|
| |
Verhandelingen uitgegeeven door het Zeeuwsche Genootschap der Wetenschappen te Vlissinge. XIVde Deel. Te Middelburg by P. Gillissen, 1790. Behalven het Voorwerk, 582 bladz. In gr. octavo.
(Vervolg en Slot van bl. 430.)
Hierop volgt nu de Beschryving van een Fungus, door den Hoogleeraar p. luchtmans, die zich geplaatst had aan den Hiel van eenen Jacob van Wyk, een Leidekkersknegt, van omtrend 42 jaaren oud; deeze Man ontdekte, ruim drie jaaren vóór zyn Dood, eene kleine verhevenheid aan den hiel van zyn rechter Voet, die hem, behalven dat ze zomwylen eene lichte pyn veroorzaakte, weinig ongemak gaf; de Lyder dit voor een verharding van het Eelt der hak aanziende, sneed dit somwylen, en
| |
| |
in den beginne, met verlichting af; dan dezelve toeneemende, formeerde een Gezwel ter grootte van een knikker, teffens pynlyker wordende, en den gang moeilyker maakende; men appliceerde daar een plaaster op, en deeze scheen in den beginne ook van nut te zyn, maar het was van geen langen duur, een ander daar op gelegd deed weinig vrucht, pyn en zwelling vermeerderden; een Chirurgyn, daar over geraadpleegd, appliceerde het Empl. de ranis, cum Mercurio, ook deeze bracht eenige verzagting te wege; toen wierd een pap van wittebrood, in zoete melk gekookt, daar op gelegd, doch het ongemak wierd grooter en pynlyker; vervolgens een uit havergort, vlierbloemen, uijen en oude boter, doch met even weinig nut; het Gezwel had nu de grootte en gedaante van een Ganzen-ei: toen wierd 'er door zyn Chirurgyn tot twee reizen een zalf, welks voornaamste ingredient Rottenkruid (Arsenicum) was, op gesmeerd, de korst weggenomen en gescarifiëerd, met terpentyn-olie afgewasschen en eenvoudig verbonden; dan het Gezwel wierd hierdoor pynlyker en grooter, zo dat men in de maand July 1784 besloot om het af te binden: dit geschiedde; maar binnen weinig tyds groeide het wederom zo merkelyk aan, dat zyn toenmaalige Chirurgyn het besluit nam om het af te snyden, het welk ook met weinig bloedstorting verricht wierd; doch de overgebleeven wortel trok binnenwaards, formeerde zich een holte, waaruit een fungeus uitwas opkwam, het welk, niet genoegzaam bedwongen zynde, zich naar alle zyden uitbreidde, en tot eene aanmerkelyke grootte aanwies; deeze bestond uit verscheidene kleinere vleeschklompjes, die zich vertoonden als een groote tros aan een dunneren steel hangende; van half September, toen deeze fungus bykans 5 duimen omtreks had, tot op den 28sten dier maand, was hy reeds tweemaal grooter geworden, en begon te bloeden, terwyl, na evenredigheid, alle de omstandigheden van
den Lyder verergerden; dusdanige bloeding viel inzonderheid op den nacht tusschen den 27 en 28sten September voor, welke niet, dan met veel moeite, door het Liquor Stipticus van looff gestelpt wierd. Na dat in eene behoorlyke Genees- en Heelkundige consultatie door zeer kundige en ervarene Mannen, alles, wat ter zaak diende, rypelyk overwogen was, waarvan in dit Stuk de volledige inhoud opgegeeven word, besloot men eenparig tot de afzetting, welke gelukkig voltooid wierd, en waarvan de gevolgen in den beginne alles goeds beloofden, echter, na evenredigheid dat de wonde genas en de ettering minderde, ont- | |
| |
stonden 'er benaauwdheden, koortzen, enz. waaronder de Lyder op den 7den February eindelyk bezweek. Op dit Verhaal laat de Hoogleeraar een Ontleedkundige Beschryving van het ongemak, met eene daarby gevoegde naauwkeurige Afbeelding, volgen. - Uit de verschynsels, by het openen der Borst ontdekt, en andere redenen meer, word het genoegzaam beweezen, dat, gelyk de Hoogleeraar in zyne Voorafspraak reeds aangetoond had, dikwerf te gebeuren, ook dit ongemak bestond in eene schadelyke stoffe, in het lichaam gevormd en opgehoopt, welke de Natuur met een heilzaam oogmerk naar een afgelege deel verplaatst had, waardoor, indien hetzelve niet in den beginne zeer onkundig en kwalyk behandeld was, de Lyder by hetzelve nog jaaren lang had kunnen leeven. Veele allernuttigste Lessen, beide voor den Genees- en Heelkundigen worden in deeze Beschryving van den Hoogleeraar gevonden, welke nooit te veel kunnen overdagt worden, en die by alle zoortgelyke gevallen nimmer behooren uit het oog verlooren te worden.
