Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1802

Onderzoek na de oogmerken, waar mede, en de wys, hoe de Lydens-geschiedenis van den Heiland, door elken Christen, moet overwoogen worden. Iets ter voorbereiding myner Medechristenen voor de viering der Lydens-weeken. Door J.L. Wolterbeek, Predikant te Amsteldam. Te Amsteldam, by J.A. Swalm, 1802. In gr. 8vo. 71 bl.

Met welke oogmerken moet elk Christen de Lydens-geschiedenis van den Goddelyken Verlosser overwoegen, en, op hoedanige wys, moet die geschiedenis door hem overwogen worden, zal hy die oogmerken kunnen bereiken? Dit is het belangryk onderwerp van dit Geschrift, waarmede de Eerw. wolterbeek iets heeft willen bydraagen, tot de godvruchtige vieringe der Lydensweeken.

Eerst wordt onderzoek gedaan naar de oogmerken van God, door het laaten te boek stellen der Lydens-geschiedenis. De Euangelisten hadden, zoo hy meent, daarmede, in 't algemeen, ten oogmerke, geloof in Jesus, als den Zoon van God, en, langs dien weg, waar geluk te bevorderen, en meer byzonder, Hem, die leed, te leeren kennen, 1) als den genen, die dat alles leed tot verzoeninge der zonden, en wel als den waaren, van God aan de Vaderen beloofden, Messias; 2) als

[p. 275]

den eeniggeboorenen Zoon van God; 3) als den belangeloosten, den edelsten Vriend van zondaaren; 4) als het beste voorbeeld van navolging onder het lyden, waarmede de Christenen hadden te worstelen. Dit tracht de Leeraar te bewyzen, zoo uit de doorgaande handelwyze van de eerste Afgezanten van Jesus, als uit de Lydensgeschiedenis zelve, zoo als die door de Euangelisten is te boek gesteld. En dit alles oordeelt hy ook het doel van God geweest te zyn, omdat de Euangelieschryvers door eene byzondere Goddelyke verordening geschreven hebben, en, by alles, wat zy spraken en schreven, het geen op de zaak van het Euangelie betrekking had, door den Geest van God, op eene byzondere wys, bestierd geweest zyn.

Op dezen grond worden dan, in de tweede plaats, ook de oogmerken opgegeeven, die elk Christen, door de overweeging der Lydensgeschiedenis, moet zoeken te bereiken. Hy moet Hem, die leed, zoeken te leeren kennen, als den genen, die dat alles, tot verzoening van zyne zonden, in het byzonder, leed, als Gods eeniggeboorenen Zoon, als zynen besten Vriend, die alles uit de edelste, uit de belangelooste liefde tot hem onderging, en als het beste voorbeeld, welk hy zich, onder lyden, ter navolging behoort voor te stellen. Dit alles wordt, in den gewoonen leertrant, over de borgtochtelykheid van 's Heilands lyden, met gemoedelyken ernst, uitgebreid, en de wyze aangetoond, op welke men zich, ten dien einde, by de overweeging der Lydensgeschiedenis, hebbe te gedraagen. Wy moeten, (om nog iets te zeggen van de wyze, waarop wy, volgends de aanwyzing van den Schryver, Jesus moeten trachten te leeren kennen, als die alles leed, tot verzoening der zonden, en wel tot verzoening onzer zonden;) wy moeten, zegt hy, alle trekken in deze geschiedenis, welke de onschuld van den Heiland bewyzen, en zyne volkomene reinheid in het helderst daglicht plaatzen, met de grootste naauwkeurigheid opzamelen, en dan by deze zyne onschuld, met alle aandacht, stilstaan, op dezelve, met allen mogelyken ernst, nadenken, ten einde zyne vlekkenloosheid diep te gevoelen, en dit reine beeld van den Heiland, op het leevendigst, in onzen geest tegenwoordig te hebben; dan moeten wy, tegen over dezelve, al dat onuitspreeklyk zwaar lyden stellen, het welk Hem wierd aangedaan,

[p. 276]

en ons daaruit laaten overtuigen van 't geen het Euangelie ons leert, aangaande het oogmerk van zyn lyden, tot verzoening der zonden; en, om hiervan een regt gevoel te hebben, moeten wy ook nadenken over onze zonden, en den Verlosser aanmerken, als onmisbaar voor ons, enz.

Die het met den Schryver eens zyn, omtrent de hoofdzaak des Christendoms, en zich aan zoodanige leiding van gedachten, aangaande al het geen men meent daarmede in verband te staan, gewend hebben, kunnen dit boekjen, in de Lydensweeken, tot stichting gebruiken. De schryfstyl is ons een weinig langdraadig toegescheenen, en het geheele stuk te vol van herhaalingen.