Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1794

[p. 533]

Korte Voorstellen ter Verheerlykinge van jesus. Door C.G. Saltzman. Gevolgd na het Hoogduitsch. Te Amsteldam, by I. de Jongh, 1793. In gr. 8vo. 202 bl.

Onder den titel van Korte Voorstellen, bevat dit Werkje eenen Bondel van Leerredenen; boven welke benaaming men, veelligt, de eerstgemelde heeft verkoozen, opdat de koopers, veele van welken eenigzins bang zyn voor den naam van Leerredenen, daar door niet afgeschrikt zouden worden. Doch men weete, om, in dit geval, dien schrik te verjaagen, dat de Autheur van dit Werkje de beroemde en agtenswaardige, en by veelen ook met de daad geagte, saltzman is: hier te Lande bekend door verscheidene Schriften, die, by veelen, met graagte geleezen worden, vooral ook door een soortgelyk als het tegenwoordige, ter Verheerlykinge van God, in twee Deeltjes bevat, en waar op dit ten vervolge dient. De Vertoogen zyn vyf-en-twintig in getal. In eene Aanteekening, op den titel van 't eerste Vertoog, ontmoeten wy het volgende berigt: ‘Ik vinde by den aanvang van dit Deel nodig, mynen Leezer andermaal te herinneren, in 't oog te houden, dat de post, welke ik bekleede, my roept, tot leering en stichting van alle Christenen te prediken, en ik daarom in myne Voorstellen, die betrekking tot den persoon en verrichtingen van onzen Zaligmaaker hebben, dat geene voordraage, wat door iedere Christelyke Religie [waarom niet Gezindheid?] aangaande dien hoogwaardigen Persoon erkent wordt.’ Den regel, welken saltzman zich zelven hier voorschryft, heeft hy zorgvuldig in agt genomen; vermydende hy zorgvuldig alle geschillen, en op zodanige waarheden aandringende, die algemeen erkend worden. ‘De beschikkingen van God, om de menschlyke Natuur te vereedelen; de noodzaaklykheid dat God zyn beeld aan ons in jesus zynen Zoon heeft voorgesteld; over den Geest van jesus; over het geloof aan jesus; over de Geestlyke Waakzaamheid; over de pligten omtrent de Landlieden; de Godlyke Bystand; de Verzoekingen, en de overwinning der Verzoekingen; de oogmerken van God, by het zenden van zynen Zoon in de waereld:’ deeze zyn eenige der onderwerpen, welke hier worden behandeld. By allen, welke, in hunne

[p. 534]

lectuure, verbetering van den wil, vertroosting van het gemoed, beoogen, en dit alles op eene wyze, welke, zonder het oordeel veel te vermoeien, het verstand overtuigt; by deeze durven wy het leezen deezer Vertoogen, in een uur van godsdienstige afzonderinge, gerust aanpryzen. Gelyk wy meermaalen gedaan hebben, moeten wy hier onzen wensch herhaalen, dat de Leeraars, meer algemeen, saltzman's Vertoogen in zo verre tot een modél namen, dat zy, zo in zaaklykheid als in beknoptheid, dezelve naavolgden. De openbaare Godsdienstoesening, eene zeer heilzaame Instelling, welke nu, door de schraalheid en uitgerektheid der Leerredenen, dikmaals verveelt, zou dan, door de aanmoediging van godsvrugt en deugd, tot eenen zegen voor het menschdom dienen.