Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1795

Verkorte doch klaare en genoegvoldoende Methodus concinnandi Formulas Medicas, tot een Byvoegzel en Opheldering van de verkorte Materia Medica, waarin, op de kortste en gemaklykste manier, de voornaamste en genoegzaame Regelen om de meest gebruikelykste Formulae zamen te stellen, onderricht worden, en met voorbeelden, genomen en zamengesteld uit het gegeeve Honderdgetal Simplicia, &c. in de Materia Medica, bevestigd en opgehelderd. Door A. Balthazaar, Med. & Chir. Doctor te Leyden. Te Amsterdam, by J.B. Elwe, 1795. In gr. 8vo. 66 bl.

De Burger balthazaar heeft zich voorlang door verschillende Genees- en Heelkundige geschriften, van onderscheiden aart en waarde, aan zyne Landgenooten doen kennen. Op nieuw geeft hy thans een blyk van werkzaamheid in een ander vak der Geneeskunde, daar hy, ten behoeve der Kweekelingen zo wel, als van jonge en min geöefende Praĉtici, dit kleine Stukje, over de manier om Recepten te schryven, door den druk heeft gemeen gemaakt. De tytel geeft een genoegzaam verslagwat men in dit Werkje te zoeken heeft, en van hoe veele zaaken 'er onderrichting in te bekomen is; zelfs behelst het nog eene Latynsche Lyst aangaande de byzondere doses der Geneesmiddelen, waarvan in den tytel

[p. 511]

niet gesproken wordt. - De kortheid van het Stukje schynt by den Autheur onder de hoofdverdiensten van hetzelve gesteld te worden, en hieraan heeft hy, in de daad, meer dan eenig ander Schryver, die dezelfde stoffe behandeld heeft, voldaan; doch of hy dit onderwerp tevens op eene klaare en genoegzaame wyze hebbe voorgedraagen, hieraan meenen wy met reden te kunnen twyfelen. En waartoe zal toch al dat verkorten, al dat uittrekzels van uittrekzels maaken, dienen? De manier om Voorschriften of Recepten te maaken is immers voor den Leerling der Geneeskunde (en voor wien kan zyn Werkje anders geschreeven zyn?) belangryk genoeg, om 'er een meer uitvoerig en tot in kleine omstandigheden zelfs naauwkeurig onderwys in te ontfangen. Zo het Werk van gaubius al eens te omslagtig was, (dat wy wel verre afzyn van toe te stemmen,) zou dat van gruner, by voorbeeld, althans niet te veel tyd kosten, om 'er zyn vlyt aan te besteeden; en deeze behandelt dit stuk met vry meer naauwkeurigheid dan de Schryver.

De Formulae, welke onze Autheur tot opheldering en voorbeeld heeft saamgesteld, komen hem zelven van veel gewicht voor: ‘ik durf verzekeren, zegt hy, uit eigen en genomen proeven, dat al de opgegeeven Formulae zeer wel zullen voldoen, hoe te zeer eenvoudig en al te weinig zy misschien by zommigen zullen geacht worden, nogthans durf ik verzekeren, dat 'er byna geen geneezings-inzicht kan voorkomen, waaraan door dezelve met behulp onzer Materia Medica niet zal kunnen voldaan worden.’ Het oogmerk van onzen Autheur schynt dus niet slegts geweest te zyn, om zyne opgegeeven Voorschriften tot voorbeelden van samenstelling, en ter toepassing der aangeweezen regels by elk soort van bereiding, te willen doen dienen; maar om tevens een bundel Recepten te vervaardigen, welke, in byna alle Ziekten, en tot alle Genees-inzichten, zouden kunnen gebruikt worden. Met zodanige oogmerken kunnen wy het opgeeven van dergelyke Formulae niet billyken; daar 'er toch voor den Leerling niets schadelyker zyn kan, dan hem aan vaste Voorschriften, hoe goed ook op zich zelf, te gewennen; en soortgelyke voorbeelden alleen behooren te dienen, om hem van de verschillende wyzen, waarop de Geneesmiddelen worden toegediend, een duidelyker begrip te doen vormen, en daar na zyne eigene Voorschriften, uit eene juiste kennis

[p. 512]

van den Artzenyvoorraad zo wel, als den aart der onderscheidene Ziekten, op te maaken, en behoorlyk in te richten.

Wenschlyk ware het, dat de Heer balthazaar, die daadelyk getoond heeft, in het zo nuttige vak der Heelkunde, waare verdiensten te bezitten, in plaats van soortgelyke verkorte Boekjes, die, op zyn minst genomen, zeer overbodig zyn, op te stellen, onze Landgenooten liever met meerder Geschriften van het eerstgenoemde soort voorlichtte, en tot volmaaking van deeze zo belangryke konst zyn tyd en vermogens verder aanwendde. - Een wensch, waaromtrent wy niet twyfelen, of zy zal door de meeste onzer Konstgenooten gereedelyk worden toegestemd.