Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1791

Eerbied voor Godvruchtigen, eene gewigtige eigenschap van eenen gunsteling des Heeren, of Leerreden over Ps. XV 4^a. Door B. Broes,Dr. en Prof. der Godgeleerdheid aan 's Lands Hooge School te Leyden. Te Leyden by A. en J. Honkoop, 1791. Behalven het Voorbericht, 32 bladz. In-gr. octavo.

Heeft men den Hoogleeraer Broes, in 't beöordeelen zyner zo veel geruchts gemaekt hebbende Voorreden, voor de Leerredenen van den Hoogleeraer Curtenius over den Heidelbergschen Catechismus, zeer miskend; men zal nu, in deze en enige volgende Leerredenen, welken hy voornemens is, af te geven, gelegenheid hebben, om zyn Hoogeerwaerden, nopens zyne denkwyze, inzonderheid rakende de beoefening van Christelyke deugd, beter te leeren kennen. Althans hy maekt deze eerste, door openbaren druk, gemeen, ‘als eene algemeene proeve van de practikaale leerwijze, die hij ten allen tijde tot genoegen van hun, die hij voor zijne beste Hoorders hield, gevolgd heeft.’ - ‘Of deeze leerwijs, (zegt hy,) te gelijk mijne denkwijze zij, is eene vraag, die in den dag der openbaaring van Jesus Christus ten vollen zal beslischt worden. 't Is mij voor het tegenwoordige genoeg, dat mijn geweeten, zonder eenige aarzeling, dezelve met ja beantwoordt.’

Naer den inhoud van 's Dichters tael, hy eert de geenen die den Heere vreezen, gaet de Hoogleeraer oplettend na, de hoogagting en toegenegene gesteldheid van geest, welke een rechte Voorstander van den Godsdienst aenkweekt, en werkzaem doet zyn, omtrent Godvruchtigen, die ene tedere, verlichte en blymoedige bezorgdheid bezitten om God niet te beledigen, en niets te doen, 't welk aenloopt tegen zyne eer en tegen zynen wil; al is het, dat ze zulks met veel gebreks uitoefenen. - En even zo ontvouwt hy, volgens des Dichters tegenstelling, de verworpene is in zyne oogen veracht, de gedraging van zodanig enen, jegens een mensch, die zich door zyn wangedrag verwerpelyk, verachtelyk maekt in het oog van God en alle bra-

[p. 422]

ven; jegens zulk een mensch, uit wiens geheelen wandel duidelyk blykt, dat hy geene aenspraek heeft, op dien eerbied, welken men aen een waerlyk deugdzaem mensch verschuldigd is. Hy veracht hem wel niet, in den sterksten zin van dat woord, (hiertegen zyn duchtige reden,) maer in den vergelykenden zin, die ons meermaels in de Bybelschriften voorkomt. Zulk een rechte Voorstander van den Godsdienst eert dan den Godvruchtigen boven den Godloozen: zo dat hy, alle andere omstandigheden gelyk staende, den eersten hooger achting betoone en meerder gunstbewys verlene. De Hoogleeraer toont dit zeer beknopt onderscheidenlyk aen, met in agtneming, dat wy, ‘als verstandige menschen, te raade moeten gaan met alle de omstandigheden, alle de betrekkingen, waarin wij door God zelven geplaatst zijn.’ - Op deze zyne verklaring van dit verschillende gedrag, laet hy voorts volgen een kortbondig beredeneerd Vertoog, dat dit gedrag ene noodzaeklyke ja ene kenmerkende eigenschap is van een echt Godvruchtigen, die zich onder de gunstelingen van Jehova tellen mag. - Ten laetsten richt hy, in zyne toepassing, eerst, ene bestraffende aenspraek aen onbedachtzame lichtzinnige beoordeelaers, en verguizers van ware Godvruchtigen; voorts ene opwekkende vermaning aen betergezinden, om zich met zodanige Godvruchtigen nauwer te verenigen; als mede aen die Godvruchtigen ter dankbare erkentenisse van Gods genade, en tot een oplettend toeverzicht op hun gedrag, ten aenzien van den Naesten; waermede hy eindelyk nog vergezeld doet gaen, de volgende trouwhartige lessen, die meer onmiddelyk haer opzicht op henzelven hebben.

‘De vreeze Gods, en deeze alleen, geeft U aanspraak op dien hoogen eerbied van het menschdom. Christenen, poogt u dien eerbied meer en meer waardig te maaken. Laat uwe Godvrucht in vollen nadruk eene tedere, een verlichte, eene blijmoedige Godvrucht weezen. Vergunt mij, dat ik deeze denkbeelden hier ter plaatze kortelijk ontwikkele.

Uwe Godvrucht zij eene tedere Godvrucht. Dat is te zeggen: leeft in eene geduurige oplettendheid op uw hart en wandel; maakt een ijverig gebruik van elke gelegenheid om winst te doen voor uzelven, voor de wereld en voor Jesus Christus; en, 't welk de hoofdzaak is, laat U door niets beweegen, om in eenig geval uw pligt op te offeren aan uw gemak, uw vermaak, uwe eer of uw voordeel. Dat's tederheid in den Bijbelschen zin.

[p. 423]

Uwe Godvrucht zij eene verlichte Godvrucht. Zij besta in geene andere gevoelens en bedrijven, dan God zelf, Uw Heer en Wetgeever, van U vordert. Zij verheffe zich niet alleen boven de dwaasheid van hun, die de bevordermiddelen der dougd boven de deugd zelve waardeeren, maar ook boven de zwakheid van hun, die hun licht willen laaten schijnen voor de menschen, door zoodanige betooningen van ingetoogenheid, die volstrekt redeloos en uit dien hoofde bij uitstek nadeelig zijn, voor de achtbaarheid en den voordgang van echte Godsdienstigheid.

Uwe Godvrucht zij eene blijmoedige Godvrucht, en uw geheel gedrag toone, dat Gij den God en Vader van onzen Heer Jesus Christus hebt leeren kennen, zoo als Hij zich in het Euangelie van Zijnen gekruisten en verheerlijkten Zoon aan zondaaren geopenbaard heeft. God is liefde, en, naar mate Gij deeze waarheid dieper inziet en leevendiger gelooft, in die mate zult Gij Hem niet alleen blijmoediger, maar ook oprechter, getrouwer, gelukkiger dienen.

Wat ik U bidden mag, mijne geliefde Broeders en Zusters! en ik bid het U by de eer van God, en bij het heil uwer medemenschen, poogt tog de leer van uwen God en Zaligmaaker Jesus Christus in allen uwen wandel te versieren. Draagt zorg, dat schrandere wereldlingen, van uwe kortzigtigheid en zwakheid misbruik maakende, uwe geboorte uit God, uwen Hemelschen adeldom, de hooge voortreflykheid uwes karakters, niet verdonkeren en miskennen doen.

Verwondert U niet over de verachting der wereld. Deeze was ten allen tijde het lot der Vroomen, en gelijk zij den meester volgde, wat wonder, dat zij den leerlingen aankleeft. Troost U, bij allen wederwil en wederstand met het vooruitzicht van den dag uwer zegenpraal, dien grooten dag, op welken de God van hemel en van aarde, voor het oog van Engelen en Menschen, dat woord aan U vervullen zal: die Mij eeren, zal Ik eeren. Amen.’