Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1795

Beknopte Natuurlyke Historie der Zoogende Dieren, door J.D. Pasteur. Met Afbeeldingen. Eerste Deel. Te Leyden, by Honkoop en du Mortier, 1793. Met Privilegie. In 8vo. 368 bl.

Schoon men zeer veele, en zelfs zeer uitgebreide en schoone, Werken heeft, welke de Natuurlyke Historie, en daar in ook die der Zoogende Dieren, voorstellen, zal men echter, by het doorbladeren deezer beknopte Geschiedenis, het oogmerk van den Heer pasteur moeten pryzen, nadien hy, zo door zyne korte beschryvingen als verscheidene Anecdoten en karaktertrekken, den leeslust der jonge Leezeren en Leezeressen zodanig weet te ontvonken en bezig te houden, dat zy, by het vermaa-

[p. 198]

kendc, het nuttige tevens genieten. Verre zy het echter, dat men dit Boekje enkel als eene Natuurlyke Historie voor Kinderen moet houden: neen, veele bejaarde Lieden, die gaerne iets van den aart der Dieren begeeren te weeten, en zich geene uitgebreide Werken kunnen verschaffen, zullen in dit Werkje zekerlyk hunne begeerte voldaan zien.

Wy hebben te meermaalen proeven uit de Natuurlyke Historie medegedeeld, om het uit deeze beknopte Beschryving mede te doen. Intusschen meenen wy het volgend geval, als eene proeve uit zeer veele anderen, onzen Leezer niet te moeten onthouden: kunnende dezelve dan best oordeelen, in hoe verre men de Natuurlyke Historie, door het aanvoeren van gebeurenissen, bevalliger en zekerder doet worden. - Het betreft den aart der Wolven, en de onbeschroomdheid van sommige Menschen; welke laatste wy 'er van afleiden.

‘Het gebeurde over eenige jaaren in de Provintie van Connecticut, in Noord-Amerika, dat de Wolven, die toen aldaar zeer menigvuldig waren, in de Schaapskooi van den Heer putnam, gewezen Generaal van de Republiek van Amerika, inbraken, en zeventig Schaapen en Geiten dood beeten, behalven de jonge Lammertjens en Geitjens, welke zy gekwetst hadden. Deeze verwoesting was geschied door eene Wolvin, die, verscheidene jaaren lang, met haare jongen, welke zy jaarlyks voortbragt, in die nabuurschap gezworven en veel schade aangericht hadt. De jongen wierden gewoonlyk door de Jagers geschoten, maar de oude Wolvin was te listig om onder het bereik van hunne snaphaanen te komen; als zy sterk vervolgd wierdt, vlugtte zy gemeenlyk naar verre afgelegene bosschen, en kwam den volgenden winter met een nieuw broed van jongen weder. Deeze Wolvin verwoestte eindelyk zoo veel, dat de Heer putnam, met vyf van zyne nabuuren, besloot, beurtelings twee aan twee te jagen, tot dat zy gedood zoude zyn. Men wist, dat zy, in eene klem, de teenen van eenen poot verlooren hadt, waardoor men haar spoor gemaklyk konde kennen. Dit spoor volgden de Jagers over de sneeuw tot aan eene Rivier, wanneer zy bevonden dat zy regtstreeks te rug was gekeerd, weshalven zy dit spoor weder nagingen, tot dat de honden haar opjoegen, en des anderen daags 's morgens ten tien uuren hadden de honden haar gedreven in een gat, in eene rots, omtrent drie vierde uur

[p. 199]

gaans van de wooning van den Generaal putnam. De honden kroopen in het gat, maar kwamen 'er sterk gewond weder uit, en wilden 'er niet weder in; al het volk uit den omtrek verzamelde voor het gat met snaphaanen, honden, vuur, stroo, zwavel, om te trachten den vyand te vernielen; doch, schoon men brandend stroo en den rook van brandende zwavel in het gat bragt, wilde de Wolvin echter haare schuilplaats niet verlaaten; dus werkte men te vergeefsch tot des avonds om tien uuren, wanneer de Heer putnam, die moede was van zoo lang vergeefsche poogingen te doen, nog ééns trachtte zynen hond in de spelonk te doen gaan; doch hy wilde niet: hy stelde daarop zynen zwarten knegt voor, dat deeze 'er in zoude kruipen en de Wolvin schieten; doch de Neger weigerde dit gevaarlyk stuk te waagen; waarop de Heer putnam verklaarde 'er zelfs in te willen gaan, en het wild dier te zullen schieten, op dat hy niet door de een of andere onbekende spleet van de rots ontkoomen mogt. Zyne gebuuren vertoonden hem, dat dit te veel gewaagd was; maar hy bleef by zyn voorneemen, en, weetende dat de wilde dieren voor vuur vreezen, voorzag hy zich van verscheiden streepen van den bast van berkenboomen, de eenigste brandstof die toen by de hand was om licht genoeg te geeven in dit diep en duister hol, en maakte zich gereed om 'er in te daalen. Hy trok dan zyn rok en kamisool uit, en bondt een lang touw om zyn been vast, waarmede de anderen hem, als hy een teken geeven zoude, moesten te rug haalen; dus kroop hy, met zyn hoofd vooruit, en met de brandende toorts in de hand, het hol in.

