|
| |
Byzonderheden van de nieuwe vastigheid van Sierra Leone, op de kust van Africa.
(Ontleend uit an Authentic Account of the Expedition te Bulam, &c. By j. montefiore.)
De Sierra Leone Compagnie kost, dit kan niet gelochend worden, zeer veel gelds; doch heeft een, groot kapitaal te haarer ondersteuning. Alle eerst geplante Vastigheden hebben, in den beginne, met eenige zwaarigheden te worstelen; en derhalven heb ik, als men volhardt, geen twyfel, of deeze zal in 't einde gelukken: dezelve mag beschouwd worden in het zelfde licht als
| |
| |
een Plantadie van Hout, waar van men zich in eenige jaaren geen voordeel kan belooven. - Mr. dawes, de tegenwoordige Gouverneur, is een Man, in alle opzigten voor zyn stand berekend, en van groote bekwaamheden, en hy handelt alleropregtst, ten meesten voordeele van de Compagnie.
Deeze Volkplanting is gelegen aan de Rivier Sierra Leone, door de Portugeezen zo genaamd van wegen het groot aantal Leeuwen, die zich voorheen in het omstreeks liggend Gebergte onthielden. De Lugtsgesteltenis is over 't algemeen ongezond voor Europeaanen, bovenal in de bergagtige gedeelten: het vlakke veld is zo slegt niet; dewyl het in den naamiddag daar gemaatigd is door de winden die als dan doorgaans uit Zee komen. - De Baay en de mond der Riviere leveren eene groote verscheidenheid van Visch uit; en aan de klippen vindt men overvloed van Oesters. - Het Land, omstreeks de Volkplanting, brengt Ryst, Orangeäppelen, Limoenen, Bannanas, Yams en Cassava, voort, en veele soorten van witte Pruimen. - Op het Gebergte groeijen de Palmen Cacao-boom: in de daad het Land is dermaate met Geboomte bezet, dat het een onafgebrooken bosch schyne. - In de Bergen is veel Wild Gedierte, als Tygers en Wilde Zwynen; ook ziet men 'er Aapen en Slangen. In de Bosschen zyn Duiven, Pappegaaijen, met ander Gevogelte; als ook Harten en Geiten.
De Inboorelingen zyn zo zwart niet als die der nabuurige Landen. De Mannen zyn over 't algemeen groot en welgemaakt: de Vrouwen hebben zeer bevallige trekken; doch vallen kort en sterk; zy worden gestaag aan zwaaren arbeid gehouden. Het is een zeer twistagtig, oploopend en wraakzugtig, soort van Volk; om de minste beuzeling zullen zy een Palaver, of Zamenkomst, aanleggen, om, ter vergoeding, sterken Drank af te persen, aan welks gebruik zy zeer verslaafd zyn. Om deezen te krygen zullen zy van alles afstand doen; ja men heeft my onderrigt, dat de Opperhoofden menigmaal ten dien einde hun Volk verkoopen. By alle Plegtigheden, als die van Huwelyksverbintenissen en Begraafenissen, en op hunne Palavers, drinken zy bovenmaatig, waar uit twisten ontstaan, die zelden zonder bloedvergieten afloopen. Men weet voorbeelden, dat zy, by hunne Lykplegtigheden, die eene week duuren, een Oxhoofd Rum gebruikten. Zy zetten zich rondsom 't zelve tot dat het ledig is; by
| |
| |
tusschenpoozen hunne Zangen aanheffende, onder het slaan op hun Trom.
De Mannen neemen de gevaaren des Krygs, en den arbeid van jaagen en visschen, waar. Van de Europische Schepen, die de Kust aandoen om Slaaven te handelen, krygen zy Snaphaanen, waar op zy zeer gesteld zyn, en waar mede zy zeer behendig weeten om te gaan. - De Vrouwen bearbeiden het land, maaken Olie van Palmboomen, spinnen Katoen, en brengen het geen zy vervaardigd hebben ter markt. Niet vreemd is het te zien, dat eene Vrouw, met twee Kinderen op haare armen, en een zwaaren last op 't hoofd, van het gebergte afkomt, terwyl haar Man agter haar aankomt zonder eenigen last dan zyn Snaphaan, fluitende en zingende.
Een stuk doek, doorgaans blaauw of wit, maakt de kleeding der Vrouwen uit; het is vastgemaakt omtrent den middel, en kan opgetrokken worden tot om de schouderen. De Kinderen worden om den middel vercierd met een weefzel van glasen koraalen. - Der Mannen kleeding verschilt slegts weinig van die der Vrouwen; doch deezen zyn zeer gesteld op de kleederen van Europeaanen, en toonen zich blykbaar groots als zy dezelve aanhebben.
