Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1795

Verhandeling over de eerste Beginsels der Regeering, door Thomas Paine. (Uit het Fransch.) Te Leyden en te Haarlem, by de Gebroeders Murray en A. Loosjes, Pz. In gr. 8vo. 35 bl.

Het Fransch en Nederduitsch deezer Verhandelinge is ons omtrent gelyktydig ter hand gekomen. De Vryheids geest, die alles, wat uit de pen van paine vloeit, by uitstek, kenmerkt, en over wiens Schryfwyze wy te meermaalen ons gevoelen geuit hebben, straalt in deeze weinige bladeren zo zeer, als in eenige zyner voorige Schriften, door, en verdient dit Stukje daar by gevoegd te worden, - niet alleen daarom, maar ook van wegen den treffenden, en, in deeze dagen, gewigtigen, Inhoud.

‘Want,’ om met paine bl. 5 te spreeken, ‘de Omwentelingen, die tegenwoordig als dreigen de geheele aarde door te trekken, hebben haaren oorsprong genomen in den staat des hier te behandelen verschilstuks. De tegenwoordige oorlog is niet anders dan een stryd tusschen het Vertegenwoordigend Stelzel, gegrond op de Rechten des Volks, en het Erflyk Stelzel, gegrond op Overheersching. Wat de benaamingen van Monarchie, Koningschap en Aristocratie, 't zy door de natuur der zaaken, 't zy door de kragt der uitdruk-

[p. 600]

kingen, zo bestempeld, aangaan, zy kenmerken niet genoegzaam het Erslyk Stelzel. Het zyn slegts zaaken van den tweeden rang van het Erflyk Stelzel, en zy vervallen van zelf als dat Stelzel van Regeering geen recht van bestaan heeft.’

Dit te bewyzen is 's Vryheidminnenden Schryvers hoofdtaak. Hier toe onderzoekt hy de Beginzelen. - En onderstaat voorts aan te toonen, dat de Erflyke Regeering geen recht heeft om te bestaan, dat men ze op geen beginzel van recht kan invoeren, en dat ze zelfs eene schending van alle beginzelen is. - Ten anderen, dat de Regeering door Verkiezing en by Vertegenwoordiging, of de Vertegenwoordigende Regeering, haaren oorsprong afleidt van de natuurlyke en eeuwige Rechten der Menschen.

Wy kunnen hem, in het betoog dier Stellingen, niet van stap tot stap volgen, en houden ons verzekerd, dat de Minnaars zyner Stellingen, met greetigheid, zich dit kleine Werkje zullen aanschaffen.

Byzonder breed, naar de uitgestrektheid der Verhandelinge, is de Schryver om de Algemeenheid van het Stemregt te verdeedigen tegen de veelvuldige uitsluitingen daaromtrent gemaakt. Zyn yvervuur gloeit als hy dat Menschenregt verdeedigt; de Leezers moeten, de Verhandeling zelve leezende, in dien zelfden yvergloed ontstooken worden. Mensch! wie gy moogt weezen, zo gy eerlyk zyt, paine is de Verdeediger uwer Regten!

Wy kunnen, egter, dit Werkje niet uit de hand leggen, zonder eenige Aanmerkingen over de Middelen om de Vryheid te behouden, die 'er het slot van uitmaaken, mede te deelen. - Aanmerkingen, met eene grootere maate van bedaardheid te neder gesteld, dan het vuur des Schryvers hem doorgaans toelaat, en die de overweegende nadenking onzer Medevaderlanderen vorderen, bovenal in het tegenwoordig Tydsgewrichte.

‘Het is,’ zo spreekt paine, ‘niet genoeg de Vryheid in te voeren; het is ook belangryk dat men die weet te handhaaven.

In de eerste plaats is het noodzaaklyk de middelen, geschikt om de Overheersching te verdryven, ter voorbereiding van het invoeren der Vryheid, te onderscheiden van de middelen, geschikt om de Vryheid te handhaaven, wanneer zy gevestigd is.

De middelen, waar van men zich in het eerste ge-

[p. 601]

val bedient, worden door de noodzaaklykheid geregtvaardigd. 't Is gewoonlyk opstand; want terwyl de Overheersching bestaat is het byna onmogelyk iets anders te vinden. 't Is niet minder waar, dat, in den aanvang eener Omwenteling, de Omwenteling-party, naar welgevallen, eene uitgestrektheid van magt oefenk, minder geregeld door de beginzels, dan door de omstandigheden; en dat de voortduuring van deeze willekeurige daaden een onoverkomelyke hinderpaal voor de vestiging der Vryheid of haaren duur zoude zyn, indien men haar al mogt vestigen. Men moet nooit eischen, of zelfs hoopen, in de beginzels eener Omwenteling, dat alle de enkelen (individus) terstond van gevoelen zullen veranderen. De blykbaarste en bestgevestigde waarheid heeft nooit op éénen dag eene algemeene overtuiging gewerkt. De tyd en de reden kunnen alleen de menschen opleiden tot de toestemming of goedkeuring van een beginzel; en zy, die niet overtuigd geweest zyn, hebben geen recht om hun te vervolgen, by welken de rede met meer langzaamheid werkt. Het redelyk beginzel der Omwentelingen is te onderrichten, en niet te verwoesten.

Zoo men, over twee jaaren, gelyk men hadt moeten doen, aan Frankryk eene Constitutie gegeeven hadt, ben ik volkomen overtuigd, dat men de wanorden en gewelddaadigheden zou vermyd hebben, die dat schoone land verwoest en de Omwenteling besmet hebben. De vereeniging der Franschen zou op eene Acte gesteund hebben; en ieder enkel (individu) zou het pad gezien hebben, het welk hy met veiligheid kon betreeden. - Maar, in stede van eene Constitutie, heeft men eene Revolutionaire Regecring ingevoerd; een ongerymd verschynzel, zonder beginzels en zonder een bepaald gezag; waar onder de deugd, of misdaad, afhing van de oogenbliklyke omstandigheden, waar onder het Patriotismus van gisteren overmorgen in verraad verkeerde. - Alle deeze gedrochtelykheden zyn het natuurlyk gevolg van 't gebrek aan eene Constitutie; want de natuur en 't oogmerk van eene Constitutie zyn, te beletten, dat de partyschappen de Regeering naar hun welgevallen slingeren, beginzels stellende, die over hunne aanhitzingen de wagt houden, en die aan allen zeggen; zo verre kunt gy gaan, en niet verder! Doch, wanneer men geen punt

[p. 602]

van Constitutie heeft, maakt ieder enkel (individu) 'er eene, voor zich party kiezende; en terwyl de beginzels alle de partyen moesten bestuuren, zyn het de partyen, die over de beginzels beschikken.

De begeette om te straffen is altyd gevaarlyk voor de Vryheid. Zy vervoert de menschen om de wysste wetten te bederven en te misvormen, dezelve verder en verder uitstrekkende: daar en boven dezelve eene valsche uitlegging en eene onrechtvaardige toepassing geevende. De mensch, begeerig zyne eigene Vryheid te handhaaven, moet volstrekt zyn ergsten vyand tegen alle onderdrukking verdeedigen: want deezen pligt schendende, geeft hy een voorbeeld, welks navolging het een of ander oogenblik doodlyk voor hem zelven worden kan.’