Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1795

Zedelyke bedenkingen.

Elk mensch behoort zich toe te leggen om bestendig de waarheid op te spooren. Deze pligt is onvermydelyk. - Dan hoe onagtzaam zyn wy veelal in denzelven; want, behalven dat 'er zeer veelen zyn die de leugen boven de waarheid beminnen, vindt men ook een groot aantal menschen, die, door eene onvergeeflyke onagtzaamheid en onverschoonlyke slordigheid, zich de moeite niet eens geeven, om de waarheid, als ze met eene menigte bykomende omstandigheden omzwagteld is, uit de duisternis in het licht te brengen. - Terwyl 'er daarenboven nog veele anderen zyn, welke zich met de enkele schaduwe vergenoegen, waanende dat zy de waarheid hebben opgespoord. - Hoe noodzakelyk is het dierhalven niet, dat elk mensch zyn oordeel wel gebruike, en alles wikke en weege, voor hy tot een dadelyk besluit kome. Het is niet noodig dat men aan alles twyfele; 'er zyn waarheden die zich naakt openbaren: maar men mag gerust zo lang twyfelen, tot dat de waarheid zich klaar vertoont, en het tegenovergestelde eene volkomen tegenzeggelykheid insluit.

Ziet men niet den meesten tyd, dat de grootste Snoevers de elendigste Knoejers zyn? - Veelal zyn die groote bazen in de vertooning, kinders in de uitvoering. - Schreeuwers zyn nooit mannen van naam; zy halen alles op, en geen eerlyk man zouden zy met rust laten, indien zy 't maar

[p. 331]

zo ver konden brengen, om hem moeite aan te doen, of den voet te ligten. - Dan hy, die eenen anderen uit den weg zet, behoort die zich zelven niet eerst nauwkeurig te bekyken, of hy niet zo veel kwaads bezit, dat hy nog eer behoorde uit den weg gezet te worden, dan hy, dien hy den voet geligt heeft?

Is 'er wel hatelyker ondeugd, dan de Ondankbaarheid? - een hatelyker misdaad, dan die van snoode Ondankbaarheid? Ontvangen weldaden te vergeeten, niet te erkennen, is waarlyk snood, en onvergeeflyk. - Dan hoe hoog klimt zo eene misdaad van Ondankbaarheid, wanneer men zyne Weldoeners vervolgt, en dezelve op alle mogelyke wyzen poogt te bederven! Dit is eene snoodheid welke het menschdom onteert. - Dan hoe veel snooder zyn zulke bedryven nog niet, wanneer die vallen in Christenen - in Menschen die den naam dragen van Hem, die de Weldadigste en Dankbaarste was, die immer op dezen Aardbol geleefd heeft!

De Mensch is gevormd tot zeer edele einden. De groote Schepper van 't Geheelal heeft iet schoons, iet groots, bedoeld met de vorming van redelyke Wezens. - Wat zou het schoone in de Natuur zyn, indien 'er geene verstandige Wezens waren om hetzelve op te merken? Waartoe zou de gansche Schepping dienen, indien ze alleen daar gesteld ware, zonder dat 'er Menschen waren om de grootheid van 't geschapen-Al te bewonderen? - Dan hier uit kan men ook de bestemming van den Mensch gereedlyk opmaken: deze moet zyn, dat hy het zich voor zyne edelste bezigheid stelle, zich te verlustigen in de Werken van zynen Maker - zich te oefenen in de Werken van den grooten Schepper, en zich vooral dankbaar te gedragen jegens zynen algoeden Weldoener, die hem met duizend weldaden overlaad, welke met Ondankbaarheid te veronagtzamen de snoodste en onvergeeflykste aller wanbedryven moet gerekend worden.

Als men 't zal zeggen zo als 't in waarheid is, heeft dan een ieder niet genoeg te doen met zich zelven, zonder zich met eens anders zaken te bemoeijen? - Dan, is 't niet om te verwonderen? de meesten bemoeijen zich veelal meer met anderen, dan met zich zelven. - Schoon ieder werks genoeg vind om zyn eigen Tuintje van onkruid te zuiveren, gaat hy nogthans den meesten tyd wieden in eens anders. - Het is eene verkeerdheid, en, als men 't met den regten naam zal noemen, zo als het waarlyk verdient genoemd te worden, is 't eene onverschoonlyke dwaasheid, by anderen werk te gaan zoeken, als men t'huis de handen zo vol heeft, dat 'er meêr te doen valt dan men af kan.

C. v.d. G.