Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1802

[p. 369]

Het Leeven van Toussaint Louverture, Opperhoofd der opgestaane Negers van St. Domingo; gevolgd van eenige Aantekeningen wegens sommige Persoonen, die deel gehad hebben in de Omwenteling van dat Eiland, en de eerste Krygs-operatien van den Generaal Leclerc, door Dubroca. (Uit het Fransch.) Met een Pourtrait. Te Haarlem, by A. Loosjes Pz., 1802. In gr. 8vo. 70 bl.

Reeds zints lange deedt toussaint louverture van zich spreeken, en vulden diens naam en verrigtingen de Nieuwspapieren, als zy berigten mededeelden uit dat belangryk Eiland, in den laatsten tyd, naa den krygstocht der Franschen derwaards en de getroffene Vredesvoorwaarden. Hachlyk, althans langduurig, kwam bykans allen de ondernomene vermeestering deezes hoogst belangryken Eilands voor.

Niet vreemd, dat, in dit tydsgewricht, het verlangen groot was, om den Man te leeren kennen, die een zo geruimen tyd aldaar eene groote en steeds weifelende rol gespeeld hadt, en als 't ware geschaapen scheen, om daar eene Heerschappy, van Frankryk onafhangelyk, op te richten. Een en ander Nieuwspapier gaf des stukswyze narigten; doch die veel onaangevulds open-, en plaats lieten voor volkomener voldoening. Deeze biedt dit Boeksken aan. Wy neemen 'er de Afbeelding van toussaint louverture uit over; terwyl het geheele Stukje dient om de hier opgegeevene Charactertrekken te wettigen. ‘Toussaint louverture is van eene middelmaatige gestalte, en, zo 't schynt, van eene tedere gesteldheid; zyne oogen staan leevendig, derzelver opslag is snel en doordringend. Sober van aart, verzet zich niets tegen den onvermoeiden yver, waarmede hy tot het slaagen zyner ontwerpen arbeidt; hy rydt wel te paard, en marcheert een geheelen dag zonder zich te vermoeijen; byna altyd komt hy alleen, of genoegzaam alleen, aan den eindpaal zyner togten, daar zyne Aides de Camp of onderhoorigen hem geduurende eene marsch, somtyds van vyftig of zestig mylen, met eene onbegrypelyke snelheid ter uitvoer gebragt, niet hebben kunnen volgen. Hy slaapt schier altoos gekleed, en gunt zeer weinig tyd aan den

[p. 370]

slaap en zyne maaltyden. Zyn gewoone kleeding is die van eenen Generaal; zyn hoofd is altyd in een doek gewikkeld, en daar boven op draagt hy den militairen hoed. Zyn humeur is treurig en stilzwygend; hy spreekt maar weinig Fransch, en dan nog zeer slegt. Alle zyne daaden zyn met eene sluier van eene zo ondoordringbaare huichlary overdekt, dat, alhoewel zyn leeven een volgreeks van verraaderyen en trouwloosheden zy, hy nog de kunst bezit om allen, die by hem komen, te bedriegen, aangaande de zuiverheid zyner gevoelens. De Marquis d'hermona, een vermaard Spaansch Officier, zeide van hem, “dat, zo God op aarde nederdaalde, hy geen hart kon bezitten, waarvan de uiterlyke schyn meer ontzag inboezemde, dan dat van toussaint louverture.” Zyn karakter is een verschriklyk mengzel van dweepery en wreede neigingen; hy begeeft zich koeltjes van 't altaar na een bloedbad, en van 't gebed tot de heimlyke zamenzweeringen der trouwloosheid. Hy gaat altyd vergezeld van Priesters, voor welke hy grooten eerbied veinst; zy zyn het, die gemeenlyk zyne Proclamatien opstellen: onlangs hadt hy drie biechtvaders, een Italiaanschen Priester, martini genaamd, den Pastoor van de Kaap, en den Abt moliere, die ook in deeze Stad woonachtig was. Voor 't overige is al die uiterlyke schyn van ootmoed niets anders dan een masker, waarmede hy noodig geoordeeld heeft de slechte gevoelens van zyn hart te bedekken, om met meer goed gevolg over de blinde ligtgeloovigheid der Zwarten te heerschen. Zo hy in dit opzicht zyne schynheiligheid nog verder trekt, en bekwaam is tot dien laatsten trek, lydt het geen twyfel, of hy, met het verheeven denkbeeld, dat de Zwarten van hem hebben, en door de Priesters, die hem omringen, ondersteund, 'er toe komen zal, om zich als een door God ingegeevenen te doen beschouwen, en de ysselykste gruweldaaden in den naam des Hemels te gebieden. - Toussaint louverture, daarenboven, begeert noch de Vryheid der Negers, noch de overheersching der Blanken; hy haat de Mulatten tot den dood toe, welk geslacht hy byna heeft uitgeroeid; hy veragt de zynen, welke hy tot werktuigen voor zyne eerzuchtige gevoelens gebruikt, en wier vermoording hy in koelen bloede beveelt, zodra zyne magt zich één oogenblik in gevaar ziet. Hy heeft van het

[p. 371]

vertrouwen zyner eerste weldoeners een misbruik gemaakt; hy heeft zyne party, de Spanjaarden, Engeland, de Mulatten, de Blanken, Frankryk onder 't Koninglyk Bestuur, de Fransche Republiek, zyn Bloedverwantschap, zyn Vaderland en den Godsdienst, welken hy voorgeeft te eerbiedigen, verraaden. - Dusdanig is de afbeelding van toussaint louverture, wiens leeven, uitgebreider beschreeven, een treffend voorbeeld van misdryven zal opleveren, waartoe de eerzucht aanleiding kan geeven, zo deugd, opvoeding en eer haare buitenspoorigheden niet bedwingen.’

Dit Boekdeeltje staaft alle die haatlyke Charactertrekken. Gelukkig dat hy in de Verdeediging van St. Domingo tegen de Franschen is te kort geschooten, gelyk de jongste Nieuwsmaaren vermelden.