Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1803

[p. 114]

Waarneemingen over de natuurlyke en ingeënte Kinderpokjes, over verscheidene Ziekten der Kinderen, en zo wel over de geneeskundige behandeling, als over den leefregel der Kinderen. Door Dr. Christ. Wilh. Hufeland. Naar de derde zeer vermeerderde Uitgave uit het Hoogduitsch vertaald, door Jan Adriaan Saxe, Med. Doctor te Amsteldam. Te Utrecht, by G.T. van Paddenburg en Zoon, 1802. In gr. 8vo. 489 bl.

Dit uitvoerig Werk, over de Kinderpokjes en veele andere ongesteldheden der Kinderen, bestaat uit drie Afdeelingen. De eerste derzelve handelt over de algemeen heerschende Kinderpokjes en derzelver Inenting te Weimar in den Jaare 1788. De tweede loopt over de wezenlyke voordeelen van de Inenting der Kinderpokjes, over de echte en valsche Pokjes, over de uitroeijing der Pokjes, en over andere daartoe betrekking hebbende zaaken. De derde bevat, in XII Hoofdstukken, een vertoog over den leefregel en de geneeskundige behandeling der Kinderen, en over verscheidene ziekten der Kinderen. - Men vindt in dit Werk zeer veele uitmuntende aanmerkingen en practicale lessen; waarom het zeer wel eene naauwkeurige leezing verdient. Jammer is het intusschen, dat de Schryver verkoozen heeft, zyne stoffe zo uitvoerig te behandelen; dewyl hy daardoor menigmaalen in eene verveelende langwyligheid vervalt. Ook begaat hy wel eens onnaauwkeurigheden; by voorb. op bl. 288, op welke hy de Bolus en Zegelaarde rangschikt onder de zogenoemde opslorpende middelen, en daarover in éénen adem spreekt met de Kreeftsoogen, Magnesia, enz. van welke zy echter, zo in aard als in werking, hemelsbreed verschillen. Onder de medegedeelde Waarneemingen vonden wy de volgende zeer belangryk.

‘Een Kind van agt jaaren, dat kliergezwellen en ook de Engelsche ziekte had, was reeds zedert eenige maanden aan eene klieragtige loopende ontsteeking der oogen, voornaamelyk van het rechter oog, onderhevig geweest, zonder dat men naar een behoorlyk middel had omgezien. De krampagtige zamentrekking der oogleden was zo sterk, dat dezelve byna niet konden ge-

[p. 115]

opend worden. Ik schreef voor, stoovingen, met warme melk [en verder alle gewoone bedenkelyke uit- en inwendige middelen.] - Alles zonder de minste beterschap. De oogleden bleeven thans onophoudelyk vast geslooten, en konden, wegens de groote gevoeligheid, voor geen oogenblik geopend worden; daarby waren zy gestadiglyk, uit hoofde der ontlasting van een scherp weiagtig vogt, druipende en zweerende. 'Er werden stoovingen van Dolle Kervel aangelegd; doch ook deeze verergerden de kwaal. Na dat aldus op nieuw vier weeken, met vruchtloos in 't werk gestelde proeven, doorgebragt waren, sloeg ik de volgende geneeswyze in. Vooreerst, werden zes bloedzuigers gelegd, om de opgepropte vaten eenigzins te ontlasten, hierop van de Tinctura Stramonii, [uit twee lood zaad van Stramonium, agt lood Spaansche Wyn, en twee lood Wyngeest] zekerlyk het vermogendste verdoovend middel, dat wy bezitten, een half lood, met een half pond water vermengd, gestadig koel omgeslagen, en daarby inwendig niet dan een koud aftrekzel van Kina gebruikt. Dit deed terstond eene wonderlyke werking. De prikkelbaarheid der oogen verminderde zodanig, dat dezelve reeds den anderen dag tamelyk veel licht, zonder zich te sluiten, konden verdraagen. Met deeze stoovingen werd derhalven geheele vier weeken lang aangehouden; de beterschap nam iederen dag toe, en de geneezing werd, door dit eenvouwig middel alleenlyk, en door eenige laxeermiddelen, voleindigd.’