Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1789

[p. 210]

Kort verhaal der lotgevallen en zonderlinge reize van^(a) Hippolyt Stepanoff, uit deszelfs ballingschap in Kamschatka naar Macao, en van daar naar Batavia, getrokken uit een^(b) omstandig bericht van hem zelven, eigenhandig in de Russische taal opgesteld, en, naar het origineel, vertolkt.
Medegedeeld door Jacob Caspar Metzlar,

Lid van de Hollandsche en Zeeuwsche Maatschappyen; welëer Predikant te Batavia, nu te Beusichem.

Deeze Hippolyt Stepanoff was, volgens zyn verhaal, een Russisch Edelman: - in dat uitgestrekte ryk bezat hy veele landgoederen: - in zyne jeugd diende hy onder de Ismailossche Lyf-guarde der Keizerin, doch verzogt, by de revolutie en ontthrooning van Keizer Peter III, in 't jaar 1762, zyn ontslag; zijnde Capitein der Guardes, met rang van Lt. Colonel, by de Armée.

Toen was hy voornemens, zyn leven, in de nabuurschap zyner^(c) goederen, in stilte, te verslyten; maar de thans regeerende Keizerin, tot het opstellen van een nieuw Wetboek, twee Gedeputeerden, uit ieder Provintie harer Staaten, naar het Hof ontbiedende, wierd hy, uit de provintie Muscow, daartoe verkoren, en vertrok

(a) Deeze man is, in July, 1772, te Batavia, overleeden.

(b) In dat omstandig bericht komen veel politiecque aanmerkingen, met betrekking tot Rusland, voor, en ook eenige verschillen, die H. Stepanoff, op reis, gehad heeft met een zyner togtgenoten, die zich, naar zyne gedachten, valschelyk uitgaf voor een Hongaarsch Edelman; en die, aan H. Stepanoff, op Macao, veel kwaads zou berokkend hebben; - het een en ander heb ik hier uitgelaten, om dat ik my, voornamentlyk, by zyne reis uit Kamschatka, naar Macao, en Batavia, wilde bepalen.

(c) Naar zyn eigen verhaal bezat hy, in de provincie Muscow, het dorp Iwalon: - in de Perschensche provincie het dorp Inkolskoy: - in de Resaansche provincie het dorp Barky, en in de Peschengorskische provincie het dorp Chlebow.

[p. 211]

naar Petersburg. Twee maanden had hy de vergadering, met die Commissie belast, bygewoond, wanneer hy, met zeker aanzienelyk mede-lid, een hevig geschil kreeg, dat zyne gevangenneming, en ballingschap naar Kamschatka, ten gevolge had. Na een reis van tien maanden kwam hy, met nog vier andere ballingen, in October, 1770, te Borgeretzkoy, eene kleine Plaats in^(d) Kamschatka, aan: - agt maanden bragt hy daar, volgens zyn verhaal, elendig door; wanneer hy, met eenigen zyner lotgenoten, het stout besluit nam, om, met een klein vaartuig, de Chineesche Kust, over de zee-engte van Barscherewsky, en, vervolgens, eene Europeesche haven, op te zoeken. - Men zou, met een klein tweemast vaartuig, dat, op de Aluzkische Kust, gebruikt wierd, om Bevers te vangen, by de eerste goede gelegenheid, zo stil mogelyk, naar het eiland Guam, het grootste der Ladrones, den Spaanschen toebehorende, wegvluchten.

In 't voorjaar, toen het opperhoofd aldaar zyne gevangenen, meer dan ooit, plaagde, verzamelde Stepanoff de geenen, die mede wilde vluchten, ten getale van twee en dertig, byéén; daar men besloot, zulke der inwoners, die hun gevaarlyk voorkwamen, te vatten. Dit was te gemakkelyker te doen, om dat de Plaats niet versterkt, slegts met drie stukken canon, en een Commando van zes Militairen, voorzien, was.

Den 27 April, 1771, wierd dit uitgevoerd; men maakte zich van de Keizerlyke geldkas, en allen voorraad, meester, en ontwapende Inwoners en Soldaten; hierop gingen de Vluchtelingen, te land, naar Tschekaska,^(e) veertig wersten van Borgeretzkoy, daar hun vaartuig lag. - Hier kwamen zy, den 1 Mai, aan; hakten het^(f) ys, rondom het vaartuig, los, en, na het, tot de reis, ge-

(d) De beschryving van de gesteldheid en Inwoners dier Plaats, 't geen wy elders, overvloedig genoeg, gemeld vinden, heb ik, ook hier, uitgelaten.

(e) 't Is bekend, hoe veel een werst is: Stepanoff stelt hier 6⅜ wersten op één Duitsche myl.

