Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1789

[p. 13]

Proeve van een Praeparatoir en Peremptoir Examen, volgens Synodale Resolutien. Door Joannes Claessen, Predikant te Leerdam. Te Amsterdam, bij M. de Bruijn, 1788. Behalven het Voorwerk, 276 bladz., in gr. octavo.

Een ieder, die geen Vreemdeling in Nederlands Kerkbestuur is, weet, dat, volgens Synodale Resolutien, alle de zodanigen, die genegen zyn om het Leeraersampt in Nederlands Kerk te aenvaerden, een tweeërlei Examen of Onderzoek moeten doorstaen. Eerst een praeparatoir of voorbereidend, waerop zy, als Proponenten, beroeplyk verklaerd worden: en dan ten tweede een peremptoir of volledig onderzoek, waer op zy, beroepen zynde, alle de deelen van den Heiligen Dienst mogen waernemen: het eerste gaet gemeenlyk over de Systhematische waerheden, naer de gewoone leiding, niet verder dan tot het Leerartykel van de Christelyke Kerk; en het tweede gaet over de Leer nopens de Christelyke Kerk, mitsgaders de Sacramenten, enz. De Eerwaerde Claessen, deze inrichting ten hoogste goedkeurende, en een naeuwkeurig onderzoek van dien aert ten sterkste aenpryzende, heeft dit onderwerp in de uitvoering opmerkzaem nagegaen, en zulks heeft hem aenleiding tot het opstellen van dit Geschrift gegeeven. Hy is daer door, gelyk hy in zyne Voorreden betuigt, ‘opgewekt, om te beproeven, of hij den Examinatoren en Examinanden niet van eenigen dienst zoude kunnen zijn, door eene Proeve van een Praeparatoir en Peremptoir Examen, volgens Synodale Resolutien, uit te geeven, niet met oogmerk, om die te doen strekken tot eenen legger voor de Examina, maar om eenen wegwijzer te zijn voor de jonge lieden, en hun de Godgeleerdheid, die daar behandelt wordt, in eene korte schets te geeven, wel verzekerd, dat het die waarheden zijn, waarop het onderzoek geschieden moet: die zich met het zelve genoegzaam bekend maakt, zal gelegenheid hebben, op alle vraagen, die hem gedaan worden, te kunnen antwoorden; terwijl hij terstond blijken geeven zal, of hij de stukken verstaat, dan of hij de klanken maar weet.’

Met dat oogmerk behandelt zyn Eerwaerde, in de eerste plaetze, de Leeringeu, die tot het praeparatoir Exa-

[p. 14]

men behooren; en daerop gaet hy ten peremptoir Examen over, tot het nagaen van de Artykelen der Kerke en der Sacramenten, als mede tot ene byzondere overweging van de bekende vyf Artykelen der Remonstranten; en hier aen hecht hy ten laetste nog een kort onderzoek van enige leerstelzels, dat ene byzondere proeve van de wederleggende Godgeleerdheid aen de hand geeft. Dit alles, by manier van Vragen en Antwoorden, met het aenvoeren van tegenwerpingen en oplossen van dezelven uitgevoerd, maekt deze Proeve, overeenkomstig met het oogmerk des Opstellers, tot ene geschikte handleiding voor jonge Lieden, die zich tot deze Examina hebben voor te bereiden, die 'er zich dus, ter betere bekwaemmaking, met vrugt van zullen kunnen bedienen.