Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1786

[p. 235]

Noodzaaklyke verbetering, wegens de, hoogte van den berg Cenis.
Door den Heer pasumont.

‘In de fraay vergelykende Tafel van de voornaamste Bergen, welker Hoogten men waargenomen, of gemeeten heeft, geplaatst in ons Mengelwerk des VI Deels van de Algenmeene Veaderlandsche Letter-Oefeningen, bl. 212. is een mistelling welke de Fransche Schryver, de Heer pasumont, verbeterd heeft, en die wy niet mogen naalaaten hier ook te regt te brengen. Zyn verbeterd berigt is van deezen inhoud.’

Aan Mont Cenis heb ik de Hoogte van 434 Fransche Roeden toegeschreeven^(*): deeze Hoogte heb ik ontleend uit r. needham, door my ook als getuigen bygebragt; doch in deeze bepaaling is eene aanmerkelyke misslag, welken ik niet af kan zyn te verbeteren.

De Heer de la condamine Mont Cenis vergelykende met den Berg Canigou, volgens de waarneemingen met de Barometer op Mont Cenis gedaan, (Mem. de l'Academie Royale des Sciences) 1757, p. 407, geest aan deezen Berg de Hoogte vnn 1490 Fransche Roeden voor den hoogsten top, die boven het gedeelte l'Hôpital des Pelerins geheeten, omtrent 500 Fr. Roeden uitsteekt.

Deeze bepaaling van den Heer de la condamine moge in den eeriten opslage, buitenspoorig vergroot schynen, ter oorzaake van het verbaazend onderscheid met die van Needham: doch vermids dezelve op zeer weinig na bekragtigd is door den Ridder de lamanon, is zy die aan welke wy ons moeten houden. Volgens de bepaaling van deezen laatstgemelden, (geplaatst in het Journal de Paris, den 23 Sept. 1784,) is l'Hôpital des Pelerins 945 Fr. Roeden boven het Waterpas der Zee; indien men, by deeze, 500 Fr. Roeden voegt voor den top, die 'er boven uitsteekt, zal men voor de geheele Hoogte des Bergs 1445 Fr. Roeden krygen; wanneer 'er, gelyk men ziet, tusschen de bepaaling van den Heer de la condamine en des Ridders d lamanon alleen een verschil van 47 Fr. Roeden overblyft. Derhalven moet Mont Cenis, van

(*) Zie Algem. Vaderl. Letteroef. te gemelder plaatze, bl. 210.

[p. 236]

de plaats, welke ik daar aan toevoegde, weggenomen en dezelve tusschen Saint Gothard en Buet gesteld, en 'er 1450 Fr. Roeden Hoogte aan toegerekend worden.

In die zelfde Vergelykende Tafel heb ik aangestipt, dat Buet de grootste Hoogte was, in het Alpische gebergte beklommen. Dit was waarheid ten tyde dat ik schreef. Ik kon toen niet weeten, dat de Ridder de lamanon den 22 Sept. 1783, de hoogste Alpen in Dauphine beklommen, en de hoogte van 1660 Fr. Roeden bereikt hadt. Dit was zeker hooger, (daar 1579 Fr. Roeden voor de Hoogte van Buet gesteld wordt). En zou dit nog de hoogste plaats zyn in Europa bereikt, indien marie coulet en francis guidet, den 11 Sept. 1784, die den Heere bourrit tot Gidsen dienden, op Mont Blanc de Hoogte niet besteegen hadden van 2,346, zonder den tyd te hebben om een met ys bezette Spits, nog tachtig vademen hooger, te bereiken^(*).

(*) Wy hebben, van 't een en andere, reeds verslag gedaan in ons Mengelwerk der Algem. Vaderl. Letteroeff. VI. D. 2. St. bl. 299 en VII. D. 2. St. bl. 426. en 432.