Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1795

Verhandelingen, bekroond met den Prys van het Legaat van den Heere Johannes Monnikhoff. Eerste Stuk. Te Amsterdam, by Lodewyk van Es, 1794. In gr. 8vo. 138 bl.

De Bezorgers van het Legaat van wylen den verdienstelyken Heel-arts j. monnikhoff, ten oogwit hebbende de kennis en behandeling der Breuken, een in ons Land zo algemeen gebrek, te verbeteren en tot meerder volkomenheid te brengen, gaven tot hunne eerste Prysvraag dit volgend gewigtig Voorstel op: ‘Wat zyn Breuken? welke eene mooglyke verscheidenheid, zo ten aanzien der enkelde als saamgestelde, kan by dezelve plaats hebben? en welke Ontleed- en Heelkundige Waarneemingen, aan Lyken en by Breuksnydingen gedaan, strekken ter staaving van zulke eene onderscheiding, die den grond moet leggen der noodzaaklyke kunde van een goed Breukmeester, om zich dezelve, by eene kunstbewerking, voor den geest te kunnen vertegenwoordigen, en 'er zyne behandeling naar in te richten?’

De gouden Eerpenning werd daarop toegekend aan de voor ons liggende Verhandeling, die den Inhoud van dit geheele eerste Stuk uitmaakt, van den Heer willem leurs, Heelmeester in 's Hage; een man, uit wiens wel versneeden pen reeds verscheide bekroonde Verhandelingen gevloeid zyn, die allen zyne bekwaamheden in de zo nuttige Heelkunde reeds voorlang onzen Landgenoo-

[p. 374]

ten hebben doen kennen. Ook dit Prysgeschrift draagt kenmerken van 's mans bedrevenheid in dit vak der Weetenschappen, aan welks beoefening hy zich heeft toegewyd; niet zo zeer door eigen ondervindingen en waarneemingen omtrent den aart en 't verschil der Breuken, welke 'er naauwlyks in voorkomen, als wel voornaamlyk door de uitgebreide beleezenheid van oude en nieuwe Schryvers, uit welke alle die verscheidenheden, zo ten aanzien van enkele als saamgestelde Breuken, by openingen van Lyken en Breuksnydingen gedaan, naauwkeurig opgezameld, behoorlyk gerangschikt, en op eene duidelyke en bevatlyke wyze voorgedraagen worden: en waar door dus het loflyk voorstel van Bezorgeren, die hierdoor den grondslag van hunne volgende Vraagen gelegd wilden hebben, op een alzins voldoende wyze is beantwoord geworden.

Naar aanleiding der Vraag is ook het Antwoord in twee Afdeelingen gesplitst; waarvan de eerste handelt over de bepaaling eener Breuk; de tweede, over de meest mogelyke verscheidenheid der Breuken, en derzelver Ontleed- en Heelkundige bevestiging. Deeze laatste is wederom in drie onderdeelen gescheiden; waarvan in het eerste gesproken wordt over de gewoone Breuken; als de Lieschbreuk, de Dyebreuk en de Navelbreuk; in het tweede, over de minder gewoone Breuken, namentlyk de Buikbreuk, de Breuk van 't Eironde Gat, de Bilnaadbreuk en de Schedebreuk; en eindelyk in het derde, over de zeldzaame Breuken, waartoe gebragt worden de Rugbreuk, de Lendebreuk en de Breuk door 't Heiligbeen.

Indien het deeze pryslyke Instelling aan geene ondersteuning van bekwaame Heelkundigen mangelt, twyfelen wy geenzins, of zy zal, ter volmaaking van dit gewigtig gedeelte der Konst, aan de menschlievende inzichten van deszelfs Stichter ten vollen kunnen beäntwoorden.