Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1789

[p. 264]

Over de schoonheid en kleeding der dames te Rome, heden ten dage Door den Heer Dupaty.

Schoonheid is zo zeldzaam te Rome als overal elders. De Natuur is hier, in het vormen der Vrouwen, dikmaals gebrekkig in die verrakkende vereeniging van Kleur en Gedaante, welke het oog der Mannen verlangt, als het de zagtere Sexe beschouwt.

Zeldzaam klimt de Natuur hier tot Schoonheid op, dan in de omtrekken van 't Gelaad en de Hand. Zy geeft een ruwe schets van de gedaante, dezelve zeldzaam voltooijende: de Boezem en de Voet missen hier het meeste. Dan, de Natuur bekleedt elke soort van bloem, in alle Landen des Aardbodems, niet met gelyke fraaiheid.

Men zegt, nogthans, dat de Natuur dit verzuim, ten opzigte der Romeinsche Vrouwen, vergoed heeft, door eene uitsteekende volmaaktheid aan derzelver Schouderen by te zetten: doch ik ben, in de daad, van oordeel, dat, indien de Schouders der Romeinsche Vrouwen schooner voorkomen dan die van andere, het daar aan toe te schryven is, dat ze meerder gezien worden: misschien doet de vet- en welgedaanheid, die zich vry vroeg vertoont, niet weinig tot de verfraaijing.

Wat hier van ook weezen moge, de Natuur kan het Voorhoofd, de Oogen, den Neus, den Mond, de Kin, de Ooren, en den Hals, niet gelukkiger en welstandiger plaatzen dan in de Romeinsche Vrouwen; zy kan met geene mogelykheid zuiverder, zagter of netter vorm gebruiken; alle onderscheide deelen zyn uitgewerkt, en het geheel is volmaakt. Hoe verrukkend is het Gelaat! Een mengzel van Roozen en Lelien. Welk een Vleeschkleur! Men zou denken dat de Schoone steeds bloosde

Een schoon Romeinsch Vrouwenhoofd laat nooit na te verrukken, en, alles zamengenomen, het hart te treffen; de Schoonheden vallen by den eersten opslag in 't ooge, en de minste herinnering stelt ze terstond ten vollen weder voor den geest.

Maar, gelyk alle uitsteekenheden in deeze wereld door tegenoverstaande gebreken worden opgewoogen, zo heeft de Romeinsche Vrouw die, uit de hand der Natuure, die verbaazende en verrukkingwekkende Schoonheid ontving, van haar die Bevalligheid niet gekreegen, welke bekoort en liefde inboezemt. Indien zy deeze nimmerfeilende Aantrekkelykheden bezit, die van eene welgemaakte Vrouw slegts ééne Schoonheid vormt, ontbreekt zy die vlugtige Bevalligheden, die van één beminnelyk Persoon 'er twintig maaken Gy kunt dat Gelaad een geheelen dag vergeefsch beschouwen, die fraaije Oogen

[p. 265]

hebben maar eenen opslag, die bevallige Mond bepaalt zich tot één lach; de onveranderlyke Wenkbrauw ontdekt geen vreugd of smert; en worden die volmaakte Weezenstrekken niet zagtlyk, als het golvend water, bewoogen, door de anders ongeziene werking van een teder gevoel, of een kiesch denkbeeld.

Het verdient onze opmerking, dat het voor eene Vrouw, die een ligt aandoenlyk Hart bezit, bezwaarlyk valt volkomen Schoon te weezen. Die Aandoenlykheid wanschikt door haare beweegingen de evenredigheden des Gelaats; maar dan schenkt zy voor Schoonheid Weezenstrekken, die Ziel aanduiden.

Niets is te Rome zeldzaamer dan een Aangezigt te zien, 't welk roert of belang doet neemen; of waar op de Ziel spreekt. - Maar welke beminnelyke Handen! Fraaije Handen, in de daad, behooren tot eene Schoonheid, en hoe zeldzaam zyn dezelve!

By de Romeinsche Vrouwen verdwynt de Schoonheid zeer schielyk, en als op éénmaal. Te Rome is de Schoonheid een Roos, zonder eerst een Knop te weezen. Eene jonge Dogter is daar op haar vyftiende jaar in den volsten bloei der Schoonheid: en dewyl zy dezelve door geene oefening aankweekt, en door slaap verdooft, krygen haare trekken welhaast eene overmaat van vetheid, en alles wordt onevenredig. Maar het is aan deeze eigenste traagheid, die binnen zo korten tyd al de keurigheid van haare Gelaatstrekken wegneemt, dat zy de schoone Schouders, welke zy met zo veel grootsheid vertoont, te danken hebbe.

