Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1791

G. ten haaff, Med. Doct. Inwydings-Redevoering over de noodige kennis van den aart en de huishoudelyke gesteldheid van het Menschlyk Lichaam, mitsgaders over de onafscheidbaare Verwandschappen, die 'er tusschen de Genees en Heelkunde plaats hebben. Uitgesprooken op den 22sten van Wynmaand, 1788. By de aanvaarding van den post van Lector Chirurgiae Clinicae, aan de Illustre Schoole te Rotterdam. Beneffens de Waarneeming en Behandeling van eenige Gevallen, in het Gasthuis voorgekomen. Te Rotterdam, by P. van Dyk, 1790. In gr. 8vo. 216 bladz.

In dit voor alle Heelkundigen, en in het byzonder voor aankomende Leerlingen deezer Kunst, allernuttigst Stukje, ziet men vooraf een fraaie, in koper gegraveerde, Afbeelding van den, beide door zyne Kunst en Geleerdheid

[p. 515]

alömme beroemden Autheur. De Redevoering zelve heeft ten onderwerp, de onafscheidbaare Verwantschappen, die 'er plaats vind tusschen de Genees- en Heelkunde. Deeze, schoon voor het grootste gedeelte van de hooge noodzaakelykheid der Heel- by de Geneeskunde, in de herstelling der Lyders handelende, voldoet aan het voorgestelde oogmerk zeer wel; te meer, daar dezelve, op eene schilderachtige wyze, verscheide weetenswaardige Gevallen aan den Leezer voorstelt.

Deeze word gevolgd door eene Aanspraak, by de Opening der Lessen in het Gasthuis, aan zyne aldaar vergaderde Leerlingen; bevattende een zeer kort Vertoog van de noodige Kundigheden, die de Heelkundigen, in het algemeen beschouwd, moeten bezitten.

Nu vind men een twaalftal van Heelkundige Waarneemingen, na het aanvaarden van het Lectoraat, in het Gasthuis, den jongen Heelkundigen, ter hunner onderwyzing voorgehouden. De eerste betreft eene zeer aanmerkelyke Wonde, door een val op een Vuurhaard aan het Voorhoofd toegebragt; de tweede, eene hevige Verbrandheid aan beide de Beenen; de derde, Zuchtige Beenen en derzelver gevolgen; de vierde, het Water in den Buik met de verrichte Aftappingen; de vyfde, eene Breuk in het Scheen- en Kuitbeen; de zesde, Breuken in de Knieschyf; de zevende, eene Breuk van de Binnen-Enklaauw met Kneuzing; de agtste, eene Breuk in de kleine Beenpyp, met eene zwaare Verstuiking gepaard; de negende, eene Breuk van het Ravenbeks Uitsteekzel des Schouderblads, gepaard met aanmerkelyke Kneuzing; de tiende, de Vorst, waardoor de toppen der Vingeren waren aangegreepen; de elfde handelt over de Verharding der Glandula Parotis, met Waarneemingen gesterkt, en in de twaalfde, word van eene hevige Oogöntsteeking gehandeld.

Deeze Waarneemingen zyn op het duidelykste beschreeven, en worden alle vergezeld met zodanige aanwyzingen en redeneeringen, dat een Aankomeling in deeze Kunst zich het Geval zelve als voor oogen kan stellen, de gehoudene Heelwyze, door de daarby getoonde aanwyzingen, (indicatien) begrypen, en, door telkens daarby gevoegde opmerkingen, in staat gesteld word, om zoortgelyke voorkomende gevallen, met hoop van het beste gevolg, te kunnen behandelen.

Dan, onze Geleerde Autheur bepaalt zich niet slegts

[p. 516]

by de opgenoemde Gevallen alleen, maar neemt daaruit teffens gelegenheid, om, aan zyne Leerlingen, de voortreffelykste Heelkundige Lessen, in het algemeen over andere Gebreken, die met de aldaar verhandelde in eenige betrekking staan, voor te stellen: zoo handelt hy in het derde Geval over het Oedema, geeft daarvan eene bepaalde beschryving, wyst de verschillende oorzaaken daartoe aan, met derzelver gevolgen en geneeswyze. In het Vyfde handelt hy teffens over de Fractuuren in het algemeen, met derzelver kenmerken, oorzaaken en bykomende omstandigheden, welke alsdan nog daarenboven met vroegere door Hem gedaane Waarneemingen opgehelderd en bevestigd worden. Zo vind men by het elfde Geval eene grondige en weldoorgedagte beschryving van de oorzaaken, uitwerkingen en geneeswyze, der Knoestgezwellen, (Scirrhi) of en wanneer derzelver Geneezing al of niet te onderneemen zy, en wat daarby al in het oog moet gehouden worden. Met één woord, dit stuk is voor jonge Heelmeesters en Aankweekelingen in die Weetenschap ten hoogsten nuttig, en kan hun in de meeste dagelyks voorkomende gevallen tot eene heilzaame vraagbaak verstrekken. Dan het moeit ons ten uitersten, dat wy dit schoone Stuk met zulk eene tallooze menigte van taal- en drukfouten besinet vinden, waaronder 'er zelf gevonden worden die zeer aanstootelyk zyn, en by een te wenschenen herdruk behooren verbeterd te worden. Zo leest men op pag. 80, wanneer men de Vena Cruralis in een hand toebind; pag. 84. Schammomium, Baccalauri, Oximel esquilliticum, Rimatur mart., rad: Cedoar; pag. 86. Scharficationes; pag. 205. Muscilaginis Seminis, Sidonierum; pag. 209. ℞ Mercur. viv. Ʒi solv: in aq. q.s. Mica Panis Ʒvi M. Exactissimoe. Tien Piluloe moeten 1 grein Merv. Sublimat: in zich bevatten. Dit bevat gewis geen mensch, en wy ook niet. En hoewel, om de menigte der bezigheden en reeds klimmende jaaren, die den geleerden Autheur buiten staat stellen om de gedrukte proeven zelve te verbeteren, de fouten wel niet zo zeer ter verantwoording van zyn Ed. komen, zoo was het evenwel ten hoogsten noodzaaklyk, dat een ander, der zaake en taale kundig, zodanig eenen arbeid verrigtte, op dat niet, door eene blinde navolging van onkundigen, wezenlyke nadeelen voor de Lyders mogen voortvloeijen.