Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1789

Voorloopig Register van Charters, Privilegien, Placaaten, Ordonnantien enz. Stad en Lande betreffende, en kunnende dienen tot het opmaaken van derzelver Groot Placaat en Charterboek; loopende tot aan de reductie, of het jaar 1594. Te Groningen by P. Doekema, 1789. Behalven het Voorberigt, 320 bladz. in gr. 8vo.

Het gebrek aan een Groot Placaat en Charterboek der Provincie van Stad en Lande, (welks nuttigheid intusschen niet te betwisten is,) heeft den Heer A.J. de Sitter aanleiding gegeeven, tot een arbeid, die zich thans wyder uitstrekt, dan hy eerst op het oog had. Naar luidt van 't Voorberigt, leide hy 't 'er voor eenige jaaren op toe, om, ten zynen byzonderen gebruike, de Staatspieren deezer Provincie, zo ver ze hem bekend waren, in eene tydkundige rangschikking te brengen. Tot

[p. 321]

het voortzetten van die verzameling, ten algemeenen nutte, werd hy vervolgens inzonderheid aangemoedigd, doordien de Heeren A.P. en R.K. Driessen hem edelmoedig hunne zeer ryke verzameling deswegens mededeelden, en tevens verder de behulpzaame hand aanbooden. Van dien tyd af werd die onderneeming een gemeenschaplyk Werk; beloovende de Heeren Driessen den Heer Sittert, byaldien de tydsomstandigheden, gepaard met de aanmoediging en bystand der Hooge Collegien, de uitgave van een Charterboek der Provincie mogten toelaaten, in dat moeilyk en tyd wegneemend werk te ondersteunen; ten einde het dus gezamenlyk ter uitvoer te brengen. - Om dit nu, na verloop van eenigen tyd, zo volledig te doen, als mogelyk is, heeft men 't raadzaam geoordeeld, in de eerste plaats, een Voorloopig Register van het reeds verzamelde en bekende, door openbaaren druk, gemeen te maaken; waardoor de zodanigen, die genegen en bekwaam zyn om dit oogmerk te begunstigen, met een opslag kunnen zien, of zy ook nog een alhier onbekend of onaangehaald stuk bezitten. Dit zo zynde, is het vriendlyk verzoek deezer Heeren, dat men de goedheid gelieve te hebben van het hun mede te deelen; beloovende zy het hun toegezonden weder getrouw ter hand te zullen stellen, en by de uitgave te zullen melden, van wien het herkomstig is. Men heeft dit Register, uit alle voorhanden zynde bescheiden, zo volledig en naauwkeurig opgemaakt als mogelyk was; zonder egter te willen beweeren, dat alle die stukken, en juist in die rangschikking, nog daadlyk in de Archiven gevonden worden; ook twyfelt men bykans niet, of 'er zullen nog veele stukken in dezelven zyn, welken hier niet voorkomen. Van 't een en ander, zou men, ter verdere voltooijinge deezer verzamelinge, nog veel onderrigting mogen verwagten, indien de Hooge Vergaderingen eens kouden besluiten, om den tot nog zorgvuldig bewaarden toegang daar toe te openen. - 't Is te wenschen, dat het oogmerk der Heeren Driessen en Sittert, zo van die zyde, als van den kant der Liefhebberen, die byzondere Stukken bezitten, dermaate goedgekeurd, en door hun behulp bevorderd zal worden, dat 'er eerlang gelegenheid zy, om daadlyk de hand aan het werk te slaan, tot het vervaardigen van het beoogde Groot Placaat en Charterboek van Stad en Lande, dat der Provincie nuttig, en ter ophelderinge van's Lands Historie bevorderlyk, kan zyn.

[p. 322]

Nopens het opstellen van dit Register staat hier nog byzonder te melden, hoe men, by de opgave der Stukken, telkens aangeweezen heeft, de Schryvers, in welker gedrukte Werken iets van dezelven te vinden is, of de plaatzen, alwaar de ongedrukte Stukken nog voorhanden zyn. - Zulks is geschied, deels om den Leezer de authoriteit, die men voor ieder Stuk heeft, op te geeven, ten einde hy, eene betere bezittende, dezelve mogte mededeelen: en deels om dit Register, daar het drukken van het Charterboek zelve nog verre afwezig schynt, ree is nuttig te maaken. Hier door toch kan een oefengraage zich nu al, zo lang 'er het Charterboek nog niet zy, met vrugt van dit Register bedienen; nademaal hy, nopens het een of ander stuk onderrigting begeerende, daar in de bron of plaats, alwaar het te zoeken is, vindt aangeweezen, 't welk hem te gelyk reeds eenigermaate vertoont het grootere nut, dat een volledig Charterboek daar zou stellen.

Ten laatste onderrigt ons de Heer de Sitter nog, dat hy dit Register niet verder gebragt heeft, dan tot in het jaar 1594, of de reductie der Stad; om dat dit allergevoegelykst eene afscheiding maakte, tusschen de oudere en nieuwere Staatsgesteltenis van dit Gewest. ‘Ook zal het,’ voegt hy 'er ten slot by, ‘dan minder staatkundige hinderpaalen opleveren in de mededeeling en openbaarmaaking der egte oude bescheiden. Dog, by aldien de daadelyke ondersteuning myner Landgenooten hunne goedkeuring vergezelle; ben ik genegen deeze lyst, tot aan den tegenwoordigen tyd vervolgd, uit te geeven; niet zullende reekenen den daar aan verknogten arbeid, wen ik slegts nuttig voor myne Stad- en Landgenooten heb mogen zyn.’