Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1802

[p. 128]

Henry. Door den Schryver van Arundel. Uit het Engelsch vertaald door Elizabeth Bekker, Wed. A. Wolff. IIIde en IVde Deel. Met Plaaten. Te Amsterdam, by de Wed. J. Doll. In gr. 8vo. 489 bl.

De goedkeuring, die wy aan deze Roman gaven, toen wy de vorige Delen aankondigden, is geenzins verminderd, en met vrymoedigheid pryzen wy dezelve onzen Landgenoten aan. De edele henry blyft alzins beminnelyk, en verdient altyd hoogachting en bewondering. Zyne lotgevallen waren zeker ongewoon, en in meer dan één opzicht zware beproevingen; doch in alle omstandigheden gedraagt hy zich naar de voorschriften van plicht en eer. Hy verkrygt den wensch van zyn hart, zyne izabella, en bekleedt eindlyk den hogen rang in de wereld, waarop zyne verdiensten hem recht gaven. Wy hebben al aanstonds gezegd, dat de kunstige samenstelling van deze Roman geen aaneengeschakeld uittreksel, geschikt naar ons bestek, gedoogt; waarom wy ons dan ook nu vergenoegen zullen, met voor onze Lezers iets, ter proeve van den styl en schryftrant, af te schryven. Wy kiezen daartoe het slot van het eerste Hoofdstuk des elfden Boeks.

Nadat zich de Schryver geestig genoeg verdedigd heeft over de fouten en achteloosheden, die hy mogt begaan hebben, zegt hy, 'er zich ene te herinneren, waarvoor hy gene verschoning hopen kan; deze namentlyk, dat hy de persoon van izabella niet beschreven had; en na enige voorafgaande verontschuldiging vervolgt hy dus:

‘Het ongemeene en mismaakte kan men met woorden uitdrukken; maar volmaakte schoonheid moet men zien. Laat ik als Schryver volstaan kunnen met te zeggen; Izabella was zo schoon als de vurigste minnaar zyne meestres, als hy van haar droomt, kan begeeren, ja nog schooner, als de over zichzelf opgetogen schoonheid, wanneer zy zich in haaren spiegel beschouwt, zich kan verbeelden te zyn. Evenwel in veele dingen schoot zy te kort by zommige vrouwen, die ik boven maate heb horen pryzen. Haare oogen konden dat niet uitdrukken, waarin deze vrouwen zo zeer uitmunten; als zy schitterden, was het door weldadige goedheid; als zy kwynden, was het door medelyden. Zy waren niet versmadend genoeg om een zedig man in verlegenheid te brengen, niet genoeg aanlokkend om een' stouten knevel moed in te boezemen; goedaartigheid zweefde om haare lippen heen, die twee reien der helderst witte paerels bedekten, nooit zich verachtlyk sloten, en nimmer zich door den lach der zotheid vaneen sperden. Haare stem was het muziek van den middeltoon; zy kon niet opklimmen tot een gemaakten schreeuw, niet afdalen tot een grommend

[p. 129]

gemompel. Haare bewegingen waren de uitdrukkingen van haar hart; - bedaard en stil, zo ver verwyderd van drift als hoogmoed; ligt en veerkrachtig, als zy tot hulp der ongelukkigen snelde. Zy gaf zich nooit het zwakke der ziekelykheid, of ging met de kleine tredjes der gemaaktheid. Zy danste bevallig, doch niet als een dansseresse van beroep. Zy beminde de muziek, doch muntte daar niet in uit. Zy had oogen voor de natuur, doch misvormde nimmer haare trekken door 't penseel of de pen. Zy had voor haare jaaren genoeg gelezen, en gebruikte haare kundigheden op de voordeeligste wys. Zy konde haare gedachten in woorden of in geschryf gemakkelyk en aangenaam mededeelen, doch zy bezat in eene grooter volmaaktheid de nog grooter gaaf, die ons in staat stelt, met geduld en deelneming naar anderen te luisteren. Een eenig kind zynde, hadden de kibbelaryen tusschen broers en zusters nooit haar humeur verhit; de voorkeuze, die men anderen gaf, had niet één vonkje van afgunst in haare borst ontwikkeld. Opgevoed zynde door eene alleruitmuntendste moeder, had zy geen omgang gehad met gouvernanten of dienstmaagden; ook had zy onder de snappende juffertjes niet eene vriendin. Ik heb reeds aangetoond, dat zy zich bedroog, toen zy geloofde, dat haar hart zo geheel door kinderlyke liefde vervuld was, dat 'er voor geene andere genegenheid plaats in zyn konde. Doch toen zy ontdekte dat dit zo niet was, en de verdiensten kende van hem, dien zy beminde, trachtte zy dit echter nooit onder een bedrieglyken schyn te verbergen; nooit speelde zy de Coquette, kwelde haaren geliefden henry ook niet door voorgewende vrees en gemaakte omzichtigheid; maar met eene oprechtheid, gegrond in de zuiverheid haarer denkbeelden, gaf zy hem te kennen hoeveel belang zy in hem stelde, zonder immer de nuttige regels der eer en kieschheid te vergeten.

Indien ik de verfynde zeden beledig, door de eenvoudige natuur te beschryven, dan bestaat myn antwoord hierin, dat ik my beroep op het hart myner Lezers, gelyk ik in een gelyk geval deed op dat myner Aanschouwers. Laten zy eene wet maaken, volgens welke aan twyfelachtige karakters en dubbelzinnige uitdrukkingen allen toegang by de schoone seks verboden wordt; voor 't overige, ik ben een vyand van alle loosheid, en alle verborgene wegen, waardoor de menschelyke natuur onteerd wordt. Zo iemand myner Lezeressen geleerd heeft, dat geveinsdheid eene deugd in de vrouwen is, ik wil niet met haar redentwisten omtrent eene eigenschap, waarby zy zich zo wel bevonden. Dit zeg ik alleen: geveinsdheid is geene deugd, die ik aan izabella wil opdringen.’