Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1789

[p. 444]

Een voorbeeld van de welspreekenheid der Indiaanen, nevens eenige aanmerkingen over hun verstandlyk vermogen.

Uit het Engelsch.

De Heer jefferson, een Heer van zeer groote uitsteekenheid in America, zo in Staat- als Letterkunde, heeft opgemerkt, dat wy, om het Vernuft en de verstandlyke Vermogens der Indiaanen op den rechten prys te schatten, veele stukken missen, en 'er veel moet toegeschreeven worden aan de omstandigheden, in welke zy zich bevinden, als die hun roepen om enkel een gedeelte hunner bekwaamheden ten toon te spreiden. Dit in 't oog gehouden zynde, zullen wy ontdekken dat de Americaansche Indiaanen, zo ten opzigte van de Ziel als van het Lichaam, gevormd zyn in den zelfden vorm als de Homo Sapiens Europaeus.

De beginzels hunner Maatschappye, allen dwang verbiedende, worden zy tot Pligt en Onderneeming alleen aangezet door persoonlyken invloed en overreeding. Van hier zyn Welspreekenheid in den Raad, Dapperheid en Behendigheid in 't Veld, by hun stukken van de uiterste aangelegenheid. Om deeze te verkrygen zyn alle hunne poogingen ingerigt. Van hunnen Moed en Bekwaamheid in den Oorlog hebben wy maar al te veel proeven gezien: dewyl zy dezelve tegen ons te werk stelden. Van hunne bekwaamheid in de kunst van welzeggen, hebben wy minder voorbeelden; naardemaal zy dezelve voornaamlyk in hunne eigene Raadsvergaderingen doen blyken. Eenige nogthans zyn 'er voorhanden, die zeer uitmunten. Misschien zeggen wy niet te veel, als wy beweeren dat de Redevoeringen van demosthenus en cicero, ja van grooter Redenaaren, indien Europa dezelve ooit opleverde, geene plaats opleveren, die de Aanspraak overtreft van logan, een Opperhoofd onder de Mingos, ingerigt aan Lord dunmore, toen Bevelhebber van Virginie.

De Geschiedenis, die aanleiding gaf tot deeze Aanspraak, is de volgende, en de egtheid van beiden lydt geen den minsten twyfel. In den Voortyd des Jaars MDCCLXXIV, was 'er roof en moord gepleegd aan een Inwoonder der grenzen van Virginie, door twee Indiaanen van den Sha-

[p. 445]

wanee Stam. De naby woonende Blanken zogten, volgens hunne gewoonte, deeze mishandeling ten strengsten te wreeken. Colonel cresap, een Man tot zyne schande bekend wegens de veelvuldige moorden gepleegd aan dit te zeer mishandeld Volk, verzamelde eenige manschap, en ging na de Rivier Kanhaway om wraak te neemen. - Ongelukkig kwam 'er een Canoe met Vrouw en Kinderen, en slegts één Man, van den anderen kant, ongewapend, als geen vyandlyken aanval van de Blanken vermoedende. Cresap met de zynen verschool zich aan den oever der Riviere, en koozen, op het oogenblik dat de Canoe het strand bereikte, elk hun man, en op 't eigen oogenblik werden zy alle door een kogel doodlyk getroffen. De gesneuvelden maakten het Gezin uit van logan, die zints lang voor een Vriend der Blanken bekend stondt, en hun veele blyken van goeddaadigheid beweezen had. Deeze onverdiende mishandeling wekte zyne wraakzugt, en hy stak uit in den Oorlog te dier gelegenheid gereezen. - In den Herfst deszelfden Jaars viel een beslissenden Slag voor, aan den mond van de Rivier Kanhaway, tusschen de vereenigde Magten van de Shawanees, Mingos en Delawaters, en een bende Virginische Krygslieden. De Indiaanen, de nederlaage bekomen hebbende, smeekten om den Vrede. Logan egter verwaardigde zich niet om onder de Vredeverzoekers zich te vertoonen; maar, ten einde men de opregtheid van het Vredesverdrag niet in twyfel zou trekken of wantrouwen, dewyl een zoo uitmuntend Opperhoofd zich aan de Onderhandelingen onttrok, zondt hy een Boode met de volgende Aanspraak aan Lord dunmore.

