Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1795

Waarneemingen omtrent de catacomben, benevens den toestand der lyken in dezelve.
Uit een Brief van den Heer B.G. Sage aan den Heer J.C. de la Metherie, in het Journal de Physique medegedeeld.

Hier nevens heb ik de eer, myn waarde Vriend! u het Uittrekzel eener Brieve toe te zenden, welke ik u verzoek in het Journal de Physique te plaatsen; dewyl zy betrekking heeft op myne Verhandeling over de ontbinding der Dieren, voorheen in uw Maandschrift geplaatst. Zy is geschreeven door een man, die niet alleen door zyne persoonlyke hoedanigheden, maar ook door de belangryke Waarneemingen, die hy geduurende zyne Reizen gedaan heeft, van eene zeer gunstige zyde bekend is.

Gemelde Reiziger ontmoette te Rome een vreemd Kunstenaar, die zeer bekend was onder de Liefhebbers der Catacomben, en van derzelver onderzoek zo veel werk maakte, dat hy geen week oversloeg zonder 'er naar toe te gaan, dewyl hy 'er telkens zaaken van veel belang, somtyds ook van waarde, in ontdekte. Hy had geleerd in dien verschriklyken doolhof gemaklyk den weg te vinden, waar hy echter groot gevaar liep om

[p. 472]

door het instorten der groote en hooge Gaanderyen dier Catacomben, die in eene soort van Tufsteen, welke niet zeer steevig is, uitgehouwen zyn, leevend begraaven te worden.

De meeste Reizigers, afgeschrikt door het wezenlyk gevaar, maar nog meer door ongerymde vertellingen, gaan zelden verder, dan tot den ingang van sommige Gaanderyen, alwaar alle de Graven geopend zyn, en men niets belangryks ontmoet. - Na den liefhebber der Catacomben gevonden te hebben, deed ik my door hem derwaards heenbrengen. Meer dan een uur lang wandelde ik door de Gaanderyen heen, en onderzogt de schikking deezer oude Begraafplaatsen, terwyl ik ook sommige Graven opende, die met verscheiden verdiepingen op elkander in de zydelingsche gedeelten der Gaanderyen uitgehouwen zyn. Deeze Graven zyn gesloten, of met stukken Marmer, dikwils van het oude geele of groene, of met harde Steenen, als Serpentynsteen, Porphyr, doch meestal met Baksteenen van een duim dikte.

Na het openen deezer Graven, was onze eerste zorg, naar het hoofd van 't geraamte, en het stuk geld, geschikt om den onderaardschen Schipper te betaalen, te zoeken, en naar den hals en de armen te zien, of men 'er ook halsketens of armringen aan vondt, die men in de Graven der Heidenen zo dikwils aantreft.

De Geraamten zelve waren in een zeer verschillenden staat; sommigen vielen tot stof op de minste aanraaking, en anderen waren zo hard, dat wy ze naauwlyks met onze sabels, (die wy, zo wel om onze nieuwsgierigheid te voldoen, als om ons tegens de struikroovers, die zich hier wel eens in verschuilen, te verdedigen, hadden medegenomen,) aan stukken konden hakken.

Na een herhaald onderzoek, zag ik eindelyk ten klaarsten, dat al de Lyken, waarvan de Graven, door het Ciment, met welk men de Steenen toegemetzeld had, volmaakt gesloten waren gebleven, geheel tot stof, dat vry grof was, gewreven konden worden, en dat men daarentegen in die Graven, die min naauwkeurig gesloten, of waarvan de Steenen losgegaan waren, zo dat 'er buitenlugt by had kunnen komen, Geraamten aantrof, welker beenderen eene groote hardheid behouden hadden. Ik was verwonderd over de kleine hoeveelheid van stof, die uit de vernietiging der zagte deelen van Lyken wordt voortgebragt; zy bedraagt niet de dikte van een halve lyn

[p. 473]

rondsom de oppervlakte van 't geheele lichaam. De hoogte van ieder Graf was meestal niet meer dan twee of driemaal de gewoone dikte van een mensch.

Onder de Geraamten vond ik 'er een, waarvan het stof zo phosphoriek was, dat het een zeer duidlyk licht tegens het bovenste gedeelte van 't Graf voortbragt. Verscheiden maanden lang bewaarde ik dit stof, waarna het zyne lichtende eigenschap verloor.

In de Begraafplaats der Capucynen te Rome, vindt men ook eene byzonderheid, die ik u nog wil mededeelen. Men heeft 'er, naamlyk, uit Egypte en Palestina, eene soort van aarde overgebragt, waarin de Lyken, die men 'er in begraaft, in weinig tyds uitdroogen. Door dit middel maaken de Eerwaarde Paters Capucynen hunne afgestorven medebroeders tot Mummies, die zy in belachlyke groepen by elkander rangschikken. Deeze aarde heeft een zeer samentrekkenden smaak, en schynt Aluin te bevatten.