De Huizen, of Hutten, der Sierra Leoners zyn laag, en met stroo gedekt; eenige rond, andere langwerpig. Hun Huisraad bestaat in yzeren potten om hunne spyzen in te kooken, uitgeholde Kalbassen om 'er Palmwyn in te verzamelen, eenige weinige aarden schotels, en een groote tinnen schotel om 'er hunne Oesters en Schelpvisschen in te doen. Hun bed is een mat, waar op zy slaapen zonder eenig overdekzel. Hun Voedzel bestaat voornaamlyk in gekookte Ryst, Kruiden, Vrugten, Schelpvisschen en Oesters, welke zy boven alle lekkernyen keuren. - Zeer zyn zy op dansen gesteld, en brengen veelal de avonden door in dat vermaak. Hun Muzyk maaken zy op een Trom, of een uitgehold stuk houts.
Wat den Godsdienst deezer Inlanderen betreft, zy gelooven in eenen Toekomenden Staat; doch schynen geen Voorwerp van Eerdienst te hebben; alleen blykt het dat zy eenige eerbiedenis aan de Zon en Maan toebrengen. Zy koesteren veele bygeloovige begrippen; en hebben een hoog gevoelen van hunne tovermiddelen, die zy steeds in een zak aan hun hals draagen.
Zy vervaardigen zeer goed Matwerk; een gedeelte daar
| |
| |
van is fynder, en in alle opzigten beter, dan 't geen wy in Europa hebben; van de groover soort bedienen zy zich om op te slaapen; de fyner verruilen zy aan de Europeaanen.
De Sierra Leone Compagnie heeft eenig land gekogt aan den oever van den Boulon, liggende tegen over deeze Volkplanting, en daar een Zuikerplantadie aangelegd. Voor weekloon laaten zy een gedeelte der Inwoonderen op deeze Plantadie werken, die, schoon nog in de beginzelen, egter in goeden staat is. Het land is vlak, doch de grond ryk, en brengt eene groote hoeveelheid Ryst voort.
De Koning van Nambana, in wiens Grondgebied deeze Plantadie gelegen is, een zeer eerwaardig oud man, is hier op een Palaver geweest. Hy is een groot Vriend der Engelschen, en geeft zich veel moeite om hunne Zeden en Grondbeginzels aan te neemen; maar zyn Volk is, even gelyk meest alle Indiaanen, overgegeeven aan het onmaatig gebruik van sterken Drank. Hy heeft een Zoon, die zich tegenwoordig in Engeland bevindt, by den Heer thornton, om 'er eenige opvoeding te ontvangen. Het is te hoopen, dat, by zyne wederkomst in zyn Geboorteland, zyne denkbeelden, hem ingestort door bekwaame Leermeesters, en aangenomen door de verkeering voor eenigen tyd onder een beschaafd Volk, hem zullen aanzetten, om, in de gemoederen zyner Landgenooten en Nabuuren, eenige begrippen te verwekken van eenen Almagtigen Schepper, en van Menschlykheid, en hun, althans in zekere maate, te ontheffen van die woesten wildheid, welke hun thans zo ongelukkig kenmerkt.
Een versch voorbeeld van hunne wreedheid, geen zes mylen van deeze Plaats betoond, moet ik hier verhaalen. Het toont, op de sterkste wyze, tot welk eene maate van barbaarschheid het menschlyk hart zich laat vervoeren, als het niet beteugeld wordt door de beschaaving der Maatschappye, en dat geen lengte van tyd genoegzaam is om hun de wraak te doen afleggen. - Een Deensch Schip, op deeze Kust gekomen tot den Slaavenhandel, werd in 't eerst zeer wel bejegend; doch, in den nagt, het Scheepsvolk geen behoorelyke wagt houdende, bedienden zich de Inboorelingen van die gelegenheid, om Schip en Laading te vermeesteren, en vermoordden al het Volk aan boord. Zy verontschuldigden zich, wegens deeze booze daad, met by te brengen, dat, omtrent zestien jaaren
| |
| |
geleden, een Hollandsch Schip, daar om te handelen gekomen, eenigen van hun Volk gestoolen hadt. Eenigen, die zich op deeze Kust nedergezet hebben, bevorderen eer zulke vyandlyke bedryven dan dat zy dezelve verhinderen; dewyl zy terstond het Schip en de Laading kogten.
