|
| |
Enige ophelderingen, Noord-America betreffende.
Aan de Uitgevers van de Algemene Vaderl. Letteroefeningen.
myne heren!
Te New-York, in Noord-America, woont, zints enige jaren, een uitgeweken Hollander, één myner beste Vrienden, met wien ik, toen hy nog in ons Vaderland was, een vertrouwlyken omgang had; doch, van dien tyd af, dat ons de Atlantische Zee van één scheidt, is dezelve veranderd in ene vriendelyke Brieswisseling.
Deze Briefwisseling bestaat, behalven in enige berigten, die ons in 't byzonder betreffen, van myne zyde in Vragen, en van de zyde myns Vriends in Antwoorden, welke, zo ik door 't gevoel van Vriendschap niet misleid worde, naar myn oordeel, ten groten dele zo merkwaardig zyn, dat ik te rade geworden ben, UEd, enige derzelven, met de Vragen, die daartoe aanleiding gegeven hebben, medetedelen, in hoop van dezelve eerlang in het Mengelwerk van Uw geacht Maandwerk, ten behoeve der weetgierigheid van velen uwer Lezeren, te zullen wedervinden.
UE. bestendige Lezer,
A.D.
Vraag 1. By j.d. michaëlis, in zyn Mosaïsch Recht, IIde D. §. 90, vinde ik de volgende Aanmerking: ‘Dat het sterk vermenigvuldigen des Volks een gevolg is van vroeg trouwen, behoeve ik niet te herïnneren; dan, het is teffens waarschynlyk, dat het invloed heeft op de Lengte van het Volk, en dezelve kleiner maakt. Zeer zelden vindt men onder de Joden, die nog tegenwoordig gewoon zyn jong te trouwen, anderen, dan kleine of middelmatige personen; daarentegen weten wy van de oude Duitschers, die byna alle groot waren, en den Romeinen als halve Reuzen voorkwamen, dat
| |
| |
ze laat trouwden, gelyk tacitus verhaalt. De Israëlieten schynen, ten tyde van moses, voor het grootst gedeelte, klein van persoon geweest te zyn; want de Cananieten kwamen hun, uit hoofde van derzelver grootte, vreesselyk voor: en, wanneer 'er van Reuzen, ja van gehele Reuzen-geslagten, onder de Cananieten, gesproken wordt, behoeft men deze niet altoos voor Reuzen, in enen eigenlyken zin, te houden; maar het konnen lieden van ene byzondere grootte, misschien gelyk de oude Duitschers, geweest zyn.’ Wat dunkt U, is deze Aanmerking gegrond? Immers zo ja, dan behoort dezelve ook op de Noord-Americanen, welke zig insgelyks vroegtydig in 't Huwelyk begeven, konnen toegepast worden.
Antw. De Americanen zyn, over 't algemeen, van ene ryzige gestalte; maar niet zwaarlyvig. De Aanmerking van michaëlis, (wiens Schriften ik, zo verre ik dezelve gelezen heb, hoogschatte,) dat vroege Huwelyken een Geslagt van kleine menschen ten gevolge zouden hebben, komt my ongegrond, en het tegendeel veel waarschynlyker, voor. 't Is by de Boeren zelfs een spreekwoord: dat een' Vaerze van een' Vaerze de beste Koe wordt. Dat de Joden doorgaans klein van postuur zouden zyn, mag waar wezen; maar dan moet zulks, naar myne gedagten, veeleer aan hunne byzondere levenswyze, en aan de onderdrukking, waaronder zy, byna geheel Europa door, zugten, dan aan hunne vroege Huwelyken, toegeschreven worden.
Vr. 2. Is het getal der Joden in America groot?
A. Een respectabel Jood, een kundig en vriendelyk Man, alhier, heeft my verzekerd, dat het getal, over de Verënigde Staten van Noord-America, nauwlyks agthonderd bedraagt, Mannen, Vrouwen en Kinderen, te zamen gerekend, van welke omtrent 230 in de Stad New-York wonen. - Die zelfde Jood heeft my verzogt, by myn antwoord te voegen, dat, schoon hun getal hier klein is, egter gene Joodsche Emigranten hier welkom zouden zyn, dan die van een braaf gedrag waren, en genoegzame middelen van bestaan hadden.
Vr. 3. Staat hun het dryven van alle Handwerken en Handteringen vry?
A. Zonder enigen twyfel. In Noord - America hebben alle menschen, de Zwarten en Mulatten alleen nog uitgezonderd, dezelfde Regten.
| |
| |
Vr. 4. Zo ja, maken ze daar ook gebruik van?
A. Weinigen maken van die vryheid, of van dat regt, gebruik. Verre de meeste Joden alhier zyn Kooplieden, Makelaars, Venduemeesters, enz. Hier zyn egter Joodsche Rumstokers, Boekdrukkers, Horologiemakers, Zilversmits, Koperslagers, Kleermakers en Schoenmakers.
Vr. 5. Men zegt, dat hier de Joden Bedriegers zyn, omdat ze op gene eerlyke wyze aan de kost konnen komen. Zyn ze dan by U minder bedrieglyk?
A. Overal, daar de Wetten regtvaardig zyn, zyn ook de Menschen regtvaardig. Ik kan niet merken, dat de Joden hier meer bedrieglyk zyn, dan de Christenen. Men zegt hier ook nooit van iemand, die een bedrieger is, dat 's een Jood - dat 's een Smous - neen; maar men zegt, dat 's een Schelm.
Vr. 6. Is het by U even zo zeldzaam, dat de Joden Christenen worden, als hier?
A. Even zo zeldzaam.
Vr. 7. Weet Gy ook nog iets byzonders van de Joden, 't geen ik U niet gevraagd heb?
