Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1786

[p. 406]

Lykreden, ter gelegenheid van het afsterven van den Wel Ed. Gestr. Heere Mr. J.C. van Hoorn, Heere van Burgt en Krayenstein, Raad en Oud- Burgemeester der Stad Vlissingen, Bewindhebber der O.I. Comp. ter Kamer Zeeland, enz, enz. Uitgesproken op Zondag namiddag den 26 Maart 1786 over Ps. XXXIX. 10. Door P.H. van Lis, Predikant te Burgt. Te Utrecht by A.v. Paddenburg, 1786. In gr. octavo 56 bladz.

Het spoedig en onverwacht sterfgeval, van den aller agtinge waerdigen Heer van Hoorn, die, in den bloei zynes levens, in ene diepe beroerte, gevolgd van enehoopelooze slaapziekte, den geest gaf, heeft den Eerwaerden van Lis aenleiding gegeven, tot het opstellen ener tressende Lykreden, die uitstekend wel uitgevoerd is, en met veel stichting, in soortgelyke gevallen, of andere tegenheden, gelezen kan worden. Na ene zeer beknopte ontvouwing van Davids tael, Ps. XXXIX. 10: Ik ben verstomd, ik zal mynen mond niet opdoen; want gy hebt het gedaen! legt zyu Eerwaerde het 'er op toe, om aen te toonen, hoe wy, in zodanige omstandigheden, het voorbeeld van David hebben te volgen, den Here te zwygen; en wel op dien grond, God heeft het gedaen. - De Godsdienst vordert hier geert stoische ongevoeligheid; onze plicht verwoest de aendoeningen der menschheid niet; maer eischt, ‘dat wy ons ongeduldig, twistend, berispend, klagend hart - onze vragende, bedillende murmureerende tong bedwingen, om niets zondigs tegen de Hemelsche voorzienigheid, en dezen haren weg, voort te brengen, - dat onze begrippen overeenstemmen met Gods bestel, - ons verstand en oordeel daarin bernsten, - onze wil dat goedkeure, - en onze redenen dat eerbiedigen en verheerlyken!" In zulk een gemoedstand, moeten wy met David zeggen: ik ben verstomd, ik zal mynen mond niet opdoen! Die tael moeten wy voeren met diepen eerbied, - in ootmoedigheid voor den Here, met een onderworpen, berustend hart, - met een heilig gemoedsbestaen, - met een levendig geloof, - met een Godverheerlykend, dankend, aenbiddend zwygen, en dat gevoel moet standvastig in de ziel heerschen. - De grond van dit alles moet in ons zyn, die gelovige bewustheid, ‘Gy, o God! hebt het gedaen!’

[p. 407]

Deze tnoet ons doen betuigen en gevoelen, God, de oppermagtige Heer en Eigenaer van alle zyne schepzelen, heeft het gedaen! - God, die de wysheid zelve is, heeft het gedaen! - God, de Regtvaerdige, de volmaekte, de Heilige, heeft het gedaen! - God, de altoos goedertierene, de Vader der barmhartigheid, heeft het gedaen! - God, de lief hebbende, de trouwe Vader der Zynen - en ook (dit mag de Christen zeggen, dit moesten wy allen in geest en waerheid zeggen!) MYNV Fader heeft het gedaen! - God, de Man der weduwen, de Vader der weezen, de vriend des eenzaamen, de voorstander der verlatenen, de trooster der treurenden - Hy, by wien alle vergoeding en vervulling te bekomen is, heeft het gedaen!’ - Op de ontvouwing dezer denkbeelden, met aenwyzing hoe men daer mede werkzaem behoort te zyn, toont hy verder kortlyk, ‘hoe die bewustheid, als men door het geloof zoo van den Heere en zyne wegen denkt, eene uitneemende kragt heeft, om ons, in het droevig verlies van onze waardste panden, [en zo ook in andere smertlyke ongevallen,] tot een eerbiedig, bemoedigd, aanbiddend zwygen voor den Heere te brengen, en daar in te houden.’

Zyn Eerwaerde brengt dit verhandelde, vervolgens, over tot het aendoenlyk Sterfgeval van den Heer van Hoorn, wiens loslyk character hy, zonder zyne toevlucht tot opgesmukte tael te nemen, ten minnelykste afmaelt: waerop hy voorts zyne welgepaste en opbeurende troostredenen richt, tot de treurende Weduwe, Kinderen, Magen, Vrienden, Burgers en Onderhoorigen. Eindelyk, sluit hy zyne Leerreden, met ene aen deze omstandigheden welvoegende opweklyke vermaning, om uit dit Sterfgeval - zo onverwagt, zo in den bloei der jaren, - toch te leeren onze dagen te tellen, om een wys hart te bekomen: en daerdoor te sterker genoopt te worden, om onze onderwerping onder God, in dezen weg, te paren met een ernstig vooruitzicht op, en de zo noodige en billyke voorbereiding van, ons zelven tegen onzen dood; 't welk hy, op ene gemoedlyke wyze, ten ernstigste aendringt.