Het hol, waarin de Wolvin zat, is in de zyde van eene hooge rots, en de opening is slechts twee voeten in het vierkant wyd; zoo dat 'er maar even een mensch in kon kruipen; dan loopt het vyftien voeten schuinsch naar beneden, vervolgens tien voeten regt uit, en loopt dan weder zestien voeten op, tot daar het eindigt. De wanden van deeze onderaardsche pyp bestaan uit gladden vasten rotssteen, die door eene aardbeeving schynt gespleten te zyn; de zolder en de vloer zyn ook van steen, en de ingang was zeer glad, naardien hy met ys bezet was; nergens is het hoog genoeg, dat een mensch regt op zou kunnen staan, en het is overal slechts drie voeten breed. Na dat de Heer putnam by den tast was gevorderd tot het eind van de eerste schuinte, zag hy, buiten den kring

[p. 200]

van licht, welk zyne toorts maakte, niets dan de verschriklykste duisternis, en daar was eene groote stilte in deeze spelonk, waarin nooit andere levende schepsels geweest waren dan de wilde dieren uit de wildernis. Hy vorderde voorzigtig voorwaards tot aan de plaats daar het hol naar de hoogte liep, en kroop langzaam op handen en knieën de schuinte op, tot dat hy de oogen van de Wolvin zag flikkeren, die aan het eind van de spelonk zat, en, op het zien van het vuur, op de tanden knarste en gramstoorig begon te brullen. Zoodra de Heer putnam deeze ontdekking gedaan had, trok hy aan het touw, ten teken dat men hem moest te rug trekken; dit deedt het volk, dat met smertlyken angst aan de opening geluisterd hadt, en, het gebrul van het dier hoorende, vreesde dat hun vriend in het grootst gevaar was, met zulk eenen haast, dat zyn hemd over zyn hoofd getrokken, en zyn ligchaam sterk geschaafd wierdt. Dit schrikte hem echter niet af; hy schikte zyn hemd weder, laadde zyn snaphaan met negen kogeltjens, nam dien in de eene hand en eene toorts in de andere, en kroop dus het hol weder in. Toen hy nader by de Wolvin kwam dan de eerste reis, dreigde zy hem ook sterker, en vertoonde zich nog verschriklyker, huilde, knarste op de tanden, verdraaide haare oogen, en, den kop tusschen de voorpooten leggende, was zy op het punt van op hem toe te springen. Op dit hachlyk tydstip leidde hy op haaren kop aan, en schoot. Bedwelmd van den slag, en half verstikt door den rook, vondt hy zich onmiddelyk uit het hol getrokken. Doch, zich wat ververscht hebbende, en den rook wat hebbende laaten verdwynen, begaf hy zich ten derdenmaale naar beneden, en tot by de Wolvin; naardien zy stil lag, stak hy haar de toorts tegens den neus, wanneer hy bevondt dat zy dood was; hy vatte haar by het oor, trok aan het touw, en wierdt te gelyk met het dier, tot groote blydschap van de omstaanders, uit het hol getrokken.

Den Wolf gedood hebbende, heeft men slechts het land van een schadelyk dier bevryd; want de Wolf is van geen het minste nut; zyn vleesch is niet eetbaar; en noch de Honden, noch andere dieren, willen het nuttigen; alleen de Wolven willen van Wolven eeten; zyne huid kan men echter gebruiken; men maakt 'er grof bont van, dat sterk is, en tot Moffen, Wanten en Kamisoolen, verwerkt, of in Muilen voor jichtige lieden gevoerd,

[p. 201]

wordt. Het bont van den zwarten Wolf wordt echter zeer geacht, en is van groote waarde; de tanden der Wolven gebruiken de Boekbinders en Vergulders om hun werk mede te polysten.’