Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1791

[p. 312]

Simson, in agt Boeken. Te Dordrecht by A. Blussé en Zoon, 1790. In gr. octavo, 340 bladz.

Eene Dichterlyke ontvouwing van Simson's merkwaardigen leevensloop, die een aantal van treffende tafereelen behelst, waar toe 's Helds Vaderlandlievende Dapperheid, en tevens zyne overhellende neiging tot de Min, den Autheur overvloedige stoffe aan de hand geeft, die 'er zig ook by uitstek wel van heeft weeten te bedienen. De Schryftrant, in deezen gehouden, is regt geschikt, om het character van Simson in het juiste licht te plaatzen, de onderscheidene gesteldheid zyner Minnaaressen op het leevendigste af te maalen, en ons treffende onder het oog te brengen, hoe Vaderlandliefde en Minnezugt het hart van Simson herhaalde keeren slingerde; tot dat hy eindelyk, door Delila verlokt, de mishandelingen zyner Vyanden wreekte, op eene wyze, die hem, en eene menigte zyner haateren, onder de puinhoopen van een staatelyken Schouwburg, deed sneuvelen. Onder het verhaal zyner heldhaftige en wonderdaadige bedryven, wordt ons de denk- en handelwyze, zo der Israëliten als der Philistynen, nadruklyk afgemaald. En, met eene oordeelkundige Dichterlyke vryheid, doorvlegt de Autheur zyne voordragt van 't een en ander, met tusschenkomende voorvallen, die hem meermaals aanleiding geeven tot schoone schilderingen; waarvan hy, gelyk ook van verscheide byzondere gebeurtenissen, dikwerf gebruik maakt, om des Leezers aandagt tot leerzaame bedenkingen op te leiden; en hem wel byzonder de weifelende werking der menschlyke hartstogten te doen gadeslaan. - Van dit laatste geeft hy ons een welgeschetst Tafereel in ééne der overpeinzingen van Simson, na het deerlyk lot zyner Beminde te Thimnath, die, benevens haar Vader, het jammerlyk slagtoffer van de woede der Philistynen geworden was. Dit geval had Simson, volgens het Dichterlyk verhaal, in diepe mistroostigheid gedompeld; het deed hem mymerend een afgezonderd verblyf op eene rots te Etham verkiezen, alle envergezeld van zynen boezemvriend Jehuël, welke te vergeefsch tragtte hem weder op te beuren: des deeze, moedeloos, naar Zora trok, om Vader Manoah van alles berigt te geeven. - Simson, dus geheel eenzaam, gaf zich ganschlyk over aan zyne mymeringen. Hy had op Etham's rots een boschje

[p. 313]

geplant, in 't zelve een kleinen tempel van cypressenboomen gesticht, en aldaar eene hoogte opgeworpen, waartoe hy de aarde gebezigd had, welke hy en Jehuël verzameld hadden van de plaatze, alwaar zyne geliefde Mahalath verbrand was geworden.

‘In dien groenen Tempel nu, (dus vervolgt het verhaal,) en op deezen heuvel gezeten, overpeinsde Simson de gansche geschiedenis van Mahalath, en liet zig aldus hooren.

Mahalath! hoe schoon, hoe bekoorlijk, hoe bevallig waart gij! Die u aanschouwde moest u beminnen! die u hoorde werd betoverd! en die eenmaal met uwe tederheid begunstigd werd, kon nimmer zig de slaavernij der liefde onttrekken!

Ik zag u, en aan uwe voeten vallende, zwoer mijn getroffen hart u eene eeuwige hulde! - Getrouw ben ik, mahalath! Ik rust op uwe Assche! - of liever, ik verschaf my een eeuwige onrust op dezelve.

Hoe zoet is de liefde! - Maar hoe wrang is de nagedagtenis, wanneer men die voor altoos ziet uitgebluscht.

