Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1791

Proefneemingen, in Siberie gedaan door den hoogleeraar Pallas, om het onderscheid der hette te bepaalen, in de dieren, geduurende den tyd, dien zy, in den winterslaap, of bezefloozen staat, doorbrengen.

De Hoogleeraar pallas opende het Onderlyf van eenen Egel, toen dit Diertje in den Winterslaap, of bezefloos, lag, en bragt een Thermometer van fahrenheit in den Buik, de Kwik klom slegts tot 39½ Graad, en het Beestje gaf geen meer tekens van leeven, dan of het met de daad dood was; zo wel toen hy de insnyding deedt, als wanneer hy dezelve digtnaayde, schoon de Egel, onmiddelyk daarop in een Kachelvertrek gebragt, allengskens bekwam uit den staat van Bedwelming, en de Kamer rond ging als of 'er niets aan 't zelve gebeurd ware.

Deezen Egel hieldt de Heer pallas in zyn huis van December tot het einde van Maart; en schoon de warmte des vertreks, waarin het Diertje zich onthieldt, zelden beneden de 60 Graaden was, gebruikte het nogthans geen voedzel, en werd slegts ééns of tweemaalen uit de diepe Sluimering gewekt, geplaatst achter een Kachel, in eene Hette tusschen de 77 en 80 Graaden. Opgewekt door die meerdere Hette, bekwam de Egel, kroop eenige keeren de Kamer rond, en at een weinig; doch ging schielyk weder leggen, en bragt de maanden van Beweegloosheid door, volgens de bestemming der Natuure.

[p. 378]

Het is waarschynlyk, dat de Lichaamen deezer in den Winter slaapende Dieren, allengskens, door gebrek aan Voedzel, en eene daaruit volgende vermindering van Natuurlyke Warmte, natuurlyk voorbereid worden tot dien staat van Rust: want een Thermometer in de buiken van Egels en Marmotten gebragt, in derzelver natuurlyken staat van Beweeging, rees tot 76, 79, 81, 86, 88, 89, 99, 99½ Graad: naamlyk van 36½ Graad tot 50, hooger dan dezelve klom, in den buik gestooken van een Egel in zynen Winterslaap.

De Gissing, dat eene zekere gesteltenis des Lichaams deeze Dieren voorbeschikt tot den staat van Gevoelloosheid, wordt wyders opgehelderd door het volgend geval. Een Tamme Marmot, geduurende den Zomer zeer vet geworden ten huize van den Hoogleeraar pallas, bleef den geheelen Winter wakker, hoewel dezelve was blootgesteld aan denzelfden Graad van Koude, welke alle de andere Marmotten, in dat gedeelte van Siberie, in den Winterslaap deedt vallen. De Heer pallas was niet in staat deezen Marmot te doen inslaapen. Zelfs met behulp van een Yskelder, waarin hy het Diertje zomtyds eenige dagen opsloot.

Wanneer men deeze Proeve vergelykt met den slaapenden Egel, welken de Hoogleeraar pallas, geduurende den ganschen Winter, uit zynen Bezefloozen staat niet kon opwekken, dan voor zeer korte tusschenpoozen, schoon gebragt in een Hette van 77 en 80 Graaden, schynt het te volgen, dat 'er eene zekere gesteltenis des Lichaams vereischt wordt om de Natuur behulpzaam te weezen, tot het doen in slaap vallen eeniger Dieren; eene gesteltenis, waarin zy by trappen gebragt worden door mangel aan Voedzel, met het begin des Winters, wanneer zy hunne holen toesluiten, en, door een Instinct gedreeven, ter Ruste gaan; alsmede, dat de aandrift van den Omloop des Bloeds, en der dierlyke Geesten, uit Warmte en Overvloed van Voedzel ontstaande, de noodzaaklykheid van den Winterslaap verbant, en hun belet daarin te storten.

't Is desgelyks eene optekenenswaardige byzonderheid, in de Huishouding der Natuure, dat de Hoogleeraar pallas de Hette der Vogelen veel grooter vondt dan die der Viervoetigen, te weeten van 103 tot 111 Graaden. - Eene wyze schikking der Voorzienigheid, in de Hette des Gevederden Geslachts evenredig te maaken aan den hoogeren trap van Koude, heerschende in dat gedeelte des Dampkrings, waar zy vliegen.