Ik heb, zints myne eerste aankomst, aan dit gedeelte van de Kust veele moeilykheden uitgestaan, veroorzaakt door myne laatste ziekte; en, schoon ik gezond gebleeven ware, moest ik my eenige ongemakken in eene eerst aangelegde Volkplanting voorstellen. - De Donder en Blixem zyn hier zo allerverschriklykst, dat ik geen woorden bezit om 'er een genoegzaam denkbeeld van te geeven. - Tegenwoordig is de grond overdekt met roode Mieren, en andere Infecten. De Mieren hebben dikwyls bezit genomen van eene Hut, en de Bewoonders genoodzaakt dezelve te verlaaten; dewyl zy anderzins gevaar van hun leeven zouden geloopen hebben, met zulk eene menigte komen zy te gelyk aan.
Meer dan tweehonderd der Volkplantelingen, met veelen der Inwoonders, zyn druk bezig met het houtgewas weg te ruimen. Zy krygen weeklyks arbeidsloon, behalven het eeten, waar voor men zorgt. Zy bevinden zich in betere omstandigheden, in verscheide opzigten, dan het Werkvolk in Engeland; vermids de Compagnie hun alle aanmoedigingen schenkt, welke zy kunnen begeeren of verlangen. Het is onbegrypelyk met welk een lust zy aan hunnen dagelykschen arbeid gaan, 's morgens ten vyf uuren, en daar mede tot in den naamiddag aanhouden, wanneer een ieder aan zyn eigen zaaken gaat, en zyn tuin bewerkt. 's Avonds houden zy gezelschappen, waar zy veelal zich verlustigen met Psalmzingen. Het is een wellust te zien, hoe zy Zondags, in de beste kleeding uitgedoscht, te Kerk gaan; weltevredenheid en geluk is op hun aangezigt te leezen.
Hier is eene School opgerigt tot onderwys der Kinderen der Volkplantelingen, die 'er leezen en schryven leeren. Verscheide Inboorelingen der nabygelegene landen beginnen hunne Kinderen na Sierra Leone te zenden, om 'er onderwys te haalen. Men mag, uit deezen hoofde, denken, dat, in het verloop van eenige weinige jaaren, de Inwoonders omstreeks deeze Volkplanting nuttige Leden der Maatschappye zullen worden. De Sierra Leone
| |
| |
Compagnie heeft zeker groote verdiensten in het hervormen van de Zwarten die hier woonen, voorheen pesten der Maatschappye, en die geen het minste denkbeeld van Godsdienst of Zedeleer hadden; doch nu zo verre van hunne voorgaande verbastering terug gekomen zyn, dat zy ten minsten gelyk staan met het gemeene Volk by de beschaafdste Natien.
Men heeft ten oogmerke, om, onmiddelyk naa dat een geschikte plek gronds gehavend is, de Stad te verleggen, en te herbouwen volgens een eenpaariger plan: onlangs is 'er een overslag van gemaakt. Tegenwoordig zyn de Hutten, of Huizen, meest van gevlogte takken, met klei, en de daken met zooden, belegd, waar in zich veele Ratten en Haagdissen onthouden: dan eenigen van de kundigste Volkplantelingen hebben voor zich vry goede Wooningen van hout vervaardigd.
By den eersten aanleg der Volkplantinge heeft de Compagnie het noodige gezonden tot ruime Huizingen voor den Gouverneur en de voornaamste Bedienden: een deezer gebruiken zy tot de Kerk en de School. Twee gereed gemaakte Hospitaalen, onlangs uit Engeland gekomen, heeft men geschikt tot verblyven der eerste Klerken; de zwarte Bewoonders zyn aan de lugtstreek zo gewend, dat zy dit beschutzel niet behoeven. Een goed steenen Huis is gebouwd, digt by de landingplaats, voor den Pakhuismeester, waarin eene bewaarplaats voor drooge goederen: hier kunnen de Volkplantelingen zich Europische goederen aanschaffen; en worden ze hun voor een zeer maatigen prys afgeleverd. Men heeft desgelyks een aanvang gemaakt met het oprigten van een steenen Pakhuis, dat, voltooid zynde, de laadingen van verscheide Schepen zal kunnen bergen.
Het Regt wordt hier met de grootste onzydigheid bediend, geen misdryf ongestraft gepleegd; elke overtreeding, in tegendeel, met geesseling of gevangenis betaald gezet. Of is de misdaad van een schriklyker natuure, dan wordt de Schuldige, ter eerste gelegenheid, na Engeland gezonden, om naar verdiensten straffe te ontvangen. Dit laatste vonnis is onlangs uitgesprooken over een der Volkplantelingen, die, naa een wettig onderzoek, bleek, aan een Handelschip een Slaaf verkogt te hebben. Een misdryf 't welk hier met de zwartste koole gebrand merkt staat; naardemaal de eerste instelling van de Sierra
| |
| |
Leone Compagnie meer gevormd was met een oogmerk om den Slaavenhandel af te schaffen, dan om eenige groote winst of voordeel welk de Compagnie van deeze Vastigheid wagtte. |
|
Auteursrechtvrij