De Hoogleeraar g. de wind, in zyne fraaije Verhandeling over de Vergiften, tot het Ryk der Dieren betrekkelyk, geeft, in eene daartoe voorafgaande Inleiding, een korte schets der oude en nieuwere Schryvers, welke over de Vergiften hebben gehandeld; vervolgens iets over die, welke tot het ryk der Bergstoffen of het Plantenryk behooren, gezegd hebbende, gaat hy tot zyn meer bepaald onderwerp over, en spreekt eerst van de verschillende uitwerkingen der onderscheidene zoorten van Dierlyke Vergiften in het algemeen. Waarop hy dan overgaat tot de Slangen en Adderen, derzelver venyn, de zitplaatzen daar van, de hevigheid, en van zommigen de hoeveelheid, der Vergiftstoffe, die 'er nodig is om eenig Dier of Mensch te dooden; hierop volgt de Tarantula, de Scorpioen, vervolgens de beet der dolgewordene Dieren, waarover de Hoogleeraar zeer naauwkeurig, en met aanhaaling der voornaamste Schryveren, handelt, en besluit hetzelve met de uitwerking van het eeten der vergiftige Mosselen te beschryven, waarvan de oorzaak aan de Kuit of Eijeren der Straalkwalle toegekend word.
Het hier op volgend verslag van eenige Proeven met het Cuprum Ammoniacum, genomen door den zeer kundigen Doctor e.j. thomassen à thuessink, behelst een aantal Waarneemingen met dit-Geneesmiddel, in Zenuwziekten van verschillende geaartheid gedaan, en de gelukkige uit- | |
| |
werking welke hetzelve in veele gehad heeft; hy gebruikte daartoe dat soort, welks bereiding in de Edinburgsche Apotheek te vinden is. Dit stuk verdient naadenken en proefneemingen, tot welk een en ander de geleerde Autheur hiermede den weg gebaand heeft.
Dit word gevolgd door een bericht van eene Amputatie van eene Vrouwe Borst, over de zes Middelburgsche ponden aan gewicht houdende, alsmede van de andere Borst in dezelfde persoone over de twee ponden weegende, beide verrigt en beschreven door den zeer Geleerden Heer Doctor samuel de wind. De redenen welke den Autheur tot deeze afzettingen aanzetten, worden behoorlyk opgegeven, en de behandeling zelve juist en duidelyk aangeweezen: wy stemmen, ten opzichte van het geen in de aantekening op pag. 409 gezegd word, met den Autheur volkomen overeen: ‘Dat het schielyk opereeren, in eene samengestelde reden, zich bevindt met de pyn en de uitwerkzelen daarvan op het Menschelyke Lichaam: zodanig, dat eene Operatie welke in een halve minut verricht word, dikwyls synoopen of flaauwten, ja zelfs convulsien te weeg brengt: daar integendeel dezelfde Operatie, in drie of vier minuten met tusschenpoozing verricht wordende, in het minst geene toevallen onder het opereeren naar zich sleept.’ Was het hier eene geschikte plaats daartoe, dan zouden wy nog een aantal voordeelen kunnen optellen, welke uit eene gemaatigde, en niet met overhaasting verricht wordende, Operatie voortvloeijen; doch deskundigen zullen dit van zelve ligtelyk kunnen opmaaken.