A. Nauwlyks iets, dan dat men, aan de meesten van die Natie, bezwaarlyk zien of horen kan, dat ze Joden zyn. - Ik meen hier evenwel nog te moeten byvoegen, ('t welk ik misschien by myn Antwoord op de 3de Vraag hadt behoren te doen,) dat de Joden hier niet alleen geregtigd zyn om alle Handwerken te mogen oefenen, maar ook om alle Ambten van Regering te bekleden; de voornaamste posten zelfs niet uitgezonderd. Enige weinige jaren geleden werd in deze Stad een Jood tot Alderman (Burgemeester) verkoren, waarvoor hy egter bedankte. Ondertusschen zyn thans nog te Eas-town, in Pensylvanie, een Jood a Justice of peace (een Vrederegter) - te Savannah, in Georgie, een Jood Alderman - en te George-town, in Zuid-Carolina, een Jood Member of the Legislature of that State (Edelmogend Heer.)
Vr. 8. Zyn 'er ook Gilden in de Verënigde Staten van Noord-America?
A. De Americanen beminnen te zeer de Vryheid, om zig door drukkende Gildewetten aan banden te laten leggen. Iedereen mag hier een Handwerk, of andere affaire, beginnen, welke hy wil, 't zy als Meester of als Knegt, zo als hem goeddunkt. 't Spreekt van zelf, dat Krukkebenen niet ondernemen voor Meester te ageren, of, als ze dwaas genoeg zyn het te doen, dat ze 'er zig
| |
| |
slegt by bevinden. - In den Staat van New-York mag evenwel nu niemand als Medicinae Doctor practiseren, zo hy niet het bewys zyner Promotie by enige Academie kan produceren, of anders, door die van de Faculteit alhier, geëxamineerd en kundig bevonden is. Maar dit is geheel iets anders dan een Gilde: zo als insgelyks zyn de Zieke- en Weduwbeurzen, die by zommigen van het zelfde beroep plaats hebben, en daar niemand deel in behoeft te nemen tegen zynen zin.
Vr. 9. Hoe vele Intressen kan men te New-York voor zyn geld maken, mits dat het Capitaal veilig staat?
A. Van zes tot zeven per Cent op goede Hypotheken.
Vr. 10. Worden de Intressen hoger of lager?
A. Ze blyven zo als ze by myne komst, in 't Jaar 1788, waren; alleen de Bank van New-York, die niet minder dan tegen 7 per Cent plagt te disconteren, doet zulks, zedert de oprigting van de Nationale Bank, en in naarvolging van dezelve, tegen 6 per Cent. Wettige, of Lawfull-, Intrest is en blyft in dezen Staat 7 per Cent.
Vr. 11. Wordt by U, in de Roomsche Kerk, de Mis in 't Engelsch of in 't Latyn gelezen?
A. Naar ik hoor, in 't Latyn, als in Europa.
Vr. 12. Worden de Schepen de Delaware opgevoerd door middel van een Paard, dat boven op het Schip in een rad loopt, gelyk my een Pensylvanier verhaald heeft?
A. Wat een Pensylvanier ten Uwent daarvan verhaald mag hebben is all a lying story. De Schepen zeilen de Delaware op, zo wel als af, en maken doorgaans gebruik van Ebbe en Vloed, maar nooit van Paarden.
Vr. Is 'er een Boom in Noord-America, en inzonderheid in den Staat van New-York, Maple-Tree genaamd; waarvan ik by brissot meen gelezen te hebben, dat, enz.
A. In den Staat van New-York, en, zo ik meen, ook in de naburige Staten, is een Boom onder dien naam bekend, die, op zekeren tyd van het jaar, een Sap oplevert, 't welk, enige reizen gekookt wordende, als het sap van Suikerriet, goede Suiker geeft. Zedert drie of vier jaren heeft men zig, meer dan te voren, 'er op toegelegd, om die Suiker te maken; waarmede zelfs een Hollandsch Suiker-Raffinadeur enigzins in 't groot bezig is, en welke onderneming door het Gouvernement van dezen Staat begunstigd wordt. Ondertusschen staan de Bomen zo verstrooid door de bosschen of wildernissen, en de meesten zo verre van woningen af, dat het
| |
| |
veel moeite kost een' groote quantiteit sap te vergaderen, en naar de plaats, daar men het koken wil, te transporteren. Daarby geeft ieder Boom zo weinig Suiker, ik meen slegts 4 of 5 ℔, dat men het gecultiveerde land veel voordeliger kan gebruiken met 'er Koorn op te verbouwen, dan met 'er de Maple-Tree op te planten. Voeg hier nog by, dat dezelfde hoeveelheid gronds in de West-Indiën, met Suikerriet bepoot, ten minsten 4 of 6, zo niet 10, malen meer Suiker oplevert, dan ze hier doen zoude, wanneer ze met de Maple-Tree beplant wierd; en Gy zult met my de onwaarschynlykheid begrypen, dat de Suikerteelt uit de Maple-Tree hier ooit veel opgang zal maken, hoe zeer dezelve by uitstek dienstig is, om dezulken van Suiker te voorzien, die op het land, en verre van Koopsteden af, wonen. Het verhaal van brissot, dat de bezitters van de Suiker-Plantagien getragt zouden hebben dezen Boom hier uit te roeijen, is ten enenmale zonder grond, zo als uit het bovengemelde ligtelyk is af te nemen.
Vr. Worden 'er in America velen met den dood gestraft; en welke doodstraffen zyn daar gebruikelyk?
A. Naar het my voorkomt hebben in Noord - America geen' meerdere doodstraffen plaats dan in Holland; en de enige doodstraffe hier, is die van gehangen te worden.
New-York, Sept. 1793. |
|
Auteursrechtvrij