‘Ik daag elken Blanken uit, om te zeggen, of hy immer logans hut hongerig intradt, zonder die verzadigd te verlaaten; of hy 'er ooit naakt den voet zette, zonder gekleed 'er uit te treeden. Geduurende den laatsten, langen, en bloedigen oorlog, bleef logan bedryfloos in zyne hut, en betoonde zich een Voorstander des Vredes. Zo groot was myne Genegenheid voor de Blanken, dat myne Landsgenooten, als zy my voorbygingen, met den vinger aanweezen; zeggende: logan is een Vriend der Blanken! - Ik had nooit een ander oogmerk dan om met u in vrede en vriendschap te leeven. - Maar de beledigingen van éénen! - Colonel cresap vermoordde, in de laatstverloopen Lente, in koelen bloede, ongetergd, alle de Bloedverwanten van logan; hy spaarde myne Vrouwen

[p. 446]

noch myne Kinderen! - Geen druppel van myn bloed stroomt door de aderen van eenig leevend schepzel. - Dit porde my ter wraake. Ik heb gezogt die te voldoen; ik heb 'er veelen gedood; en ten vollen myne wraak genoegen gegeeven. - Wat myn Land betreft, verheug ik my wegens de straalen des Vredes, gereed om over 't zelve op te gaan; doch wat my betreft, ik heb te hoopen noch te vreezen. - Logan voelde nooit vrees - hy zal zich niet omkeeren om zyn Leeven te behouden. Wie is 'er die logan zou beweenen? Niet één.’

By dit voorval, 't geen zeker ten voordeele van het Character der Americaansche Indiaanen spreekt, zullen wy eenige aanmerkingen van Dr. benjamin franklin voegen, die tot nadere opheldering van hunne geaartheid kunnen dienen. De Mannen onder de Indiaanen zyn in hunne Jeugd Jaagers en Krygslieden; in den Ouderdom Raadslieden: want hun geheele Staatsbestuur bestaat in den raad der Wyzen. Te deezer oorzaake leggen zy zich doorgaans op de welspreekenheid toe, de meest bedreevene in de kunst van welzeggen heeft den meesten invloed. De Indiaansche Vrouwen bebouwen den Grond, maaken het eeten gereed, voeden de Kinderen op, bewaaren de heugenis der openbaare voorvallen, en reiken ze der Naakomelingschappe over. Deeze bezigheden van Mannen en Vrouwen worden natuurlyk en loflyk geagt. Weinige kunstbehoeften hebbende, schiet hun veel tyds over om door gesprekken het verstand op te schranderen Onze werkzaame Leevenswyze, in vergelykenis met de hunne, noemen zy slaafsch en laag; en de Geleerdheid op welke wy ons zo veel laaten voorstaan, zien zy aan als beuzelagtig en nutloos.

Veelvuldige gelegenheden zich voordoende om openbaare Raadsvergaderingen te houden, hebben zy in het beleid derzelven zeer veel geregeldheids en voeglykheids ingevoerd. De Gryzaarts zitten vooraan, de Krygslieden in den tweeden rang, de Vrouwen en Kinderen in den agtersten. De bezigheid der Vrouwen bestaat in nauwkeurig op te neemen wat 'er omgaat, en 't zelve in haar geheugen te prenten, (want zy schryven niet) en het den Kinderen mede te deelen. De Vrouwen zyn de Gedenkboeken des Raads, en zy bewaaren, by overleevering, de vaststellingen en Verbintenissen, honderd jaaren geleden, gemaakt, welke wy, dezelve met onze geschreevene stuk-

[p. 447]

ken vergelykende altoos naauwkeurig vinden. Hy, die begeert te spreeken, staat op. De weinige zwygen volstrekt. Als hy gedaan heeft en weder nederzit, geeven zy hem vyf of zes minuuten tyd om te bedenken of hy ook iets, van 't geen hy bedoeld had voor te draagen, mogt vergeeten, of 'er iets by te voegen hebben; in welk geval hy weder mag opstaan, en het gebrekkige aanvullen. Een ander, al is het slegts in gemeenzaame gesprekken, in de reden te vallen, keuren zy hoogst onwelvoegelyk.

Deeze Wilden brengen de beleefdheid in den ommegang tot verregaande uitersten: dewyl dezelve hun niet toelaat de waarheid van 't geen in hunne tegenwoordigheid beweerd is, tegen te spreeken, of te lochenen. Hier door vermyden zy, 't is waar, het twistredenen; doch het wordt teffens bezwaarlyk hun gevoelen te kennen, of te weeten welk een indruk zeker voorstel op hun gemoed gemaakt hebbe. - De Zendelingen, die hunne poogingen aanwenden, om deeze Indiaanen tot het Christendom te bekeeren, klaagen allen hier over, als een der grootste bezwaaren in het werk hunner zendinge. De Indiaanen hooren met het uiterste geduld de Waarheden van het Euangelie voor hun openleggen, zy geeven hunne gewoone tekens van toestemming en goedkeuring; maar dit sluit in geenen deele overtuiging in; 't is enkele beleefdheid en pligtpleeging.

Wanneer iemand der Wilden in onze Steden komt, is ons Volk gereed om zich rondsom dien Vreemdeling te schaaren, hem aan te kyken, en te verhinderen als hy verlangt alleen te zyn: dit houden zy voor eene groote onbeschaafdheid, en voor het uitwerkzel van gebrek aan opvoeding. ‘Wy hebben,’ zeggen zy ‘zo veel nieuwsgierigheid als gy, en als gy in onze Steden komt, verlangen wy u te zien, maar om dit te doen verbergen wy ons agter boschjes, waar gy voorby moet gaan, en dringen ons nimmer in uw gezelschap in.’