'Er is nog eene bykomende rede voor dit spoedig verdwynen der Schoonheid by de Romeinsche Jufferschap: zy zitten altoos opgeslooten, en kwynen in de schaduw. De Knop der Schoonheid heeft, gelyk andere Bloemen, den zonneschyn noodig.

Een enkel woord moet ik nog reppen van de Stem der Romeinsche Vrouwen: want de Stem is een zeer weezenlyk gedeelte der Sexe. De Stem der Romeinsche Vrouwen is, gelyk de trekken van haar Gelaad, teder, maar heeft geen Ziel: by wylen drukt dezelve de vlaagen van drift uit; doch nauwlyks ooit op den regten toon. Laat, om kort te gaan, eene Romeinsche Vrouw voor u zingen, haar Stem zal niet uit haar Hart voortkomen, noch in het uwe doordringen

Nogthans zyn 'er uitzonderingen onder de Romeinsche Dames, op alles, wat ik dus verre daar over geschreeven heb. Ik ken 'er ten minsten drie, theresa, rosalinda, en palmira * * * * - Zy hebben, 't is waar, door ten Huize van haaren Vader veel met Vreemdelingen te verkeeren, de Coquettery, eigen aan haare Sexe, steeds in leeven en werkzaamheid gehouden.

Theresa is armida in 't klein; palmira zou eminia gelee-

[p. 266]

ken hebben in de dagen van eminia; rosalinda heeft iets van 't geen behaagelyk is, in eene Vrouw, de wyde wereld over; elke beweeging van haar Oogleden, en van haar Lippen, is bevalligheid. - Deeze drie Zusters bezitten veele volmaaktheden. Zy dansen keurig, - met veel uitdrukking!

Maar ik heb genoeg gezegd over de Schoonheid der Romeinsche Jufferschap; de zagte bladen van een bloem moeten zagtlyk aangeraakt, en de geuren spaarzaam ingeademd worden.

De Romeinsche Vrouwen, gelyk ook de Genuesche en de Italiaansche in 't algemeen, leeven nog in den staat der grootste onkunde, in een kunst, zo uitgestrekt en gewigtig als die der Kleeding; in de kunst, om Cieraad aan de Kleeding toe te voegen, die te schikken naar de Gestalte, het Gelaad, de Kleur, de Jaaren, en onderscheide Uuren van den dag; in de kunst, om by graaden op te klimmen, allengskens af te neemen, of zich van het strydige te bedienen; in de kunst, met één woord, welke zo veel oefenings vordert, en zo kostbaar valt, om eene Vrouw te kleeden naar den smaak der Ydelzinnigheid, Coquettery en Mode.

Maar ik bemerk, dat dusdanig eene beschuldiging, welke zo rechtstreeks strekt om de agting der Romeinsche Jufferschap te krenken, in Frankryk, en bovenal te Parys, bewyzen vordert. In weinig woorden zal ik aan deezen eisch voldoen.

Zal ik het melden? Zal het geloof vinden? Alle de Dames te Rome, niemand, zelfs de bekoorelyke rosalinda niet, uitgezonderd, ja, alle de Dames te Rome draagen Paruiken. Haare Coquettery doet deeze offerande aan de Luiheid. Gewoon alle dagen, naa den eeten, tot 's avonds ten zes uuren, te gaan leggen, om een tweeden nagt in 't midden van den dag te maaken, hebben zy het al te lastig gevonden, het gebouw des Hoofdcieraads tweemaal op één en denzelfden dag te laaten ophaalen, en daarom gereedlyk beslooten het hair der schaare ten prooy te geeven.

De Romeinsche Dames hebben de gewoonte, om, als zy in staatsie en geheel opgekleed verschynen, zich wit te blanketten. Maar, wenscht eene Italiaansche Dame een Lelie te zyn, een Fransche Dame begeert een Roos te weezen. - Hoe! heeft de Natuur ze niet tot Vrouwen gevormd? Zy moeten Gaas, Bloemen, en gepruikte Hoofden hebben! Nogthans heeft de Natuur haar Hair gegeeven. - Rood blanketzel! Natuur heeft haar de blos der Zedigheid geschonken. - Wit Smeerzel! Natuur heeft haar met Tederheid bedeeld.

Deeze gemaaktheid in Kleeding en Opschik, deeze ondankbaarheid der Vrouwen aan de Natuur, is zeer oud. Propertius verweet zulks, omtrent twee duizend jaaren geleeden, aan cynthia.