Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1794

Portefeuille van Rozette, of Aanteekeningen tot verbetering van 's Menschen verstand en hart, in een Wysgeerigen en Menschenkundigen trant beschreeven, onder de Zinspreuk: Docet & delectat. 1ste en 2de Stuk. Te Rotterdam by N. Cornel. In gr. 8vo., te zamen 483 bl.

Indien deeze Portefeuille aan 't oogmerk voldoet, word ons in de Voorrede bericht, dat men 's jaarlyksch drie of vier Stukken daar van te wagten heeft, om met den tyd een Compleet Werk te hebben.

Het Werk is verdeeld in drie Afdeelingen, waar van de eerste van 't eerste Stuk behelst: Wysbegeerte en Zedekunde, Liefde, Minnaryen en Vriendschap, Aardrykskunde, Geschiedkunde, de Beginzels van het ryk Argos, van Danaus, en de Danaiden; het tweede Stuk bevat, behalven de opgenoemde zeven rubrieken ten vervolge, nog de Geschiedenis van Perseus en der Gorgonen, en die der Volken en Koningen van Groot Phrygie. - Schoon dit alles, gelyk dikwils herhaald word, op eenen Wysgeerigen trant geschreeven heet, is de behandeling echter slegts zeer kort, en niet veel meer dan oppervlakkig, hoewel het des niet tegenstaande zyn nut kan doen voor eerst beginnenden, vooral in het vak van de Aardryks- en Geschiedkunde. - De tweede Afdeeling levert ons twee Romans; adeline williams, of de Zegepraal van Deugd en

[p. 480]

Schoonheid, een nieuwe Roman in den Engelschen smaak geschreeven, en het leven van rozette, sentimenteel werk; dee ze twee Stukjes, in het eerste Deel aangevangen, worden in het tweede voortgezet. - Adeline is niet zonder geestigheid geschreeven, en doorweeven met zeer goede bedenkingen, op eenen vrolyken trant voorgedraagen; doch het tweede is zo sentimenteel, dat, indien wy niet gedagt hadden dat het eene satyre op het sentimenteele was, de leezing daar van ons ras zoude gewalgd hebben, en zeker is dit het eenig nut, dat wy bevroeden kunnen daar in beoogd te zyn. - De derde Asdeeling, onder den titel van Mengelingen, geeft ons, in ieder Deeltje, een Toneelstukje; in 't eerste: Beloften zyn maar wind, of dit is de Eeuw der Vrouwen; burgerlyk Toneelspel; in 't tweede: Wy zyn ons zelfs zelven, zoude het moeten zyn de naasten, of de Man zo als 'er veelen zyn; deezen zyn met ongevallig, en kunnen met nut en vermaak geleezen worden. - Voorts word ons, in 't eerste Stuk, Laura, of de Standvastigheid, Nouvelle; in 't tweede, de Historie van Dorilas, een Fragment, te leezen gegeeven, twee Zedekundige niet onaangenaame Verhaalen, - eindelyk, Fahelen en Anecdotes, die ons niet nieuw, en als van eigen vinding, zyn voorgekomen, alzo wy dagten, die meer (ten minsten voor 't meerderdeel) reeds elders geleezen te hebben; trouwens in 't tweede Deel vinden wy Anecdotes van pascal paöli, doch daar by word, ter goeder trouwe, gemeld, dat zy getrokken zyn uit onze l'aderl. Letteroefeningen.

In de Voorrede word gezegd, dat wy dit Werkje aan eene van de Vrouwelyke kunne verschuldigd zyn; doch, op bl. 87, leezen wy, dat dit Werkje alleen door Hollanders is ontworpen en afgewerkt; en, by het slot van de adeline, in 't eerste Stukje, bl. 110, legt de Schryver zyn Pen neder, en stopt zyn Pyp, 't geen, ten minsten in Holland, de bezigheid en 't vermaak der Vrouwen van fatzoen niet is. - Trouwens, indien een Man de Schryver is, dan zyn sommige luchtige uitdrukkingen die zo hier als in het leven van rozette, voorkomen, meer verschoonlyk, dan wanneer zy van een Vrouwelyke hand voortgekomen waren.