Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1791

Zedelyke bedenkingen.

Zal men met geduurig klagen, met een onophoudelyk gemor, zyn lot kunnen verbeteren? Zal ons fortuin een gunstig gelaat aan ons vertoonen, als wy, door tegenheden aangevallen, de handen slap laten hangen, en niets doen dan gestadig klagen? Wy worden 'er even zo min door gered, als een Kranke gered word door zyn onophoudelyk steenen. - Hy, die een last gewillig torst, draagt slegts de helft van deszelfs gewigt. Eene Zieke, die geduldig lyd zonder veel gesteen of ongeduurzaamheid, voelt maar de helft van zyn lyden. Dan een Kranke is verpligt zich van gepaste middelen te bedienen. - Even op diezelfde wyze moet iemand zyn ongunstig lot tragten te verbeteren, met zyne uiterste poogingen aan te wenden, om alles by de hand te vatten, wat zyn pligt vordert, en tot dat oogmerk dienen kan.

De eene mensch mag zich zo veel boven den anderen laten voorstaan als hy wil, wy worden allen in eene natuurlyke evengelykheid geboren. - Geen rang, geen staat, geene heerschappy is by den mensch, als hy zyne intrede in de Waereld doet. - De eene is niet minder vry dan de ander: - By de geboorte zyn wy allen elkanderen volmaakt gelyk - het heerschen over zyne medeschepzelen - het beneemen van zyns Naastens vryheid - het onderdrukken van zynen Evenmensch - het invoeren van Slaverny, is eene verkragting van de Natuurwet. - Deze evengelykheid word nog veel klaarder gezien by zyn dood. - Het graf neemt in eens alle onderscheidingen weg: - Hier is de Heer gelyk aan zyn Knegt; - de Onderdaan gelyk aan zynen Koning - en de Tiran gelyk aan zynen Slaaf.

Het gaat niet altoos door, dat het natuurlyk kwaad hier in deze Gewesten het zedelyk volge. Deugdzamen hebben wel eens te worstelen met de bitterste tegenheden; met smertelyke rampen; met drukkende ziekten en kwellende elenden; terwyl het den Godloozen wel, terwyl het hem voorspoedig, gaat. Dan het is nochtans veelal, ja een natuurlyk gevolg van het pleegen van wanbedryven, dat ze tydelyke rampen en tegenheden met zich sleepen. De Godloozen brengen hunne dagen veelal niet ter helft, terwyl ze in die' nog te worstelen hebben met de treffendste elenden. Een losbandig leven put gewoonlyk de kragten uit, verteert vleesch en gebeente, en doet den menschl veelal, arm en berooid, vroeg ten grave dalen.

[p. 88]

Het Geheeläl is een allerontzaggelykst gevaarte, en ik geloof niet dat 'er iemand zyn kan, die, het zelve met eenige oplettendheid betragt hebbende, zich niet moet verbazen, en in verwondering als wegzinken over de grootheid van deszelfs Maker? - Men verlustigt zichzelven in deze overdenkingen! - Het Heeläl is een toneel van wonderen, in alle welke men een aantal van bewyzen ontdekt, voor de alles te bovengaande oneindige Magt; voor de ondoorgrondelyke diepte der Wysheid; voor de onnaspeuilyke wegen der kennisse van den oneindigen Schepper; die te wonderbaar is, om door een eindig vernuft volkomen gekend te worden. - Het Geheeläl is eene onuitputtelyke bron, die de scherpzienste Natuuronderzoekers nimmer zullen uitputten. - Oneindige Schepper! wat zyt gy groot, die een werk gewrogt hebt, dat 's menschen vernuft zulk een' ryken voorraad van bespiegeling verleent!

Uit voorgaande misslagen leert de mensch, wanneer hy oplettend genoeg is, best zyne gebreken verbeteren; dan geene beter dan die van anderen zyn in staat om ons te leeren, en tot voorzigtigheid op te spooren. Want, uit eigenliefde, gebeurt net dikwyls, of dat wy onze eigen mislagen niet bemerken, of dat wy, al worden ze ons door anderen onder 't oog gebragt, te weinig edelmoedigheid bezitten, om ze dadelyk voor misslagen te erkennen. Wy bedekken niet zelden onze gebreken, en trekken voor onze misslagen het harnas aan.

Hoe menig wel opgepronkt hoofd is van een jammerlyk slegten inboel voorzien! Welgepoederde lokken zyn geene bewyzen van een fraai vernust. - Eer zou men de dikverwarde hairbossen houden kunnen, als tekens van verwarde herzengestellen. - Het piepend en huppelend Saletpopje, het hooiligt Jonkertje, met zynen verwarden bol en met zyn vlasbaardje, loopt in een lugtig zomerkleedje, al zingende, trippelend, over straat; is zo vief of levendig, dat men ieder oogenblik verwagt dat hy zal gaan vliegen. - Zyn verstand is even vlug en ligt; het heele manneke weegt geen aasje zwaarder dan een ligte pluim; en, even gelyk een danzende mug om de kaars vliegt, kan men hem heen en weer zien springen en dansen om de mooi opgeschikte Salet-Juffertjes. Dit doet hy veelal om zyne viefheid te toonen, met zyn schitterend gewaad te pronken, en met zyne witgepoederde vlerkjes rondom het Jufferschap, en langs de trotsche, pronkende en lagchende Coquetten, te vliegen, en te fladderwieken.

C. v.d. G.