Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1786

[p. 244]

Heelkundig Mengelwerk, byeen verzameld en uitgegeeven door J.J. Plenk, gewoon Hoogleeraar in de Heel- en Vroedkunde aan de K. Koningl. H. Schoole te Tirnau. Tweede Deel. Met Plaaten. Uit het Hoogduitsch vertaald en met Aanmerkingen vermeerderd: benevens eens Proeve over de Rechterlyke Genees- en Heelkunde, gevolgd na het Latyn van den zelfden Schryver, doer H.A. Bake, M.D. Te Utrecht, by G.T. van Paddenburg en Zoon, 1785. In gr. 8vo. 144 bladz.

Dit Tweede Deel begint met een onderzoek nopens de gewoonlykste wyzen, om zig in de Venusziekte van het Kwikzilver te bedienen, door den Heer ch - Vooraf zoekt de Schryver te bewyzen, dat de Melaatsheid en Venusziekte niet, dan in naam, verschillen, en dus, dat de laatste Ziekte veel langer in Europa is bekend geweest dan men gewoonlyk denkt. - Hieromtrent zyn wy het met den Schryver volkomen eens, dat, reeds lange voor de Ontdekking van America, deeze Ziekte onder de Europeërs is bekend geweest, gelyk de Geleerde hensler, in zyne Geschichte der Lust-Seuche, allerovertuigends heeft aangetoond; - dog, wanneer onze Schryver, uit de overeenkomst der verschynzelen deezer Ziekte met die der Melaatsheid, besluit, dat deeze Ziekten niet dan in naam verschillen, dan komt het ons voor, met den Heer bake, dat dit gevoelen op zeer zwakke bewysgronden steunt, - niet om dat boerhaave, astruc, freind en van swieten het tegenovergestelde gevoelen hebben aangenomen, maar om dat de bygebragte bewyzen niets afdoen, en men, daarenboven, overtuigender bewyzen, uit de geschiedenis, voor het tegenovergestelde gevoelen, kan bybrengen. - Wat de verschillende wyzen betreft, om de Kwik in deeze Ziekte toe te dienen, hieromtrent verwyzen wy onzen Leezer tot de Verhandeling zelve. De tweede Verhandeling, over den Tetanus, verdient geleezen en herleezen te worden. - Vooraf deelt de Heer plenk eenige waarneemingen mede, zo van hem zelve als ook uit de Schriften van hippocrates, silvester, clephane, charles whyt, houk, en trekt daaruit eenige gevolgen, ten aanzien van de natuur, oorzaaken en geneeswyze deezer Ziekte. - Onder de oorzaaken des Tetanus telt de Schryver, 1. Geweldige verscheuringe der Gewrigten, 2. Wonden van zeer Zenuwachtige deelen, 3. eene sterke binding eener

[p. 245]

Zenuwe, 4. het sterke prikkelen der Zenuwen door Brandmiddelen, 5. eene verzengde Luchtstreek, 6. vochtige koude by nacht, 7. de Zeelucht. Behalven deeze opgenoemde oorzaaken, vind men ook niet zelden dit toeval by hevige gemoedsaandoeningen, buitengewoone ontlastingen, hevige ontsteekingen die in gangraena, overgaan, by beklemde Breuken, enz. Zo ook heeft men den Tetanus waargenomen in den aanval der koude Koorsen en der Epilepsie, enz. gelyk wy daar van by medicus, van swieten en andere Schryvers voorbeelden vinden, van 't welk alles onze Schryver geen gewag gemaakt heeft. - De derde Verhandeling heeft ten onderwerp, het gebruik van den overgehaalden Brandewyn in de Heelkunde; en wel 1. in Bloedstortingen, 2. by eene al te sterke Ettering, 3. in de Gangraena, 4. in het Beenbederf, 5. in de Winddoorn, 6. in de weekheid van het Eelt by Beenbreuken, 7. in de verslapping der banden by Ontwrigtingen, 8. in Breuken, Uitzakkingen, OEdemasense Gezwellen, enz. Daarentegen is dit middel onzeker en veelal schadelyk in Ontsteekingen, Verhardingen, Brandingen, geschooten Wonden, Wonden der Hersenen, groote Kwetsingen, enz. 't Welk alles door waarneemingen gestaast word.

Agter deeze Verhandelingen vind men Proeve der Rechtlyke Genees- en Heelkunde, door den Heer bake; gevolgd na de Latynsche Verhandeling van den Heer plenk, behelzende die gevallen, waarin het Bericht van eenen Geneesheer of Heelmeester, voor den halsstraffelyken Rechtbank, vereischt word.