Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1795

[p. 386]

Vrymoedige Aanmerkingen over de Uitsluiting van allen, die door Publieke Armen-kassen bedeeld worden, als Stemgerechtigden tot het maaken van Kiezers, by het oproepen van het Nederlandsche Volk, tot eene Nationaale Conventie. In Holland, 1795. In gr. 8vo. 14 bl.

Juist zo als wy de hier boven vermelde Verhandeling des Advocaats. van der meersch uit de handen gelegd hadden, komt ons dit kleine Stukje te vooren, ingerigt om het Stemregt der minst vermogendsten, der armsten, der bedeelden, te bepleiten.

Hoe kort ook, draagt het de blyken van een warm voor de Menschheid kloppend hart, en is met veel vuurs geschreeven, schoon de Opsteller de eerste oogenblikken van zyne gevoeligheid, over het hooren uitsluiten der Bedeelden van het Stemregt, hadt laaten voorbygaan.

Kunde en Eerlykheid stelt de onbekende Schryver als de twee voornaame vereischten in eenen Stemgeregtigden, en bewyst dat deeze in genoegzaame maate by de Bedeelden kunnen plaats hebben. Hy gaat het denkbeeld hunner Afhanglykheid en Omkoopbaarheid te keer; en eindelyk de zwaarigheid, dat zeer veelen der publiek Bedeelden het verderflyk Stelzel van Oranje en deszelfs Aanhangelingen zyn toegedaan. Wy neemen 'er niets uit over, aangezien de kleinheid van het Stukje het voor elk verkrygbaar, en de klem, waar mede, schoon kort, de redenen aangevoerd worden, het voor allen leezenswaardig maake.

Alleen verdient hier gemeld te worden eene daadzaak, waarop de Schryver zich beroept. ‘In Haarlem ontbrak het in 1787 niet aan bedeelde Armen van de Protestantsche Gemeenten, die zich vermoeiden om de Burgers, welke het toenmaalig Vaderlandsch Stelzel toegedaan waren, te beledigen, door beschimpingen, enz. 't Getal, schoon niet haalende by dat van andere Steden, was zeer groot, en grooter dan zich eenig Patriot vóór de Omwenteling verbeeldde. Ondertusschen, naa de Omwenteling van dit Jaar, is, by het Provisioneel Regeerings-Reglement van 19 Jan., aan alle Burgers, gealimenteerd of niet gealimenteerd, de Stemgerechtigdheid toegekend. - En tot nog, zo verre ik weet, is 'er niet een bekend Voorstander van het Huis van Oranje Kiezer geweest uit een der Wy-

[p. 387]

ken. - Zelfs, zo verre my bewust is, heeft geen Vriend van Oranje in eenige Wyk een eenigzins betekenend aantal stemmen gehad. - 't Stelzel van Menschlyk en Burgerlyk Recht staat op zo wyden afstand van dat der Overheersching, dat zich maar weinige Slaaven van Oranje daar mede willen bemoeijen; behalven nog, dat veele der schamele Gemeente, die Oranje aangebeden hebben, nu de opgaande Zon der Vryheid aanbidden, in hoop, dat haare Straalen voor hun voordeeliger dan die van Oranje zyn zullen.’

Hoort de Schryver van dit Stukje te Haarlem t'huis, dan zal hy gelegenheid vinden in de Volksöproeping tot het maaken van Aanmerkingen en Bedenkingen op het Rapport der Commissie ter revisie van het Provisioneele Regeerings-Reglement der Stad Haarlem, van den 19 Jan. 1795, dienende tot geleide van een Concept-Reglement door dezelve Commissie ontworpen, beiden gearresteerd den 3 July 1795. De Stellers van dit Rapport, op dat wy dit hier plaats geeven, erkennen, ‘dat de vereischte ouderdom van achttien Jaaren het éénige vereischte was, 't welk het Provisioneele Regeerings-Reglement van 19 Jan. vorderde. In een oogenblik van Revolutie,’ is hunne taal, ‘is het geen tyd om alle onderscheidingen en bepaalingen op eene naauwkeurige schaal te overweegen. Men moet dan alles aanneemen, wat zich byeen wil voegen, om onderdrukking tegen te gaan. En de Ontwerpers eener Revolutie hebben geen het minste regt om eene of andere Classe hunner Medeburgeren met naame uit te sluiten. Dit was de reden van de onbepaaldheid van het Provisioneele Regeerings-Reglement in dit opzigt.’ - Zy geeven vervolgens reden van eenige bepaaling in deezen gemaakt. Eene bepaaling, welke een middelweg houdt, of liever eene onderscheiding maakt, ‘en oordeelt, niet onder de algemeene Classe van bedeelden te moeten uitsluiten, die geenen, welke geene geduurige, maar alleen eene, het zy by Winter of by Ziekte, tydlyke ondersteuning ontvangen.’

Deeze bepaaling, gemaakt door Heeren, die betuigen: ‘niets moet in het oog van elk Menschenvriend eerwaardiger zyn dan een armoedig Huisgezin, 't welk zich zyn eigen onderhoud bezorgt, en 'er met eer tegen aanworstelt. Deezen verdienen alle Voorregten der Burgers op gelyken voet als die geenen, welke door het fortuin het meest gezegend zyn,’ zal den Heer van der meersch veel

[p. 388]

te ruim gezet zyn; en waarschynlyk den Schryver der Vrymoedige Aanmerkingen nog te eng voorkomen: terwyl hy misschien niet weinig zal vinden in te brengen tegen de redenen, door de Rapporteurs voor deeze verandering opgegeeven.