Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1802

Over de vernieling der wormen van de bruine kevers; met eenige waarneemingen over de leevenswyze der mollen. Door Edward Jones, Esq.

(Uit de Transactions of the Society of Arts &c. Vol. XIX.)

De Societeit de aandagt gevestigd hebbende op het behoeden der Gewassen voor schadelyke Insecten, en onder andere voor de Bruine Kevers, door de Wormen, uit welke zy voortkomen, te verdelgen, breng ik de volgende weinige waarneemingen onder derzelver aandagt.

De Wormen der Bruine Kevers zyn wit, omtrent een duim lang, en hebben de dikte van een zwaare penneschaft. Gestoord, trekken zy de lengte in; en de lyven, daardoor uitgezet, hebben het voorkomen van brokken wit vet, eenigzins ovaal van gedaante. Zy bewoonen zandige en ligte aardgronden, liggen van omtrent twee tot zes duimen diep; zy kunnen in de Lente gevonden worden, by het wegspitten der zooden.

Op myn Landgoed was eene plaats, sterk bezogt door Bruine Kevers. Omtrent twaalf jaaren geleden, ontdekten eenige werklieden, de aarde omspittende, eene woonplaats der Wormen van Bruine Kevers, verscheide schreden lang. Veele deezer waren verspreid onder den bearbeiden grond. Een der werklieden stelde voor, deeze plaats daarvan te zuiveren; dit doende, vertoonden zich die Wormen, liggende in vogtige streeken, en zodanig, alsof de eijerleggende moeders dezelve ontlast hadden, in onderscheide rigtingen voortgaande. - Dezelfde werkman onderrigtte my, dat deeze Wormen het geliefdste voedzel der Mollen waren; en hy verzogt my, een gedeelte van den grond, nog onbearbeid, en met Molshoopen overdekt, na te gaan, verzekerende dat daar geen Kever-wormen zouden ge-

[p. 426]

vonden worden. By het opdelven werd zyn zeggen volkomen bewaarheid: de Mollen hadden alle de schuilen wykplaatzen dier Wormen opgespoord.

Ik nam dit voor een wenk, om myne groente te bewaaren, en ben zints een beschermer der Mollen geworden. De Kever-wormen zyn zeer verminderd, en worden hier bykans niet meer gezien. Een of twee zyn my slegts in de twee laatste voorjaaren voorgekomen.

Eenige kennisgeeving over de Leevenswyze der Mollen, veronderstel ik, zal der Societeit niet onaangenaam weezen; daar men gezegd heeft, ‘dat zy, by droog weêr, diep in den grond kruipen - zelden hunne onderaardsche wooningen verlaaten, en weinig vyanden hebben; alsmede, dat zy groote schade doen in tuinen en koornvelden.’

Ik heb altoos bevonden, dat de Mollen, in Hooi- en Weidlanden, zo dra het gras hoog genoeg opgegroeid is om hun te bedekken, op de oppervlakte omzwerven, en hun voedzel vinden in de rupsen en insecten, die in den voorzomer op de aarde kruipen; dat zy tot den oogst meest boven den grond blyven. Niet zelden worden zy door het gereedschap der Maaijeren doorsneeden. Dikmaals heb ik gezien, dat zy uit hoogstaand grasgewas na even gemaaide plaatzen kwamen, en dan, bemerkende hoe zy zich blootgesteld vonden, zich in het gemaaid gras zogten te verschuilen. Dikwyls nam ik ook omtrent Mollen waar, op dik gemaaid gras, dat zy, op Weidlanden, ontrust zynde, schuil in graswortelen zogten; het pad, door hun genomen, kenbaar door de opgeworpen hoogte, volgende, noodzaakte ik hun daaruit te komen, om de diepte deezes bedekzels te zoeken, welke zeer weinig te beduiden hadt.

