.L. Mauclair, - Froullé, - Levigneur. Boekhandelaars.) Vrye Vertaaling, uit het Fransch en Hoogduitsch. In den Haage, by J.C. Leeuwestyn, 1802. In gr. 8vo. 294 bl.

Hoe zonderling beknopt moet hier alles zyn! dachten wy by het inzien van den titel. Maar onze verbazing werd nog groter, toen wy juist de Alphabetische naamlyst, achter het Werk, opsloegen, en nu begrepen, dat dit onder anderen niet om niet op den titel stond, alzo daar meer dan tweehonderd Geguillotineerden, die in het Werk voorkomen, worden opgenoemd. Onze verwondering verminderde toch merklyk, toen wy het Werk doorbladerden, en nu zagen, wat de Schryver of Vertaler Levensbeschryvingen en Karakterschetsen noemt. Wy willen 'er een paar, zo als het Boek openvalt, voor onze Lezers geheel afschryven.

De maarschalk van mouchy en zyne gemalinne. ‘Deeze twee hadden den algemeenen roem van, by uitstek, menschlievend en weldaadig te weezen. Zy leefden in de volmaaktste overeenstemming, en niets ontbrak aan hun huislyk geluk en genoegen. De Revolutie legde den grondslag tot hun ongeluk; onvoorzigtig genoeg, om 'er zig te sterk over uit te laaten, haalden zy zig de geweldige vyandschap van robespierre op den hals. Als verdagte persoonen werden zy gevangen, en beiden ter Guillotine veroordeeld. Men wil dat de voornaame reden van hun dood was, omdat zy ryk waren, en by robespierre deed zodanig een reden dikwils alles af.

[p. 173]

Toen zy naar 't schavot reeden, riepen eenige uit 't plunderzieke graauw: “Ha! nu zullen wy eens helder van uw wyn drinken, en uw boedel van de huig ligten.” Mouchy andwoorde hierop: God geeve, dat gy over een jaar nog brood moogt hebben, en niet in de noodzaaklykheid komt, om elkander te moeten opvreeten.’

‘Madame elisabeth, zuster van lodewyk den zestienden. Werd, als medeplichtige in het Staatsverraad, door haar broeder en zuster gepleegd, geguillotineerd, op den 10 Mey 1794.’

Zekerlyk kan men zodanige berichten voor ene Almanachs-Kronyk Levensbeschryvingen en Karakterschetsen noemen, als men dit te voren dan maar afspreekt; voorheen hadden deze woorden nog al ene enigzins andere betekenis.

Al wilden wy nu den onbekenden Voorredenaar al eens op zyn woord geloven, dat alle deze levensbeschryvingen van allezins onpartydige schryvers ontleend zyn, schryvers, van welken men verzekerd was, dat zy waarheden ter neder gesteld, en niet slechts naverteld hebben, ('t geen men toch van ons niet wel kan vergen zonder enig bewys) dan nog zouden wy aan dit Boekdeel weinig waarde hechten; en ene eenvoudige maar volledige naamlyst van allen, die, van wegen de onderscheidene Revolutien, onder de Guillotine hun leven eindigden, met ene blote opgave der gronden van hun vonnis, ware dan veel intressanter nog, hoe zeer wy zo iets toch niet als ene onderhoudende lecture zouden aanpryzen. De volgende aantekening leert ons des Vertalers smaak en kunde: In het oorspronklyke Werk heerscht geen de minste tydörde of rangschikking van persoonen, die, geduurende de Revolutie, onder de Guillotine gebragt zyn. Dit te herstellen was voor my ondoenlyk, en was te minder noodig, omdat, juist door deeze schikking of wanorde, eene gewenschte variatie gebooren wordt, zonder welke dit boek vry ééntoonig moest geworden zyn. Niettegenstaande deze gewenschte variätie of wanorde, zo als de Vertaler het noemt, durven wy den Lezer verzekeren, dat dit Boek ene zeer onvruchtbare en vervelende lecture gebleven is.