Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1789

[p. 249]

Het Schouwtooneel voor jonge Lieden, door Mevrouw de Genlis. Uit het Fransch vertaald, door E. Bekker, Wed. Ds. Wolff. Vierde Deel. In 's Gravenhage, by J. van Cleeff, 1788. In gr. octavo, 398 bladz.

Mevrouw de Genlis stelt hier weder, in zes Tooneelstukken, der Jeugd, op eene zeer wel ingerigte wyze, eenige zedenleeringen voor, die ter regelinge en aanmoediginge van een braaf gedrag strekken. - Het eerste Blyspel, getyteld het Roozenfeest te Salency, heeft ten onderwerp de plegtige schenking eener Rooze, aan het deugdzaamste Meisje van een onbesproken Huisgezin te Salency, dat door daar toe geschikte Regters, als een deugdzaam voorbeeld, gekroond wordt. - Een daaraan volgend Stuk, dat ten opschrifte heeft de Raadsheer, ontvouwt ons het loflyke character van een eerlyken Raadsheer, die ten uiterste omzigtig is omtrent zyne eigene overleggingen, ter handhaavinge des Regts, en zig door geenerhande listige omwegen laat overhaalen, om de zaaken des Regts niet naar eisch te beschouwen, of het Regt te buigen; ja die ook zelfs den schyn vermyd wil hebben, als of hy, met een zydlings oogmerk van belang voor zich of iemand der zynen, zyne Regterlyke uitspraak voortgebragt zou hebben. De vrees voor dit laatste doet hem hier zig aankanten, tegen het Huwelyk, dat zyn Zoon op 't oog had, met de Dogter van een Heer, wien hy, door zyne geregte zaak te bepleiten, tegen dezulken, die deszelfs geheelen ondergang bedoelden, behouden had. En de Zoon, getroffen van 't gevaar, dat 's Vaders anders onbesproken agting, en volgende invloed, zou loopen, offert zyne, hoe sterke, dan tot nog niet verklaarde, Liefde op: getroost dat zyne Beminde, door 't afloopen van het Proces, ten voordeele van haaren Vader, behouden zy; dat zyns Vaders agting dus kunne beklyven; en hy gevolglyk, in dit geval, alleen te lyden hebbe; 't welk hy edelmoedig wil ondergaan, zonder zig daarom ongelukkig te agten. - Het derde Tooneelspel, de Listige geheeten, schetst ons eene Dame, die op ene slinksche wyze, door listigheden, haare oogmerken zoekt te bereiken, en juist daar door een strik gespannen heeft, waarin zy zelve vervalt; het welk haar in haar bedoelde schandelyk te leur stelt. In dit Stuk is ingevlogten eene leerzaame les van opvoeding, toonende hoe noodzaaklyk het zy het snapagtige, en daarmede veelal gepaard gaande loogenagtige, al vroeg in de Kinderen tegen te gaan: dit gebrek van Laurette verydelde den aanslag haarer Moeder, de Baronesse d'Arzelle; die haar, ter oorzaake haarer loogenagtige snapzugt, niet had willen hooren, toen zy daadlyk een geheim te melden had, dat voor de Baronesse van een weezenlyk belang was. - Hierby komen twee Too-

[p. 250]

neelstukken, die tot eene soort van Toververtellingen behooren: het eene, de Schoone en het Beest genoemd, in 't welke de Genie Phanor eene afschuwelyke gedaante omdraagt, tot dat hy de schoone Zirphoe, door zyn braaf character tot wedermin beweegt, waarop hy zyne eigen bevallige gedaante weder verkrygt, dient om ons te doen opmerken, ‘dat de weldaadigheid en de goedheid de zekerste middelen zyn om te behaagen, en de eenige reden waarom men geacht en bemind wordt.’ Met een soortgelyk zedenkundig bedoelde schetst ons het volgende Stuk, getyteld het gelukkig Eiland, de verschillende opvoeding van twee Kinderen, door twee Tovernimphen; welke ons leert, dat de grootste talenten, of de schitterendste ‘hoedanigheden, slegts onnutte of gevaarlyke giften zyn, indien zy niet door de zedigheid, de weldaadigheid en goedheid bestuurd worden’ - Ten laatsten voert Mevrouwe de Genlis hier nog ten Tooneele Agar in de Woestyn, om ons in te boezemen, ‘dat wy nooit behooren te murmureeren, tegen de schikkingen van eenen God, die het geduld, de onderwerping en den moed milddaadig weet te beloonen.’

Men kan, uit het geene wy over dit Deel, en zoo ook over de voorheen afgegeeven Deelen, van deezen arbeid van Mevrouwe de Genlis gemeld hebben, opmaaken, dat haar bestendig doelwit is, der Jeugd nutte Zedenlessen aan de hand te geeven, op eene manier die haare gevalligheid heeft, welke, te gelyk, onderrigt en vermaakt; waarin zy, zo in dit, als in alle haare andere Geschriften, dermaate gelukkig geslaagd is, dat haare Schriften by uitstek eene plaats verdienen, onder alle die geenen, welken ten nutte der Jeugd het licht zien.