Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1789

Het aanbelang van een beleefd voorkomen.

(Uit het Engelsch.)

L'Aménité dans le discours, cette aimable expression d'un coeur qui cherche à s'unier aux autres; ces qualités, bien loin d'etre étrangeres à la véritable vertu, en sont une des dépendances & le plus bel ornement.
necker.

Indien wy, met een groot Schryver, den grondregel toestemmen, ‘dat de Mensch het groote voorwerp is,

[p. 84]

op welks kennis de Mensch zich moet uitleggen,’ zal het niet alleen behaagelyk, maar leerzaam weezen, te onderzoeken, in hoe verre uitwendige hoedanigheden en begaafdheden strekken om het Character van een Mensch te verfraaijen en op te cieren, en in hoe verre zy dienen om 't zelve te vormen.

Niemand, vermoed ik, zal twyfelen te verklaaren, dat Deugd het waare kenmerk is van een Zedelyk Gedrag; en teffens is het zeker, dat niemand het zal waagen te lochenen, dat Uiterlyk Voorkomen en Gedrag hun invloed hebben, om ons in kennis te brengen by, en de agting te verwerven van die ons beschouwen. In de daad, van waar komt het, dat eene zekere schikking van weezenstrekken, en eene voeglyke deftigheid in onze denkbeelden, gepaard gaan met zekere zedelyke hoedanigheden? Of wy door een zeker Instinct, of door Ondervinding geleerd worden, deeze verbintenis te vormen, en, als 't ware, iemands Zielsgesteltenisse uit zyne Houding te leezen, valt niet ligt op te lossen; doch de zaak is zeker.

In de betragting van elke Deugd, en in de volvoering van alles wat ons als Menschen voegt, wordt zekere bykomende bevalligheid gevonden, om ons eisch te geeven op uitmuntendheid in dit of dat byzonder bedryf. De Diamant kan polysten ontbreeken, schoon de inwendige waarde dezelfde zy; en dezelfde daad met eene verschillende mante van luister verrigt worden. Geen verstandig Mensch zal zich te vrede houden met iets wel te doen; doch hy zal elke daad op de beste, en hem mogelyk voeglykste, wyze zoeken te verrigten. Een ander moge dezelfde daad doen, die daad ontbreekt, egter, die houding en schoonheid, welke ze van andere onderscheidt, even als het onnavolglyk Licht, 't geen titiaan gezegd wordt over zyne Schilderstukken verspreid te hebben.

Eene voeglyke Houding en Voorkomen geeven waardigheid, en missen niet ons aan te beveelen. Agting wordt door dezelfde middelen bewaard, en vermeerderd, als men dezelve verkrygt. Hy, die volhardt, om Lof te begeeren en te verkrygen, zal dien zeker vinden. Kennis, vercierd door goede Zeden, en opgeluisterd door Welleevendheid, zal dien ongetwyfeld bezorgen. Geleerdheid en diepdenkende Wysbegeerte vertoonen zich met grooter luister, als zy vergezeld gaan van de bevalligheden der Schoone Kunsten.

Eene behoorelyke inagtneeming der Voorschriften eener

[p. 85]

goede Opvoeding is zo noodzaaklyk, om innerlyke Verdiensten en Kennis aan te pryzen, als de hand eens Kunstenaars, om de ruwe voortbrengzels der Natuure te polysten.

Wanneer een Mensch wenscht te behaagen, moet hy zich niet vergenoegen met een ontkennende Verdienste. Indien hy na Beroemdheid dingt, en tragt uit te munten, is het noodig dat hy zich zo wel op een heusch en bevallig voorkomen toelegge, als op de bondige gedeelten der Geleerdheid.

Slegts weinigen vertoonen zich in de Geleerde en Beschaafde Wereld met even veel voordeel; nogthans is de grootste Geleerdheid en Beschaafdheid van Zeden niet onbestaanbaar, schoon zelden in denzelfden Persoon gevonden: by elkander komende, dienen ze tot onderlinge opluistering. Eens Menschen Voorkomen valt onder de oordeelvelling van allen, die hem zien; en een klein getal zit als Regters over zyne Geleerdheid.

Een stug Voorkomen, en eene onbevalligheid in beweeging en gebaaren, strekken ten betoon van gebrek aan Opvoeding, veelal met den naam van Lompheid, of Boersheid, bestempeld. Wie geen agt slaat, om zyne Houding wel te regelen, zal zich altoos belemmerd vinden, en buiten staat om met eene onbedwongenheid te handelen: men zal zyn Gezelschap niet zoeken, en dus ook over zyn afweezen zich niet bedroeven.

Elke stap drukt iets groots uit. Dat wy ons wagten, om dit uitwendige als beuzelagtige verfraaijingen aan te zien. Homerus roemt merion, van wegen zyne bevallige houding en vlugheid, waar door hy boven de overige Grieken en Trojaanen uitstak.

Schoon onze innerlyke Waarde niet vermeerdert door onze oplettendheid op de verfraaijende voordeelen der Opvoedinge, ontvangt dezelve, nogthans, daar van een bykomend çieraad. Zulk een gelukkig gedrag voegt nieuwe bekoorelykheden by onze verkreegen bekwaamheden, en verzagt die gaven van Natuur en Kunst, welke anderzins eene onbevallige hardheid zouden hebben. Zonder deeze zou Dapperheid in Woestheid, Geleerdheid in Schoolvossery, veranderen. De waare kunst der Opvoedinge bestaat, derhalven, in Ziel en Lichaam te gader te beschaaven; en, indien het mogelyk is, te wege te brengen, dat onze Houding met onze Gedagten zamenstemt, en een ongedwongen Voorkomen hebbe.