(f) Schoon het ys, by Kamschatka, reeds vroeger, en zelfs, in het begin van April, door den sterken stroom, word weggedreven, kon echter de plaats, daar 't vaartuig lag, daar van zoo spoedig niet bevryd worden; om dat de zon, door een zwaar en hoog gebergte, belet word, daar haare rechte kracht, vóór de maand Juny, te doen.

[p. 212]

reed gemaakt te hebben, noemden zy het den heiligen Peter: - in elf dagen waren zy gereed en stelden een opperhoofd over hun aan: hun gezelschap bestond nu in

	8	Ongelukkigen.
	32	Vrye Menschen, door hun, tot de reis, overgehaald. - Nog
	1	Koopman.
	1	Stuurman.
	9	Matroozen.
	1	Cancellist.
	1	Schryver.
	7	Kamschatdalen.
	1	Kurylisch.
	1	Van de Aleuktische eilanden.
	2	Russische Jongens.
	4	Getrouwde Vrouwen.
	2	Dienstmeiden van den Stuurman Tschurin.
	-----
Zamen 70 Perzoonen.

Den 12 Mai staken zy, onder het lossen van het canon, in zee; stelden de cours N.W. om van den wal te raken; voorts, om contrarie-wind, en mistig weer, N. en naderhand W. - Na twee dagen zagen zy één der Kurylische eilanden; lieten dit, aan de regte hand, liggen; raakten, na drie dagen, door dikke mist, en harden wind, in gevaar van schipbreuk; besloten toen ten anker te gaan; zetten een kleine boot uit, van walvisch-vel gemaakt, en, door de Kamschatkasche Inwoners, Bidaru genaamd. Zy zonden, daarmede, eenig volk naar den wal, om verkend te raken, en een haven op te zoeken; - men ontdekte eene baay, peilde, aan den mond, 3 vademen waters, en bleef aldaar geänkerd, van 18 Mai tot 12 Juny. - Toen maakten zy zich, verder, reisvaardig, bakten brood, droogden beschuit, enz. stelden de cours, by eenen aanhoudenden Westen-wind, Z.Z.W. tot 4 July; hebbende, tusschen beiden, stilte, en sterken stroom, vooral van den 40′ tot den 48′ N. Breedte. - Nu bevonden zy zich, naar gissing, tusschen de Ladrones en de Morianskysche eilanden. - Hier was de voorraad, byna, op, behalven wat meel, en stinkend water, in lek vaatwerk; - het volk

[p. 213]

begon te morren; zy veranderden daarop van cours, om het vaste Land van China, of Japan, op te zoeken; op die streek zeilden ze, met een goeden wind, twee dagen, kreegen toen een hevigen storm uit den Z.O. - Men bergde 's avonds alle zeilen, behalven de Fok, die, één uur daarna, uit zyn lyken waaide; - dus moesten zy het Vaartuig, op Gods genade, laten dryven: de lugt wierd zeer donker; het regende geweldig; de storm nam hand over hand toe; de baaren liepen hemel-hoog, en dreigden hun te smooren: - het Vaartuig wierd lek; - de lading en ballast raakten gaande: - op den derden dag waaide de Vleugel weg; dat door 't Volk voor een kwaad teken gehouden wierd; doch Gods goedheid redde hun uit dit groot gevaar. - Den vierden dag begon het Weêr te bedaaren, en daags daar aan bevonden zy zich, met eene heldere lucht, op de Noorder breedte van 33′. - Kort hierop zagen zy Land, dachten 't was Nangazaky^(g); besloten zich voor Hollanders uit te geven; staken een groenen Vlag^(h) op; kwamen 's avonds, op 40 vademen, by den wal ten ankër; zagen veele vuuren branden. - 's Anderendaags vroeg ging stepanoff, met den Majoor wimbla, en nog 8 man, met de schuit naar den wal, om eene Baay, en versch water, te zoeken; doch zy konden niet landen, wordende, door de sterke branding, op den wal gezet. Zy kregen toen de eerste Japanners te zien, die hun, in menigte, omringden; en, naar hun voorgeven, voor Hollanders⁽ⁱ⁾ hielden; hun, door tekenen, beduidende, om, langs het Eiland, Noordwaards te gaan.

Wat gemeenzamer wordende, bezagen de Japanners hunne wapenen, kleeding, enz. - Zy wierden met

(g) Waar aan het Eiland Decima. met eene brug, vast ligt, daar de Bedienden der Nederl. O.I.C hun verblyf hebben.

(h) Ik begryp niet, hoe een groene Vlag tot een teken kon dienen, dat zy Hollanders waren.

(i) 't Is bekend, dat, na de verdryving der Portugeezen uit Japan, de Hollanders alleen, van alle Christen-Mogendheden, daar op vaaren en handelen mogen; doch slegts onder den naam van Hollanders, en niet onder den naam van Christenen; waar van de Japanners zulk eenen afkeer hebben, dat zelf geene boeken, die over den Christen-Godsdienst handelen, daar, op zwaare straf, mogen aan den wal gebragt worden.

