Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1789

Immanuel beschouwd, in vier Leerredenen, over Phil. II:6-11. Benevens eene Nareeden, over eene Verhandeling van wylen Ds. S.W. Hoekstra. Door mede wylen Ds. M. de Bleyker. Te Amsteldam, by C. de Vries, 1788. Behalven het Voorwerk, 284 bladz. in gr. octavo.

Toen wy voor enigen tyd gewag maekten van deze, hier op den Tytel aengeduide, Verhandeling van wylen den Eerw. Hoekstra, (in zyn leven Leeraer in de verenigde Doopsgezinde Gemeente te Westzaendam,) gaven wy te kennen, dat 's Mans voorstel ons niet min duister en ingewikkeld voorkwam, dan verscheiden andere Godgeleerde verklaringen van de generatie des Zoons door den Vader^(*). Wy dagten diestyds verder, by ons zelven, dat dit Stukje, gelyk meer anderen van die natuur, genoegzaem der vergetelheid opgeofferd zou worden; dan de Eerwaerde de Bleyker, (voorheen Leeraer in die zelfde Gemeente, en vervolgens, by zyn overly-

(*) Zie N. Alg. Vad. Letteroef. II. D. bl. 315.

[p. 94]

den, in de verenigde Doopsgezinde Gemeente, vergaderende in de Kerk de Zon, te Amsterdam,) heeft dit Geschrift enigermate met een ander oog ingezien. Het is hem naemlyk voorgekomen als een schadelyk en gevaerlyk Geschrift, dat zelfs verleidelyk was voor de Leden zyner Gemeente, op welker vastheid in de Leer hy dus niet veel scheen te betrouwen. Zulks bewoog hem wel dra, opzetlyk vier Leerredenen over Immanuel, in zyne oorspronglyke Godlyke, en aengenomen Menschlyke Natuur, als mede in zyne diepe Vernedering en aenbiddelyke Verhooging als de Middelaer Gods en der Menschen, te doen, en dezen door den druk gemeen te maken; met ene nevensgaende Nareeden, ter uitvoeriger wederlegginge dier Verhandelinge: waerin gemeenlyk een vry scherpe en meesterachtige toon heerscht, die zich ook in de Leerredenen hooren laet; des dezelve wylen zyn Eerwaerden vry natuurlyk eigen schynt geweest te zyn. - Uit het verzoek van den Eerwaerden Hoekstra, op zyn Sterfbedde, om zyne Verhandeling ter Drukperse te bezorgen; uit den vuurigen yver van den Eerwaerden de Bleyker, in 't opstellen dezer Papieren doorstralende; en uit het aenhoudend verzoek derzulken, die in 's Mans leven zeer nauwe betrekking tot hem hadden, waerdoor een der naestbestaenden genoopt is, om deze Leerredenen, en dit Naschrift, na 's Mans overlyden, het licht te doen zien; kan men opmaken, dat men 'er ter wederzyde belang in gesteld heeft, om 't een en ander der vergetelheid te ontrukken. - Schoon wy dit zo min in 't laetste als in het eerste schryven bespeuren, oordeelen wy 't echter niet raedzaem, ons hier over tegenwoordig breeder uit te laten. Beide deze Leeraers rusten in hunne graven, en wy laten hen voorts rusten.