Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1789

Roosje, in Drie Boeken, door A. Loosjes, P.Z. Te Haarlem, by A. Loosjes 1788. In 8vo. 220 bladz.

Zekere omstandigheden, die zins eenigen tyd plaats greepen, den geest van den bekwaamen Dichter loosjes werkeloos gemaakt hebbende, bevond hy eene uitspanning van eenen byzonderen aart noodig te hebben, om aan die moedelooze vadzigheid onttrokken te worden. Zyne geliefkoosde Letteroefeningen konden hem zeker de beste uitspanning verschaffen; doch deeze waren hem, door het vreemd beloop der zaaken, eenigzins onverschillig geworden. De Geschiedenissen der Volkeren verwekten hem, op elke bladzyde, eene huivering, en het zou dus vruchteloos geweest zyn, uit dezelve eenig onderwerp, ter bearbeidinge, te kiezen. Hy verplaatste zich dan in de tyden van grooter gelukzaligheid, die een vroeger menschdom mogelyk genoot, ten minsten, voor welker genot de menschelyke natuur hem vatbaar scheen. De schuldelooze liefde van twee tedere harten voltooide de genoegens van zynen geluksdroom, en deeden het voor ons liggend Stukje, dat met 3 fraaije Plaatjes, en een Tytelvignet versierd is, geboren worden.

Roosje, geplaatst in Holland, vóór het invoeren van den Christelyken Godsdienst, was door haar Vader Veldeling, voor het sterfbed van Duinman, aan deszelfs zoon, een ryken en braaven Herder, verloofd. Eenige haarer vriendinnen, op haar 19^ste geboortefeest verschynende, komt met dezelve ook zekeren Veeryk, een gevoelig en driftig Jongeling, die, haar ziende, op haar verlieft, zo als zy ook op hem doet. Deze nieuwe minnaar het hart van haaren Vader, door zyn gezang, gewonnen hebbende, vaart, volgens zyne belofte, over, om een Treurlied, op den dood van zynen Leermeester Poelman, te zingen; doch mist, door de afwezenheid van Roosje, zyn hoofddeel, en dobbert, in het vallen van den avond, mistroostig op het Meir. Achteloos op alles,

[p. 471]

wat zyne liefde niet kan voeden, word zyn schuitje, door wind en golven, naar het eiland van Veldeling gedreven, alwaar hy het aan de wilgen vast maakt, en een Treurlied, over zyne mislukte reize, aanheft. Roosje, lang op het eiland vertoefd hebbende, het schuitje missende, daar zy mede over moet vaaren, en de stem van Veeryk hoorende, ontdekt zich aan den Jongeling, vaart met hem over, en belooft hem, op den volgenden dag, weder op het eiland te zullen komen. Een gesprek met een van haare Vriendinnen doet Veeryk echter in zyne verwachting te leur stellen, welke, by zyn vertrek, met bloembladen de woorden strooit: Roosje, morgen middag komt Veeryk weder Deeze woorden, den volgenden morgen, door haaren Vader gelezen wordende, ontdekt zy den Grysaart haare liefde voor Veeryk, die haar, by die gelegenheid, haare verlooving met Bloemaart, op 't strengste voor oogen houd. Dit heeft ten gevolge, dat zy haaren Vader belooft, van Veeryk te zullen afzien, welke laatste daar spoedig kennis van krygt; terwyl Veldeling intusschen Bloemaart waarschouwt, om zich, met het aanbreeken van den dag, aan zyne stulp te laaten vinden: het welk deeze in verrukking, doch Roosje in droefheid, doet baaden. Veeryk, wanhoopend, neemt het besluit om afscheid van Roosje te neemen, en in den nacht aan de stulp te kloppen. Hy volvoert dit besluit, dat Roosje doet verschrikken, voor hem de deur doet openen, en haar doet overhaalen, om zich een weinig van de hut te verwyderen, om daar voor altoos afscheid te neemen. Intusschen, een onweder opkomende, verschuilen zy zich in een nabygelegen bosch; het onweder treft een', niet ver van hen afstaanden, boom; Roosje wenscht, dat een volgende bliksemstraal haar, met Veeryk ook, door den dood moge vereenigen. Dit hooren Veldeling en Bloemaart, die hen stil gevolgd zyn, en is oorzaak, dat de laatste, op de edelmoedigste wyze, van haar afstand doet: dat dan ook het Huwlyk van Roosje ten gevolge heeft.

Eenige beetjes van deeze bekoorlyke vrucht zouden nu en dan tot voedsel aan sentimenteele zielen kunnen verstrekken; doch wy zyn verzekerd, dat zy 'er, over het geheel genomen, niet aan zullen verkwynen. De styl is bevallig, en maar zelden, en dan nog weinig, sentimenteel; terwyl de Dichter overal zorg gedraagen heeft, dat de stem van Hartstogt nimmer die van plicht doet zwygen; althans, dat de eerste nimmer over de laatste zegeviere.