Waarom is die zugt ons ingeschapen? Waarom weeten, waarom ondervinden wij, dat 'er zaligheden op deeze aarde zijn? - Wij zien ze van verre; wij offeren alles op om ze te naderen; wij strekken de begeerige armen uit; de toppen onzer vingeren raaken ze aan; ons hart springt uit onzen boezem dezelven te gemoete; het smaakt ze van verre; het geniet ze in zulk een maate, dat derzelver gemis doodlijk word, - en, na dit alles, hebben wij eene schaduw gegreepen! - Zien wij onze smagtende begeerte te leur gesteld! - En worden wij, door die zelfde hand, die ons de volheid van gelukken aanbood, in den grondeloozen afgrond van ellenden nedergestooten! - Wreede terging! Waar toe dient gy? - En hoe zijt gij overéén te brengen, met die onwederstandlijke zugt, om te leeven en naar het geluk te grijpen?

In de armen van mahalath vond ik den Hemel! Zij zelve was een Engel! Ik was enkel vergenoegen. Mijn geluk is voor eeuwig gevestigd! riep ik. Ja! antwoordden de bevalligste lippen, simson! mijne liefde is eeuwig. Voel op mijn hart! het klopt geheel voor u. Zonder u was het zonder beweeging. - Zij drukte mij op dat getrouwe hart, - wij spraken niet, en echter hebben wij elkander nooit zo veel gezegd.

[p. 314]

De zuiverste Huuwlijksverbintenis voerde onze vermaaken ten top, wij stonden op 't punt, om den grootsten wensch der verliefden vervuld te zien! mahalath! - Alles werkte mede om dien te helpen vervullen! - slegts eene beuzeling dreigde ons geluk te stooren! eene beuzeling, die ik zelve tusschen beiden geworpen had! eene der onzaligfte raadzels, die immer zijn uitgegeeven.

Hoe veel behoort 'er niet toe, om dat geene te verkrijgen, dat onze voorbaarigheid of ons vooroordeel met den naam van geluk bestempelt! en hoe weinig is 'er noodig om ons in de zekerste onheilen te dompelen! O Opperweezen! welke gedagten moet het gevoelige, het lijdende, hart zig van Uwe waereldbeschikking vormen? - Immers zijt Gij goed? immers zijt Gij rechtvaardig en almagtig? - en deeze toneelen? - Deeze heuvel? - Deeze asch van mahalath? -

Simson bedagt zig eene goede wijl. Zijne traanen droogden allengskens. Hij hefte de oogen van den heuvel naar den Hemel. Hij zugtte, doch elke zugt verligtte zijn boezem. Eindelijk rees bij op, en riep met vervoering:

Ja! dit alles overtuigt mij te sterker, mijn God! van Uwe almagt, goedheid en rechtvaardigheid! mahalath is de ontrouw van haaren minnaar, het verraad haarer broederen, de wreedheid van hem, die haaren jammerlyken dood bovenal berokkend heeft, en de ellende van dit leeven ontweeken. Zij kent geene verdrietlijkheden of kwellingen meer! Zij rust eeuwig! Haare onschuld en deugd hebben haar begeleid! Zij is gelukkiger dan ik! - Waarom zou ik dan langer haare asch beschreien, daar ik reden heb die te benijden? - Zij leed te veel, daarom werd zij verlost! en om dat ik haar dit lijden berokkend heb, daarom moest de wijze haarer verlossing mijn beul zijn, en ik een gedenkteken oprigten, waarbij mijn marteling vereeuwigd werd. Onzalige heuvel! Ik dagt in u mijn trooster te vinden, maar zie, gij word mijn medogenlooze pijniger.

Wie zou nu anders verwagten dan dat simson van den heuvel weggesneld, of dien omgeworpen en vernietigd zou hebben? - Wat deed de man, die dus voortreflijk redeneerde? vraagt gij. - Hij zette zig andermaal op den heuvel, en bevogtigde hem op nieuw met een vloed van traanen, om dat hij de assche van mahalath in zig besloot.

Verwonder u niet over het gedrag van simson! keer

[p. 315]

in uzelven, en gij zult 'er niet minder tegenstrijdigheden en grillen ontdekken. De menschen handelen doorgaands geheel anders dan zij spreeken. Indien alle woorden daaden waren, de waereld zou bijna een Paradijs zijn, veele afzonderlijke deelen zouden, buiten twijffel, als dan gelukkig weezen; doch zou het geheel wel zo schoon en voortreflijk zijn als het nu is? Wij moeten de waereld in zijnen saamenhang beschouwen, om 'er de Vriend en Bewonderaar van te worden.’