Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1802

[p. 360]

Vrye Gedagten over den Kinderdoop. Door Alethophilus. Alom te bekoomen. 1801. In gr. 8vo. 64 bl., met eene Voorreden van XXXII bl.

De ons onbekende Schryver van dit stukjen, die zich onder den naam van Alethophilus verkiest te verbergen, had zich weleer, om goede redenen, zoo hy meende, by de Kinderdoopers gevoegd, onder welken hy byna agt jaaren Gods woord heeft geleerd. Thans, na een naauwkeuriger onderzoek, van zyne dwaaling overtuigd, is hy te raade geworden, eene volkomene wederlegging derzelve in schrift te stellen, waarmede hy dan nu openlyk te voorschyn treedt. Hy zegt, zich niet toegelegd te hebben op sierlyke woorden van menschelyke wysheid of vinding, maar op betooning van redelyke geestelyke kracht, tot overtuiging onder den goddelyken zegen. Eene menigte van grove taalfouten zouden wy echter gaarne vermyd gezien hebben. Hy verhaalt al verder, zeer dikwyls geschroomd te hebben zich te verzetten tegen leeringen van anderzins zeer wyze bybelkundige en godvruchtige Mannen; maar dat hy dit dan weder, te boven kwam, met de gedachte, dat het niet zyne, maar Jesus Leer is, die zich tegen dezelve verklaart. Hy stelde zich hierby wel voor, dat veele anders waardige en kundige Mannen, verre boven hem verheven, hierdoor hunne achting zouden gekrenkt vinden; maar dan dacht hy ook daarentegen, dat zulke waardige Mannen ook eigenbelang, eigen roem of menschengunst voor eene redelyke overtuiging der waarheid in Christus opofferen, en dus hunne verandering van gevoelen volgends Jesus Leer geen afbreuk aan hunne achtingwaardigheid doen kan. Of zulke aanmerkingen wel zeer geschikt zyn, om anders denkenden van gevoelen te doen veranderen, komt ons twyfelachtig voor. De geheele schryftoon in dit werkjen is ons veel te heftig toegescheenen, om 'er zoodanig gevolg van te verwachten. Somtyds valt hy zelfs in het onheusche, waaronder wy rekenen, 't geen bl. 50 gezegd wordt; ‘En echter schynen de Voorstanders der Kinderdoop aan het doopwater toch eenige heilzaame kracht toeteschryven, waartoe ook anders die Naamlysten der gedoopte Kinderen?’ De meeste voorstanders

[p. 361]

van den Kinderdoop, de Roomschgezinden zelfs niet uitgezonderd, zullen deze gevolgtrekking afkeuren. Ook zal hy weinig byval vinden omtrent 't geen hy, in de Voorreden bl. XXIV, beweert; ‘Zal 'er eene algemeene vereeniging der Christenen koomen, dan moet dit leerstuk, de Heilige Doop, naar onze wysheid beschouwd, het eerste punt van overeenkomst in gevoelens zyn.’ Denkelyk zou onze Schryver, alvorens zoodanige algemeene vereeniging by te treeden, naar zyne wysheid, nog al meer zulke punten van overeenkomst vaststellen. Hy drukt zich ten minsten ook over andere geschilstukken, die met den Kinderdoop in geen verband staan, in 't voorbygaan, vry sterk uit; b.v. over de Erfzonde, die hy in eene breedvoerige aanteekening poogt te wederleggen, over de Praedestinatie, en andere stellingen der zoogenaamde Contra-Remonstranten.

Met opzicht tot den Kinderdoop, hebben wy, in dit boekjen, niets aangetroffen, dat niet zeer dikwyls, en ook met meer bescheidenheid, door anderen gezegd is. Bedaarde voorstanders van den Kinderdoop behoeven, onzes erachtens, niet te vreezen, dat zy, door dit geschryf, hunne achting zullen verliezen by verstandige Christenen. Zy laaten elk zyne vryheid, in eene zaak, die zy meenen, dat door Jesus en zyne Apostelen niet duidelyk is beslist, en verlangen Christelyk naar het tydstip, wanneer het verschil van gevoelen, over een vry algemeen, en, zoo zy oordeelen, niet onnut, en door deszelfs oudheid eerwaardig gebruik, by de langgewenschte vereeniging der Christenen, niet langer zal in aanmerking komen.

's Mans denkwyze, over het onderwyzen, op de Hoogeschoolen, in de Latynsche taal, waarover hy zich, in de Voorreden bl. IX, dus uitlaat; ‘Hoe veel helpt hier eene goede redenkunde, die niet gelegen is in die drooge Scholastieke bevattingen, welke op de Hoogeschoolen by sommige Hoogleeraaren nog ingang vinden; maar in de algemeene volksbegrippen of gemeene(n) zin: hoe zeer toch die afgesleetene en nagevolgde stelzels van oude Wysgeerte en Godgeleerdheid voor de Verlichting nadeelig zyn, is genoeg bekend! Hoe veel nut zoude het doen, indien by eene eenvoudige Wysgeerte, op den algemeene(n) zin rustende, het onderwys in de Godgeleerdheid in onze Ne-

[p. 362]

derduitsche taal ook gehouden wierd; terwyl veelen zich soms nutteloos veele jaaren op die doode Latynsche taal toeleggen, en zelfs het onderwys in dezelve niet regt verstaan; ja veele onvermoogende lieden hierdoor ook belet worden, veel beloovende kinders tot deze bediening op te leiden.’ Deze denkwyze zal, vertrouwen wy, by hun, die toevoorzicht over onze Academien en Gymnasien hebben, weinig toejuiching vinden. Men zegt wel eens, ars non habet osorem, nisi ignorantem. Indien Alethophilus niet tot deze onweetende verachters van 't geen zy niet verstaan behoort, staat het hem nogthans zeer leelyk, door zoodanigen voorslag, onkunde en domheid, veelal gepaard met meesterachtige zelfsverheffing, die over alles beslissende uitspraaken doet, in de hand te werken.