Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1786

Scheikundige Verhandeling over de Magnesia Alba, in het nutlig gebruik van de Moederloogen van Zeezout in ons Vaderland, door Petrus Driessen, M.D. en Lector aan de Universiteit van Stad en Lande, Te Amsterdam, by P. Conradi, 1786. in gr. 8vo. 48. bl.

De oordeelkundige Schryver deezer Verhandeling geeft ons hier eene zeer eenvoudige, dog tevens overtuigende manier op, om uit de Moederloog, waarvan onze Zoutkeeten eenen zo aanmerkelyken voorraad kunnen opleveren, eene Magnesia te vervaardigen, die aan de Engelsche in allen opzichte evenaart. - Het is bekend, zegt hy, dat het bitter Purgeer-zout, het geen wy onder verschillende benaamingen van elders en vooral uit Engeland, onder den naam van Epson Zout, of ook Engelsch Zout, krygen, niet alleen in de Bronnen van Epson voorhanden is; maar dat ook het Zeewater, en dat van verschillende Zout-bronnen, van dit heilzaam Geneesmiddel rykelyk voorzien zyn. - De Moederloog van gewoon Zout, die scherpe bittere Pekel, die in onze Zoutkeeten, na de zuivering van het Zee Zout, in de pannen overblyft, en die veelal in ons Land, als onnut, weggeworpen, of tot minder nuttige einden gebeezigd word, bevat doorgaans eene aanmerkelyke hoeveelheid van het zelve, en het is ten hoogsten waarschynlyk, dat de Engelschen hunne zo schoone Magnesia uit deeze Loog bereiden, waartoe wy, gelyk bekend is, het Engelsch Zout gebruiken.

Wy zyn het volkoomen met onzen Schryver eens, dat de onverschoonlyke traagheid onzer Landgenooten in het beoefenen der Scheikunde, en de gebrekkige kundigheden aangaande de voortbrengsels van hun Vaderland, wel eene der voornaamste redenen is, waarom men niet reeds lange op de gedachten is gekomen, om dit onderwerp te beproeven. En het is ten hoogsten ongerymd, dat wy

[p. 456]

zaaken van elders tot eenen hoogen prys koopen, die ons eigen land, in zulk eenen overvloed, oplevert.

Onze Schryver wederlegd het gevoelen van hofman, macquer en andere, als of de Magnesia, uit de Moederloeg bereid, van eenen kalkagtigen aart zy: en toont, op eene overtuigende wyze, waarin de misslag geleegen is, vervolgens geeft hy de redenen op, waarom de tegenwoordigheid der Kalkaarde zo duidelyk is, in het Zeewater; als mede waarom dezelve in de Moederloog niet gevonden word? redenen, die voorzeker onze opmerking verdierlen! dat de Magnesia in de Moederloog met het Zeezout-zuur, en onk voor een gedeelte met Vitriool-zuur, vere enigd is, bewyst de Heer driessen door Scheikundige Proeven. Wat de bereiding van de Magnesia zelve betreft, deeze is de volgende. Men neemt, by voorbeeld, 40 ponden van de Moederloog; men verdunt dezelve met 3 of 4 maal zo veel kookend regenwater; giet 'er dan eene zuivere loog (koud en met weinig water getrokken), van 8 ponden Potasch, heet by, en laat het mengsel eenige minuuten ter deeg doorkooken. - De gepraecipteerde Magnesia word vervolgens afgewasschen en gedroogd, en in alles behandeld als de gewoone. - Men vind nergens, in onze moedertaal, de manier om de gewoone Magnesia te bereiden zo duidelyk en zo naauwkeurig voorgesteld, als in de Chemische Oeffeningen van den kundige kasteleijn^(*); zo dat men ook in de behandeling van deeze Magnesia, (dit zyn de woorden van den Schryver) zig volkoomen na dit uitmuntend voorschrift zal kunnen schikken. - Ik heb uit gemelde hoeveelheid Moederloog ruim drie en een half pond Magnesia gekreegen, die in allen opzigte voldoende is, en die alle onderkennende eigenschappen heeft van waare Magnesia, welke door drie der beroemdste Scheikundigen van onzen tyd, black, marggraf en bergman, met zo veel naauwkeurigheid onderzogt en beschreeven zyn. - De geleerde Schryver gaat vervolgens over tot de beschouwing van de verschillende wyzen, om de Magnesia uit de Moederloog, en uit het gewoon Engelsch Zout, te verkrygen, en de verschynzelen, welke zig daarby opdoen. - De aanmerkingen welke hy ons hieromtrent mededeelt, toonen niet alleen een' Man die in dit stuk bedreeven is, maar geeven den Kenner der Scheikunde veel stof tot

(*) I. Deel. p. 162.

[p. 457]

nadenken. - Wy gaan dezelve met stilzwygen voorby, als wel overtuigd zynde, dat echte Beoefenaars der Scheikunde het Werk zelve met greetigheid zullen leezen. Het ware ondertusschen te wenschen, dat zy, die gesteld zyn de Scheikundige Kennis onder onze Landgenooten te verbreiden, het voetspoor van onzen Schryver mogten volgen, en hunne aandagt tot naspeuringe van soortgelyke, zo algemeene als nuttige, onderwerpen mogten bepaalen!