[p. 214]

eenige Zyde, Hembden, en Lysbanden, beschonken; doch het getal te groot wordende, ging stepanoff naar boord, laatende 6 man aan den wal. - Zy wierden, voor hun Vaartuig, door de Japanners met water en ryst voorzien, ligtten hierna het anker, en stuurden langs de Eilanden, Noordwaards, om eene bekwame plaats tot landing te vinden. - Tegen den avond kwam hun eene menigte kleine Vaartuigen te gemoet, die hun eene Haven toonden, waarin zy, om de stilte, door de Japanners, den 10 July, wierden binnen getrokken. - Hier bragten hun de Japanners voeder, ryst en water, en bewaakten hun Vaartuig met vier Booten, waarom zy ook gewapende wacht hielden.

Den 11 July wilde stepanoff met zyn Opperhoofd naar den wal gaan, maar verscheide Japansche Booten kwamen, en verzogten, door vriendelyke gebaarden, dit niet te doen, om dat dit hun het hoofd zou kosten; waarom de Russen weêr naar boord roeiden, en hunne watervaten gereed maakten. Den 12 bragten hun de Japanners water, slegts voor één dag, en weigerden meer te brengen. - Hierop zonden de Russen gewapend Volk met de vaten naar den wal; dit beletten de Japanners, en bragten toen weêr water voor twee dagen.

Nu genoegzaam van water en ryst voorzien, ging de Heilige Peter weder onder zeil; hield de Cours Z.Z.W. Na 7 dagen zagen zy onbekend Land, gingen naar den wal, vonden een Baay, ankerden, en bleven daar tot 1 Aug. - Dit was het Eiland Usmasky, liggende op 28′ Noorder breedte. - Zich hier met beschuit en water voorzien hebbende, vervolgden zy hunne Cours, en zagen na 10 dagen, op de Noorder breedte van 24′, Land, dat zy voor Formosa hielden; eerst, den derden dag daar na, konden zy het, wegens de groote stilte, naderen, en ankerden toen op 40 vademen. - Hun Volk, met de Schuit naar den wal gezonden, verhaalde, dat de Ingezetenen op hun geschoten hadden; waarom zy spoedig van hier vertrokken, en Z.W. langs het Eiland zeilden. - Door tegenwind en sterken stroom N.W. gedreven, kwamen zy aan den uithoek van een Eiland, naderden het zelve tot op een kleinen afstand; en zagen toen eenige Inwoners, in twee kleine Vaartuigen, naar hun toekomen, die hun eene Baay toonden, daar zy in liepen, en water haalden. - Doch toen zy 's anderen daags weder om water zonden, wierden drie hunner, in

[p. 215]

een Riviertje zich willende baden, door eene groote menigte Inwoners overvallen, en ter neder gezabeld. - Hierop trok stepanoff, met 33 zyner Reisgenoten, wel gewapend, naar den wal, om dien moord te wreeken: - naar gissing wel 3 à 4000 Inwoners trokken, op 's Lands wyze gewapend, hun te gemoet; de Russen verdeelden zich, moedig, in drie hopen, rukten op den vyand aan, schooten veelen ter neder, dreeven ze op de vlucht, vervolgden ze, en verbrandden wel 1000 van hunne Huizen, of Hutjes.

Na deeze zegepraal kwamen zy weder aan boord, en vertrokken den 20 Aug. - Zy wilden toen de steven naar Manilha wenden; doch door tegenwind waren zy genoodzaakt de Cours Noordwaards te stellen: den volgenden dag stuurden zy Westwaards, en na 6 dagen zagen zy 't vaste Land. - Langs de Kust zeilende, kwamen zy eerst te Tschin-China, eene Chineesche plaats, daar zy 5 dagen vertoefden, water haalden, zich van een Loots voorzagen, en toen hun Reis vervolgden tot 22 September; wanneer zy behouden, zonder éénen dooden, behalven de drie, die omgebragt waren, en met slegts twee Zieken, te Macao aankwamen. - Hier wierd het Vaartuig voor 1200 Spaansche Matten^(k) verkogt.

Intusschen kwam de Heer stepanoff ongelukkig, door zeker toeval, te Macao weêr in arrest; hoopte naar Lissabon gezonden te worden, om zyne onschuld daar openlyk te bewyzen; doch hy wierd, eenigen tyd daar na, uit zyn arrest ontslagen; kreeg, van den Gouverneur te Macao, een Getuigschrift, aangaande zyn gedrag, en te gelyk vryheid, om naar Batavia te vertrekken, daar hy arm aankwam, en, gelyk gezegd is, overleeden is.

(k) Gewoonlyk is de cours van een Spaansche Mat, op Batavia, 66 Hollandsche Stuivers.