Twee omstandigheden zyn 'er, die de Mollen beweegen om zomtyds dieper in den grond te kruipen - naamlyk wanneer de grond in den Zomer geroerd wordt, in de tuinen; in geploegde landen, waar de Mollen delven om wormen te zoeken; wanneer zy in het voortkruipen eenige planten ontwortelen en bederven: dan een waakzaam hovenier en landman komt zulks voor. - De andere omstandigheid, welke hun tot diep delven aanzet, is de koude, welke zy ontwyken, dewyl dezelve hun doodlyk is. Ik vond de Mollen 's Winters twee of drie voeten beneden den grond; in de harde

[p. 427]

vorst van 1794-5 vond ik in diep gespitte gronden verscheide morgens Mollen dood gevrooren, die zich aan de koude door die bewerking blootgesteld vonden.

Dat zy zich in den Zomertyd boven den grond onthouden, blykt uit het bedryf der Roofvogelen, die een groot aantal Mollen verdelgen. Ten deezen jaare werden uit het nest van een Kiekendief twee-en-twintig, en uit een ander vyftien Mollen gehaald; eenige waren reeds bedorven: men vondt 'er bovendien veele kikvorschen en geplukte vogels.

De roofzugt der Kiekendieven toont, dat zy verwoestende vyanden zyn voor de Mollen; 't welk, indien men weet dat de Mollen nuttig voor de Menschen zyn, den arm tegen dit vogelgeslacht moet wapenen.

Menigmaalen vindt men de Mollen op het veld in den Zomer dood liggen, met kentekenen, dat ze gebeeten zyn, om 'er het bloed uit te zuigen, terwyl zy voorts onverzeerd gebleeven zyn. Dit, veronderstel ik, is het bedryf der Wezelen. - Het volgend niet zeer algemeen voorval, in den Zomer des Jaars 1789, strekt 'er ten bewyze van. Men zag een Kiekendief, met een prooi in den bek, van den grond opvliegen: in stede van na een digtbyliggend bosch te gaan, steeg hy bykans rechtstandig in de hoogte. Naa een korten tyd zich daar onthouden te hebben, daalde de vogel neder, met uitgebreide, doch beweeginglooze vlerken, en viel op een kleinen afstand van de plaats, die hy opvliegende verliet. - Verscheide persoonen, die zich daaromtrent bevonden, dit opvliegen en nederdaalen opmerkende, vervoegden zich onmiddelyk derwaards; een Wezel kroop uit den Kiekendief, die dood ter aarde lag. Zy ontdekten, dat de Kiekendief in den hals gebeeten was, met het gevolg dat hy dood bloedde. Niet verre van daar vonden zy een dooden Mol, nog warm, in den nek gebeeten; waaruit zy beslooten, dat de Wezel beider dood veroorzaakt hadt.

Op verscheide plaatzen, waar ik een groot aantal Bruine Kevers aantrof, waren de Mollen uitgerooid. In Staffordshire vertoonde men my eene menigte groote boomen, met Bruine Kevers bedekt, en geheel bladerloos. Ik vroeg, of zy de Mollen uitdelgden? Het antwoord was, dat zy het deeden, dewyl zy 'er anderzins als van overstroomd zouden worden.

[p. 428]

Men laat de ontbladering, welke de Kalkoenen veroorzaaken, toe, wel te vrede, dat zy vergoeding daarvoor geeven, door de Bruine Kevers, op welke zy zeer gesteld zyn, greetig te verslinden. Een Heer verhaalde my, dat de Kevers desgelyks verdelgd worden door de Roeken. Maar deezer vernieling bepaalt zich tot de Kevers in den vliegenden staat. De Mol alleen is by my de éénige uitrooijer van de Wormen.

Myne Hooi- en Weidlanden zyn alle voorjaaren vol Molshoopen. Deeze worden volgens de gebruiklyke wyze geslegt. Wanneer het gras is opgeschooten, houden de Mollen met werken in den grond op, en naauwlyks vertoont 'er zich een Molshoop tot naa den oogst.