Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1795

Zaaken van Staat en Oorlog, betreffende de Vereenigde Nederlanden, zedert het begin van 't Jaar 1780. Van het XV tot het XXXI Deel. Te Amsterdam, by J. Allart, 1791-1794. In gr. 8vo.

'Er zyn Boeken van welke wy naauwlyks meer kunnen zeggen dan dat ze bestaan, en hoe verre men met derzelver uitgave gevorderd is; tot deeze Boeken behooren de Zaaken van Staat en Oorlog, welker vervolgende Deelen wy hier bekend maaken, in zo verre dezelve Staatsstukken vervatten, die in Orde van Tyd elkander opvolgen, van het Tydperk, ten Aanvange gesteld, af. - Doch de Verzamelaar heeft, om redenen, in het

[p. 125]

Voorberigt des XIIden Deels opgegeeven, goedgevonden, soms dien Tydkring af te breeken, om 'er gewigtige Stukken van laater Jaartekening in te voegen. Dit verdient dat wy 'er agt op slaan om zulks onzen Leezeren te onderrigten, met vermelding van de Stoffe in deeze Tusschenstukken vervat.

Wy waren tot het XV Deel gevorderd. In 't zelve ontmoeten wy, behalven de Stukken, die tot den Jaare 1783 behooren: De Missive van hun Hoog Mog. aan de Staaten der Respective Provincien; met het Rapport op het Consiliatoir Advys van zyne Hoogheid en den Raad van Staate, over het Werk van de Quotes, en het Plan van zyne Hoogheid tot het oprichten van een Corps Mariniers, en ter verbetering der Armee van den Staat; in dato 22 Feb. 1791.

Het XVI, XVII, XVIII, XIX Deel bestaat, geheel, uit Staatsstukken, het Jaar 1783, en den aanvang van 1794, raakende. Die des Jaars 1784 worden in het XX Deel voortgezet. Het XXI Deel loopt geheel over het gewigtig Stuk der Quotes, en geeft het ingebragte der onderscheide Gewesten ten vollen op. Het XXII zet de opgave der gemengde Staatsstukken van 1794 voort. Terwyl het geheele XXIII Deel de Oost-Indische Compagnie raakt, en alle de Papieren, met de Bylaagen daar toe behoorende, oplevert; ook is het XXIV Deel met Bylaagen, het zelfde Onderwerp betreffende, gevuld. Welke twee Deelen onontbeerlyk zyn voor allen, die by den staat deezer Maatschappye eenig belang hebben. - Met het XXV Stuk keert de Verzamelaar weder tot de Staatslasten en Quotes, en den staat des Oorlogs. - Van het XXVI Deel tot het XXXI gaan de gemengde Staatsstukken voort tot in Maart 1786.

Veel, zeer veel, van 's Lands Zaaken, anders alleen in handen der zodanigen, die de oorspronglyke Afdrukken der Staats-Resolutien en Notulen bezitten, is door deeze Uitgave voor allen verkrygbaar, en troffen wy 'er niet weinige aan, die men elders vergeefsch, in die volkomenheid, zal zoeken. Het is een Schat voor de Liefhebberen van de Geschiedenis onzes Vaderlands, in een Tydperk, 't geen op zich zelven zeer gewigtig is, en zwanger ging van Lotgevallen, die tot volgende Deelen ruime stoffe zullen verschaffen.

[p. 126]

Het Werk wordt van eene verbaazende Uitgebreidheid, en, ondanks de daar voor geplaatste Lysten van den Inhoud der Deelen, lastig ten gebruike, en zal het blyven tot dat het beloofde Algemeen Register, geschikt om dit lastige weg te neemen, geleverd wordt. Volkomen kan het niet zyn vóór den afloop des ganschen Werks. - Doch, wanneer verschynt dit Tydperk? - By elk Tiental Deelen, by voorraad, een Register, zou zeker eenig gemak geeven.