Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1803

De Brief van Jakobus van nieuws, met ingevoegde korte Ophelderingen vertaald, en, door Praktikaale Aanmerkingen in Vertoogen, voor de Huisselyke Gemeenschappelyke Stichting, bearbeid door J. Clarisse, Predikant te Enkhuizen. Te Amsterdam, by J. van der Hey, 1802. In gr. 8vo. 355 bl.

Al wederom iets voor de huisselyke gemeenschappelyke stichting. Tot zoodanig gebruik heeft de Eerw. clarisse den voortreffelyken Brief van Jacobus van nieuws vertaald, en, door ingevoegde korte ophelderingen, en praktikaale aanmerkingen, bearbeid. Zoodanige stichtelyke behandeling der Apostolische Brieven, waarmede door deze proeve een begin gemaakt wordt, wil hy ten vervolge laaten dienen, op de voormaals door hem uitgegeevene Gedenkwaardigheden uit het leeven der Apostelen, en voorafgegaane Gedenkwaardigheden uit het leeven van Jesus door bergen. 'Er is echter een aanmerkelyk verschil, in de wyze van bewerking. Men kan, zyns oordeels, het verbandmaatige en te zamenhangende der redeneeringen, in de Apostolische Brieven, volgends die vorige wyze van behandeling, niet wel, zonder geduurige herhaalingen, in het oog doen vallen. Dit heeft hem op het denkbeeld gebragt, om de Apostolische Brieven, immers, by voorraad, eenigen derzelven, in losse, onderling niet te zamenhangende Vertoogen, over aangelegene onderwerpen uit de Godsdienst- en Zedenleer, te behandelen; en wel zoodanig, dat tot deze Vertoogen, meestal een geheelenal zamenhangend gedeelte der Apostolische redeneering, doch ook, nu en dan, eene of andere daaruit gekipte, gewigtige uitspraak, de stof zou leveren.

Volgends dit plan, bevat dit Huisboek, in een-en-dertig Vertoogen, eene doorloopende Verklaaring van den Brief van Jacobus, met Praktikaale Aanmerkingen. Men vindt daarin eene weldoordachte vertaaling, en veel lichts verspreidende verklaaring van dezen Brief, en

[p. 9]

voorts, naar aanleiding van deszelfs leerryken inhoud, eene beknopte behandeling van de gewigtigste plaatzen uit de Christelyke Zedenleer, gepaard met dringende aanspooringen tot werkdaadige godvrucht, en getrouwe naauwgezetheid, in de beoefening van alle byzondere Christenplichten.

Wy hebben dit Boek, met goedkeuring en bewondering, geleezen. Met goedkeuring van den volyvrigen toeleg, om aan de uitbreiding van Godvrucht, Zedelykheid en Gelukzaligheid, onder de menschen, op zulk eene wyze, te arbeiden; en met bewondering van den arbeid, aan dit Werk besteed, waartoe veel meer schranderheid en gezond oordeel, en eene veel ruimere maate van geleerdheid en bybelkennis vereischt wordt, dan menigeen zal vermoeden.

Echter houde het ons de achtingwaardige Schryver ten goede, dat wy eene en andere aanmerking maaken, die wy ons, op grond van 't door hem geschrevene, in het Voorbericht, durven vleien, dat hem niet geheel ongevallig zullen weezen.

Vooreerst is het ons voorgekomen, dat de Eerw. clarisse in eens al te veel heeft willen geeven. Dit heeft hem soms vervoerd tot uitweidingen over zaaken, voor welker erinnering en behandeling hy elders geschikter gelegenheid zou gevonden hebben. - Vervolgends meenen wy opgemerkt te hebben, dat verscheidene stukken, die anders regt ter snede zyn te berde gebragt, al te lang uitgerekt zyn. Sommige Vertoogen gelyken meer naar zoogenaamde Toepassingen van eene gehouden Kerkreden, dan naar beknopte aanwyzingen van het leerryke in den Brief van Jacobus, zoo als men ze hier scheen te moeten verwachten. - Eindelyk hebben wy den schryfstyl over 't geheel wat te zeer ineengedrongen, en hier en daar zelfs, door de menigte van saamgevatte denkbeelden, eenigzins vermoeiend gevonden. Een weinig meer losheid, kortere zinnen, en wat meer dienen kan, om, ook by onkundige huisgenooten, de aandacht op te scherpen en gaande te houden, zal vervolgends het nuttig gebruik van soortgelyke Werken, bestemd voor de huisselyke gemeenschappelyke stichting, die wy van dezelfde bekwaame hand met verlangen te gemoet zien, merkelyk bevorderen.