Door denzelfden Autheur worden hier nog een twaalftal Proeven opgegeeven, ten betooge dat het Alcali volatile liquidum van Mr. martinet, in- en uitwendig gebruikt, in kankreuse ongemakken, van eene uitmuntende nuttigheid is.
Het gelukkig wegneemen van een 30 jaarige Steatoma, tien ponden gewigts houdende, door den zeer Geleerden Geneesheer a. van solingen verricht, word, in het volgende bericht, door hem zelve beschreven; het ongemak was veroorzaakt door eene verrekking, en was geplaatst even boven de crista van het rechter os ilium, schuins naar achter, niet ver van de Lendenwervelen.
In een hier op volgend bericht geeft de kundige Heelmeester j. de puyt, de Beschryving en Afbeelding van een wanschapen Kind, het welk nog eenige uuren na de
| |
| |
geboorte geleefd heeft; in welk voorwerp zeer veele en wel de aanzienelykste deelen ontbraken, hebbende, noch cerebrum, noch cerebellum, maar in deszelfs plaats alleen een Gezwel, het welk gedeeltelyk vaatachtig, gedeeltelyk papachtig, en geheel rood en bloedig was, terwyl het zelve gemeenschap had met de medulla oblongata: van de Beenderen wierden gemist het os frontis, beide de parietalia, de partes squammosae der Slaapbeenderen, en het opperste gedeelte van het os occipitis. De Beschryving en Afbeelding zyn zeer naauwkeurig, en verdienen, om verscheide redenen, de oplettenheid der Genees- en Natuurkundigen.
Eene ontlasting van een Lumbricus, door verzweering omtrent den Navel eener Vrouwe, beschryft de kundige Heelmeester j. was.
De heilryke uitwerking der Electriciteit by een Lyderesse, die veele jaaren aan hevige opstygingen gelaboreerd had, en welke door een geweldigen schrik veroorzaakt waren, beschryft de Heer j. watervliet met de vereischte oplettenheid, nevens de daarby voorgevallene veranderingen, in een wel kort, doch zeer lezenswaardig, bericht.
Dit word gevolgd door een Letterkundig onderzoek aangaande de Reuzen der Oude Waereld, door den Eerwaarden van der palm; en daarna, het door den Heer Mr. reitz, reeds in het XIde Deel der Werken van dit Genootschap beloofde Aanhangzel tot de nieuwe Handleiding, om den Logarithmus, voor eenig gegeeven getal, naauwkeurig te vinden tot veertien letteren boven den Index. Beide deeze keurig uitgewerkte Stukken laaten niet toe om 'er eenig verkort bericht van te geeven.
Dit Deel wordt beslooten met een Bericht van den Eerwaarden metzlar, omtrent de uitwerking van een tot hiertoe by de Geneeskundigen onbekend Middel, tegens een Kwaal op Batavia vry algemeen, en bekend onder den naam van de Koek; het is de Vrucht eens Booms, en word in het Maleitsch, of Javaansch, Martie condé genaamd, de uitgepelde Korrel daarvan word in een vyzel of mortier fyn gemaakt, en met een kopje schoon water ingenomen, werkende het zelve door den Stoelgang; de Javaan, welke zulks het eerste aan eenen Europeër toediende, verzekerde, dat het zelve niet alleen dit ongemak, maar ook de Koorts, ja zelfs de Waterzugt, geneest; ook zoude van den bast én de bladen van dien Boom in de Geneeskunde een nuttig gebruik kunnen gemaakt worden.
| |
| |
Eenige van dat soort, door den Autheur aan het Genootschap medegedeelde Vruchten, doen ons hoopen, dat dit Middel nader zal kunnen onderzocht, en daar van, by vervolg van tyd, een heilzaam gebruik gemaakt worden. |
|
Auteursrechtvrij