Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1795

Verhandeling over den Invloed van het Volk op het Bestuur. Voorgeleezen te Amsterdam, in de Maatschappy Felix Meritis, op den 22 January 1795, door Mr. J.B. van der Meersch, Practiseerend Advocaat. Te Leyden, by A. en J. Honkoop, 1795. In gr. 8vo.

De Dagtekening van dit Stukje duidt aan, dat het, zeer korten tyd naa de jongste Omwenteling, der Maatschappye Felix Meritis werd voorgedraagen; en de Tytel drukt voorts uit, dat dezelve loopt over een allerbelangrykst stuk, 't geen een gevolg moet weezen dier gunstige Ommekeer.

Een allerbelangrykst stuk, 't geen de gezetste overweeging en het diepst staatkundig inzigt vereischt. In drie Afdeelingen vervat de Opsteller zyne denkbeelden deswegen. Vooreerst, onderzoekt hy, of de Invloed van het Volk op het Bestuur voor een Land niet voordeelig zy. - Ten tweeden, waarin de Invloed, die het Volk by de Romeinen op het Bestuur gehad heeft, bestondt. - Ten derden, en dit is de groote Hoofdzaak, op welk eene wyze de Invloed op het Bestuur kan geregeld worden, dat dezelve voor een Land, 't welk van den Handel bestaat, niet nadeelig zy, noch deszelfs val veroorzaake.

De Opsteller behandelt deeze drie Hoofddeelen op

[p. 385]

eene wyze, die opmerking verdient, en niet zal nalaaten dezelve te trekken, in een tydsgewrichte, 't geen wy beleeven, waarin de daar gestelde Regten van den Mensch de Volksstem tot spreeken uitnoodigen, en dezelve, naa lange gesmoord te zyn, eenmaal moet gelden.

Eene zaak, waar op het niet weinig in deezen aankomt, is, wiens Stem onder die der Ingezetenen des Lands zal gehoord worden, en gelden. Ten deezen opzigte loopen de gevoelens wyd uit een; zy kunnen tot zeer ruime, tot meer bepaalde, en tot zeer enge, gebragt worden. De Opsteller deezer Verhandelinge behoort tot de laatsten, blykens zyne bepaaling, dat ter stemminge niet geregtigd zyn de zodanigen die geen 300 Gulden Inkomen hebben, en dus geen Koffy- en Theegeld den Lande betaalen. Ook sluit hy uit die geen 300 Gulden in Holland verteeren; deeze zyn, zyns oordeels, arme lieden, en uit hoofde hunner armoede ligt om te koopen, en tot Revolutie genegen.

In deeze bepaaling straalt, onzes inziens, eene onkunde, of geene genoegzaame bedagtzaamheid op de gesteltenis der by hem Arme Lieden in den Vaderlande, door. Wy voor ons kennen 'er veelen, die hun eigen brood eeten, en dus in alle Landslasten draagen, wier Inkomsten den gezetten Tax tot Stemgeregtigdheid niet bereiken, die dus onwaardig worden voor 't hoofd gestooten, en beroofd van een regt, 't geen zy met meer gegoeden, met ryken, in de Maatschappy gemeen hebben. Het te meermaalen aangevoerde denkbeeld, dat de zodanigen omkoopbaar zyn, is een bygevoegde smaad aan deeze min van schat voorziene Burgeren. Of is een stuk gelds het eenige, waar door Omkoop gepleegd wordt? Wie iets weet, weet het tegendeel.

Om voorts 's Volks Invloed behoorlyk te doen werkzaam zyn, verdeelt de Schryver het Land in Departementen, Districten en Bannen; eene Verdeeling welke wy meermaalen aantroffen.