Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1795

Verhandeling over de Onzekerheid des Doods, en het eenig en zeker middel, om zich van zyne waarheid te overtuigen, en het levendig begraven onmogelyk te maaken. Nevens een Bericht wegens de Oprechting van een Lykenhuis te Weimar; door Dr. C.W. Hufeland, Hertoglyk-Weimarschen Hofmedicus, thans Hoogleeraar in de Geneeskunde te Jena. Uit het Hoogduitsch. Met eene Plaat. Haarlem, by E.W. Cramerus, Junior, 1794. In gr. 8vo. 57 bl.

'Er kan, ongetwyfeld, niets akeliger, noch vreeslyker, worden uitgedacht, dan de mooglykheid van leevend begraven te kunnen worden. - In een doodkist te ontwaaken, te bemerken dat men onder de aarde bedolven ligt, en 'er niets anders overschiet, dan in dien akeligen kerker op de jammerlykste wyze te moeten omkomen, zyn omstandigheden, waarvan het denkbeeld den sterksten, den ongevoeligsten, mensch moet doen zidderen. - Niettemin leert de ervaring, dat zodanige gevallen dadelyk hebben plaats gehad; dat menschen in zulk eene volstrekte onmagt gevallen waren, dat men ze voor dood gehouden en ook werklyk begraven heeft; doch dat zy daarna, wyl het hun onmogelyk was uit het graf te ontkomen, veelligt na 'er nog eenigen tyd in geleefd te hebben, een vreeslyken dood hebben moeten sterven. - Brinkmann, bruhier, en anderen, hebben zulks met onlochenbaare bewyzen gestaafd, en eene menigte voorbeelden daarvan te boek gesteld.

Het is, buiten twyfel, een der dringendste pligten, welken de menschlykheid van ons vordert, om zo wel anderen, als ons zelven, voor dat verschriklyk onheil te bewaaren. - Onder meer andere verdienstelyke Mannen, welke op de noodzaaklykheid daarvan in Duitschland aangedrongen, en middelen ter verzekering tegens dit gedugt ongeval aan de hand gegeeven hebben, behoort ook de Hoogleeraar hufeland. Na zyne gedagten in de Tydschriften deswegens te hebben medegedeeld, gaf hy naderhand eene byzondere Verhandeling, met Byvoegzels en Aanmerkingen, over dit onderwerp in 't licht; en deeze is het, waarvan thans de Vertaaling wordt aangeboden. -

[p. 196]

Hy betoogt in dezelve, dat, daar 'er, ter voorkoming van dit vreeslyk onheil, een zeker en onfaalbaar kenmerk van den dood, zonder welks aanwezen men geene Lyken zoude vermogen te begraaven, dient gevonden te worden, en de ervaring geleerd heeft, dat alle de doodstekens, welke men by de Autheuren geboekt, en als genoegzaam opgegeven, vindt, ten eenemaale onvoldoende en onzeker zyn, één alleen uitgezonderd, de beginzels naamlyk eener blykbaare en algemeene verrotting, hier uit noodwendig volgen moet, dat ook het eenige en natuurlykste middel, om zich aan deeze onzekerheid te onttrekken, bestaat, in het lichaam zo lang te laaten liggen, tot dat 'er duidelyke spooren van verrotting zich vertoonen.

Om nu de ongemakken, welke uit het bewaaren der Lyken, aan hunne eigen huizen, of die der nabestaanden, zouden kunnen ontstaan, voor te komen, raadt hy, de dooden, op eenigen afstand der leevenden, aan een afgezonderd oord, hunne quarantaine te doen houden: en, om in zyn heilzaam oogmerk te beter te slaagen, stelt hy, op het voetspoor van frank, thirry en anderen, voor, dat men, ter bewaaring der Lyken, een byzonder Doodenhuis, op een afgelegen plaats, stichte, waarin men het lichaam, nadat het den gewoonen tyd in zyne eigen wooning heeft doorgebragt, ten dage zyner begravenis, met of zonder plechtigheden, in eene ruime en met toereikende luchtgaten voorziene Kist, brengen, en aldaar, met ongedekten aangezichte, zo lang laaten moet, tot dat de tekens van bederf zich vertoonen, om het als dan eerst aan het graf toe te betrouwen. Om het opzicht over de lichaamen, zo lang ze in het Doodenhuis zyn, te houden, wil hy, dat men wél onderwezen Oppassers aanstelle, die op ieder teken van leven naauwkeurig acht zullen geeven, en daarvan terstond een Arts, of Heelmeester, (aan wien de Schryver het hoofdbestuur over dit Instituut wil opdraagen,) verwittigen moeten; terwyl het ten laatsten ook van diens uitspraak zou afhangen, of het Lyk werklyk dood ware, en dus begraaven moest worden, dan niet.

De St dgenooten des Schryvers vonden dit ontwerp zo aanneemelyk, dat zy terstond een aanvang maakten, om hetzelve aldaar (te Weimar) ter uitvoer te brengen; hebbende, by Inschryving, zodanig een Lykenhuis alreeds op het Kerkhof gebouwd, waarvan de Hoogleeraar de

[p. 197]

inrichting en astekening, als ook verdere byzonderheden ter aanmoediging van dit Instituut, mededeelt. - Ook meldt hy, dat men, op meer andere plaatzen in Duitschland, als Brunswyk, Halle, Hamburg, en elders, werklyk bezig zy dit voorbeeld naar te volgen.

Dat deeze Instelling, ter voorkoming van het verschriklykste aller onheilen, het gevaar van leevend begraaven te worden, alzins voldoende zy, en vooral in Landen waar men gewoon is de Dooden zeer vroeg ter aarde te bestellen aanpryzing en navolging verdiene, lydt geen bedenking: het afsnyden immers van den strot, of het openen der halsäderen, 't welk men b.v. in Engeland, ter voorkoming van het opgenoemd geval, heeft aangeraaden, en waartoe aldaar wel eens een zekere som voor den Chirurgyn, die deeze Operatie moet verrichten, by uitersten wil vermaakt wordt, is ten eenemaal ongeöorloofd, dewyl zulks, zo de mensch niet dood is, een werklyke moord zy. Niettemin gelooven wy, dat de noodzaaklykheid van zodanig eene Instelling in ons Nederland minder dringend is, dewyl men aldaar de Dooden der Christenen zelden zo vroeg gewoon is te begraaven, en dezelve ook gaarne zo lang een verblyf in hunne eigene wooningen inwilligt, tot dat 'er zich tekenen van verrotting opdoen; eene voorzorg, die, even zo wel als het geduurig gadeslaan van het lichaam, vooral by menschen welke door eenig onvoorzien toeval, of eene haastige ziekte, schielyk zyn weggerukt, niet genoeg kan aanbevolen worden.