Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1795

[p. 57]

Verhandelingen, uitgegeeven door de Maatschappy, ter bevordering van den Landbouw, te Amsterdam. XI Deels 1ste Stuk. Te Amsterdam, by J.C. Sepp en Zoon, 1794. In gr. 8vo. 142 bl.

De Verhandelingen, welke in dit Stuk voorkoomen, betreffen grootendeels de verbetering van den Houtteelt. - De Maatschappy, welker nutte poogingen zo wél gericht zyn ter bereiking van het edel doel haarer Instelling, in aanmerking neemende, dat 'er in de laatste Jaaren eene niet geringe hoeveelheid van Bosschen in de Republiek, en wel inzonderheid in deze Provincie, was aangelegd, waartoe de steeds verminderende hoeveelheid onzer gewoone brandstoffe, de turf, zo wel als de daar uit ontstaane vermeerdering der waarde van het brandhout, waarschynlyk aanleiding had gegeven, en dat, hoe zeer hier door noodwendig 't onderzoek omtrent de beste wyze ter voortteeling der houtgewassen, en de geschiktste en voordeeligste bewerking der verschillende gronden, aanmerkelyke vorderingen moest gemaakt hebben, het echter geenzins nutloos konde geacht worden, indien men de waarnemingen van lieden van kennis en ondervinding trachtte byeen te zamelen, met oogmerk om aan andere minervarenen zodanige middelen aan de hand te geeven, als door de uitkomst gebleken waren den bezitters van houtgronden voordeel te hebben aangebragt.

Met dit inzicht, derhalven, stelde zy de volgende Prysvraag voor: ‘Welke meest en min bekende soorten van winstgevende Houtgewassen kunnen in onze Republiek, naar den onderscheiden aart en ligging der gronden, op dezelven geplant worden? - wat heeft men in acht te neemen omtrent de bereiding van den grond, het zaaijen, planten, inboeten, hakken, als mede omtrent de meer voordeelige gebruiken, die 'er van sommige houtgewassen, na de hakking, te maaken zyn? - en hoedanige zyn, ten naasten by, de onkosten van alle die verschillende bewerkingen, zonder de waarde van den grond, en de daarop liggende lasten, te berekenen?’ - Alhoewel 'er onder de ingekomen Verhandelingen, ook nadat de prys ten tweedemaal was opgehangen, geene waren ingekomen, die geheel voldeeden aan het oogmerk der Maatschappy, vond zy echter

[p. 58]

goed, om twee derzelven met eene premie te begiftigen, en deze zyn het, die in dezen bundel gevonden worden. - De eerste heeft tot Schryver hendrik roelofs, Gepensioneerd Tuinman van Z.D.H. den Heere Prince van Orange en Nassau, enz. enz. te Ryswyk; de tweede ary van prooyen, Huisman te Stryen. - Beide deze Verhandelingen, ofschoon zy de voorgestelde Vraagen, in alle haare byzonderheden, met de vereischte nauwkeurigheid niet beantwoorden, draagen echter duidelyke kenmerken van de kundigheden en ondervinding der Opstellers, en bevatten ook beide zeer veele gewigtige ophelderingen en nuttige raadgevingen omtrent het planten en aankweeken van verschillende Houtgewassen, ten einde van dezelven, elk naar zynen aart, de meeste vrucht te kunnen trekken.

Twee hierop volgende Berichten, wegens het aanleggen van Eikenbosschen, en het teelen en planten van Mast- en Dennenbosschen, behelzen mede veele weetenswaardige onderrichtingen, die tot het voordeelig aanplanten van dergelyke Bosschen alzins verdienen in acht genomen te worden.

Wyders bevat dit Stuk nog twee andere Berichten: het een over het uitrooijen van de Hop, uit de Houtlanden: en het ander over de beste wyze om ledige plekken in Houtlanden aan te vullen. - En eindelyk nog een kort antwoord over het Reuten van Vlas, op een weleer opgegeven voorstel: ‘om, door genoegzaame proeven, op de meest overtuigende wyze, aan te toonen, welk Vlas in alles het beste zy, het geen, op de gewoone manier, door Reuten in 't Water, of alleen door Bleeken in de Lucht, dan wel door Reuten en Bleeken beide, bereid is?’ door den Heer aris baas, Leeraar der Doopsgezinden te Hazerswoude, en de verdere Leden der Vlas-Compagnie aldaar. - De proeven, welke hierin opgegeven worden, en die met veel nauwkeurigheid genomen zyn, vielen zeer ten voordeele der gewoone bereiding van het Vlas uit, naamlyk het Reuten en Bleeken beide; hoe zeer de Maatschappy met reden gewenscht had, dat deze zaak ook door andere Vlassers onderzogt was, om uit alle derzelver proeven met meer zekerheid vast te stellen, dat deze bereiding de voorkeur verdiende.

Wy twyfelen niet, of het Publiek zal dezen leerzaamen

[p. 59]

bundelemet genoegen ontvangen, en de yverige poogingen van de verdienstlyke Bestuurders dezer zo nuttige Maatschappy door hunne goedkeuring verder aanmoedigen.