Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1789

[p. 104]

Eerste Beginselen van de Arithmetica of Rekenkunst, ten gebruike der Schoolen. Eerste Deel. Opgedragen aan 't Genootschap der Mathematische Wetenschappen, onder de Spreuk: een onvermoeide arbeid komt alles te boven. Door A.B. Strabbe, Lid en Secretaris van hetzelfde Genootschap; Lid van de Societeit der Kunstrekenaars te Hamburg, en Leermeester der Wiskunde te Amsterdam. Te Amsterdam, by J.B. Elwe, 112 bladz. in 8vo.

Veel te lang heeft het onze Natie, aan een goed Rekenboek voor de Schoolen, ontbroken; waar door het verstand der Vaderlandsche Jeugd aanhoudend gepynigd werd, om eene menigte van voorstellen te ontwikkelen, die geen ander nut aanbragten, dan dat zy de Leerlingen tot zo veele edipussen vormden, die, meestal by geluk, de zinryke vraagen der Rekenkundige Sphinxen eindelyk eens mogten raaden. Het natuurlyk gevolg daar van was, dat soortgelyke Leerlingen het, in dezen, te kunstig School verlaaten, en het eenvoudig Kantoor of den Winkel betreden hebbende, niet zelden zeer verleegen stonden, en wel zoo, dat zy de eenvoudigste zaaken zelf niet konden berekenen. Van hier dan ook, dat verscheidene Lieden de Schoolrekenkunde trachtten te ontwyken, en hunne Kinderen, om die reden, by zodanige Onderwyzers zonden, die geen der oude Rekenboeken, maar alleen den Kantoorstyl volgden, en de Jeugd dus van meerderen dienst konden zyn.

Het Edamsch (nu Amsterdamsch) Genootschap: tot nut van 't algemeen, het gebrek, aan een gepast Rekenboek voor de Schoolen, inziende, en willende verhelpen, of geheel wegneemen, gaf, in den Jaare 1786, een Programma in 't licht, by het welk het een gouden Eerpenning, van 20 Dukaaten, aan den Schryver beloofde, welke een beter dan de tot nog toe bekende Rekenboeken vervaardigde, 't welk, voor het Schoolgebruik geschikt zynde, in vier Deelen moest gescheiden zyn. Deeze Vraage maakte den lust des Opstellers van dit Werkje gaande, schoon hy, voor zich, in 't gemelde Programma onöverkomelyke hinderpaalen vondt: zynde volgens zyne opgave, 1) dat het Genootschap het Plan van het Werk voor den Schryver hadt moeten overlaaten: en zich alleen bepaald hebben tot de onderwerpen, welke 'er in afgehandeld moesten worden. 2) Hadt het

[p. 105]

geene toepassing der Wiskunstige regelen, op eenige Ambagten of Fabryken, moeten vorderen, om dat de kundigste Rekenmeesters doorgaans geen Ambagten, Fabryken of Handwerken verstaan; en men in de gansche Republiek bezwaarlyk één man zal vinden, welke van alle die zaaken kennis heeft. 3) Moest het Genootschap alleen maar een Plan gevorderd hebben, in het welk alle de verdeelingen niet slegts aangestipt, maar te gelyk beredeneerd wierden; mits de opsteller van het best gekeurde, zich, op billyke voorwaarden, verbondt, om hetzelve ook uit te voeren. - Of deze bedenkingen gegrond genoeg waren, om den Schryver geheel en al van de onderneeming af te doen zien; of het opgeeven van een Plan voor een Rekenboek, aanmerkelyk genoeg is, om met een gouden Medaille bekroond te worden; of de Praktyk, in ons Vaderland, zo zeldzaam by de Theoretische Wiskunstenaars is; en of het Genootschap, door zelfs een Plan op te geeven, de Schryvers in hunnen arbeid niet verligt heeft: dit alles zyn vraagen, die wy liever in 't midden laaten, te meer, daar uit de openbaare nieuwstydingen bekend is, dat het gemelde Genootschap eenige Stukken bekroond heeft, die zekerlyk ook gedrukt zullen worden. Dan al had 'er in 't geheel geene bekrooning plaats gehad, en al ware 'er niets, dan het voor ons liggend Stukje, uitgekomen, zo is het zelve reeds zo verre boven de bekende Schoolboeken verheven, dat de enkele aanvuuring van den Wiskundigen strabbe, het Genootschap reeds tot eer verstrekt.