Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1791

[p. 115]

Nederlandsche Insecten, door J.CH. Sepp,Te Amsterdam by J.C. Sepp, 1790. In quarto.

In twee Plaaten geeft ons hier de opmerkzaame Sepp weder eene zeer juiste afbeelding van eene schoone Rups, zo als dezelve op een Heidetakje aast, en zig ook op de Wilgebladen geneert; zig vervolgens in een Spinzel verbergt, in eene Pop verandert en als een Vlinder te voorschyn komt; met eene nevensgaande tekening van deszelfs Ey, zo als het zig voor 't bloote oog, en, ter betere onderscheidinge, vergroot laat beschouwen. By de, naar gewoonte, naauwkeurige beschryving van deeze Rups, in derzelver voornaamste byzonderheden, deelt ons de Autheur, ter deezer gelegenheid, ook nog mede eene aanmerking wegens het Spinzel, waarmede de Rupsen zig, als zy in Poppen zullen veranderen, veelal omkleeden; die wel gegrond voorkomt, en de verdere waarneemingen der Liefhebberen vordert. - Een berigt gegeeven hebbende van 't Spinzel deezer Rupse, 't welk die byzonderheid heeft, dat het, wanneer men 't in de hand, of tusschen de Vingers neemt, kleeft en vasthegt, even als of het met eenig kleeverig Vogt besmeerd, of met ongemeen kleine Haakjes voorzien ware, gelyk het zogenoemde Kleefkruid (Aparine), zo tekent hy verder nog deeze byzonderheid aan.

‘Men heeft het ook, doch niet zeer dikmaals, dat eene Rups, gelyk het my in dit soort is voorgekomen, door zwakte niet in staat was zich een behoorlyk Spinzel te vervaardigen; dit had ten gevolge, dat de Vlinder, welke uit eene zodanige Pop, zonder Spinzel zynde, uitkwam, kreupel was. Dit heeft my in myn gevoelen versterkt, dat, namenlyk, een zodanig uitwendig Bekleedzel van de Pop, gelyk een Spinzel is, ook nog tot andere eindens en oogmerken, door eenen alwyzen Schepper bepaald was, dan maar alleen om de Poppen, voor van buitenkomende toevallen, het zy koude als anderszins te beschermen, zekerlyk, ja, dient het zelve ook hier toe ten sterkste; maar niet alleen. Want om hiervan meerder overtuigd te weezen, of het Buiten-bekleedzel eener Pop, tot de volmaaktheid van eenen Vlinder, iets bydroeg, zo knipte ik, dewyl ik toch de ruimte van Spinzels had, verscheidene van dezelven open, nam de Poppen daaruit, en leide deze voorzichtig in eene Doos, zacht neder: het

[p. 116]

gevolg was, dat, uit alle die van hunne Spinzels beroofde Poppen, onvolmaakte of kreupele Vlinders voortkwamen. Het is bekend, dat alle Rupsen, ieder in haare soort, en op haare wyze, de Spinzels, waarin zy tot Poppen veranderen moeten, zo vervaardigen, dat de Vlinder, wanneer het Poppevlies vaneen barst, een zeker Vocht voor uit de Borst of Kop van zich gevende, tegen het Spinzel aan, hetzelve daardoor als dan, daar ter plaatze, als van een weekt, en de Vlinder, 'er tegen drukkende, zich eene opening in het zelve maakt, dus doende in staat is, 'er uit te komen. Dit uitkomen des Vlinders, door het gemaakte Gat in het Spinzel, het welk maar naauwlyks zo groot is, dat de Vlinder 'er uit kan, moet noodzakelyk in de Vlerken van het nu geboren wordende Dier, om zo te spreken, eene uitrekking veroorzaaken. En zoude het wel niet deze uitrekking kunnen zyn, welke tot het volkomen bereiken der volle grootte van de Vlekken, veel kan bydraagen; terwyl een Vlinder, welke door geen Spinzel, 't zy van welke natuur dit ook wezen mag, behoest door te breeken, deeze uitrekking niet ondergaat, en daardoor kreupel of met onvolmaakte Vlerken word. Doch ieder Lief hebber der Entomologie (Insectenkunde) begrypt lichtelyk, dat dit maar alleen betrekking heeft tot zulke Vlinders, welker aart en eigenschap het mede brengt, om door een Spinzel, 't welk de Rups vervaardigd heeft, door te kruipen: want Rupsen, welker natuurlyke eigenschap het is, om dit geheel niet te vervaardigen, gelyk by voorbeeld de meeste Dagvlinders zulks niet doen, spreekt het van zelve, dat de zodanigen hiertoe niet behooren, of deze uitrekking der Vlerken niet nodig hebben.’