Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1786

Geschenk voor de Jeugd. Vierde Deels Eerste Stukje. Te Amsterdam, by J. Allart, 1785. In octavo 128 bladzyden.

De Eerwaarde Opstellers van dit leerzaame Geschrift voor de Jeugd hebben dit Stukje geschikt, ter ontvouwinge van de Natuurlyke Historie, de Zeden en Gewoonten der Oostersche Volken; met ooemerk om den Kinderen eene handleiding te geeven, tot het beter verstaan veeler spreekwyzen der Heilige Schryveren, die daarvan ontleend zyn; 't welk in deezen uitgevoerd wordt, op eene wyze, die haare nuttigheid kan hebben. - Men zie, tot een voorbeeld, de Zamenspraak over den Landbouw, welke indeezervoege ingerigt is.

Vader. Wat verstaat gy daardoor, dat Kanaan een Land was, overvloeiende van melk en honig? Exod. III. 8.

Zoon. Dat zeggen betekent een Land, dat overvloed hadt van allerleie voedende en wel smaakende inkomsten.

V. En Koningen, Profeeten, of andere aanzienlyke Mannen, gelyk saul en elisa, gingen daar agter den ploeg? 1 Sam. XI. 5. 1 Kon. XIX. 19.

Z. De Israëliten leefden, alleen, van de inkomsten van hun land, en waren dus boeren.

V. En daar ploegde men met Ossen? Jes. XXX. 24.

Z. Dit was wel bedacht, om dat de Ossen sterker zyn dan Paarden, en hun onderhoud veel minder kost.

V. Waarom gebruikt men ook daartoe de Ezels? Jes. XXX. 24.

Z. Men spande, eigenlyk, hen niet voor den ploeg; maar liet hen de werktuigen draagen, die men tot ploegen noodig hadt.

V. En men bondt Eenhoornen aan de vooren des akkers. Job XXXIX. 13. Hoe kon toch dat geschieden?

Z. Dat kon zeker niet geschieden; maar dat ziet op het werktuig, waarmede men de vooren in den akker maakt.

V. Hoe is het te begrypen, dac de Ossen het graan uitdorschten? Deut. XXV. 4.

Z. Zeer wel: want de Graanen werden in eenen wyden kring op den harden grond uitgespreid, en een Man leidde daarover eenen zwaaren Os aan een touw rond, die de Graankorrels uittrapte.

[p. 220]

V. En men mogt eenen dorschenden Os niet muilbanden? Deut. XXV 4.

Z. Neen! Terwyl hy tog dus dorschte, moest men hem toelaaten, nu en dan wat op te neemen van de Graanen, en te eeten, het welk tot eene zedeles kan dienen.

V. Men moet nog eene andere manier van dorschen gehad hebben? Want men leest: ik hebbe u tot eene scherpe nieuwe dorschslede gestelt. Jes. XLI. 15.

Z. Dit is zo: want men gebruikte ook eene dorschslede, onder voorzien met scherpe steenen, of met rolhouten, waarin yzeren pinnen gezet waren.

V. Wat spande men voor zulk eene slede?

Z. Twee Ossen, die gemend werden door eenen Landman over het Graan, dat in eenen kring uitgespreid lag.

V. Hoe maakte het een Ploeger, als een Os niet voort wilde?

Z. Dan prikte hy hem in de verzenen of hielen met eenen stok, in wiens onderste eene yzeren pin of prikkel gezet was.

V. Wat betekent het zeggen, het is u hard, de versenen tegen de prikkels te slaan? Hand. IX. 5.

Z. Dit betekent, dat men door al het tegenstreeven meer smert lydt: want, als een onwillige Os agter uit sloeg, gingen de scherpe prikkels des te dieper in zyne hielen.

V. Wat leerde de Heere Jezus met te zeggen: myn juk is zagt? Matth. XI. 30.

Z. Hy leerde daardoor, dat zyn Evangelie gemaklyker was, dan de eigen Instellingen der Jooden.

V. Leerde hy dat door die spreuk?

Z. Ja: want zy ziet op den dissel of het dwarsstuk, dat men de trekkende Dieren aan den hals hegtte; het geen zwaar was, zo het van yzer, maar ligt als het van hout, was gemaakt.

V. 't Is goed voor een man, zegt jeremias (Klaagl. III. 27.) dat hy het juk in zyne jeugd draagt?

Z. Dit betekent, dat, gelyk een jonge Os in zyne jeugd het sterkste is tot het jukdraagen, en 'er zich dan 't ligtst aan gewend, de Kinders zich ook in jonge jaaren best schikken tot gehoorzaamheid.

V. Hoe kon de wind het kaf uit het koorn heenen dryven? Ps. I. 4. Job. XXI. 18.

Z. Zeer ligt: want men wande in het Oosten niet in eene schuur, maar in de open lucht des daags, om dat men, ten tyde des oogsts, 's nagts, geen wind hadt.

V. Hadt men daar ook eene Wan, gelyk de onze? Luc. III. 17.

Z. Neen, maar men gebruikte eene schop of schoffel, en wierp daarmede het uitgedorschte Graan in de hoogte tegen den wind in, die er dan het kaf uitdreef.

V. Maar wie zaait ooit by ons op steenen, gelyk jesus dat getuigt van eenen Oosterschen Landman? Matth. XIII. 20, 22.

Z. Dit kon, onweetend, in Kanaan ligt gebeuren, alwaar de rotzen veelal schuilden onder eene dunne laag van aarde.

[p. 221]

V. Maar hy zaaide ook onder de doornen, voegt 'er de Heiland by, en was dat wys?

Z. Uit de hand, zelfs van eenen bedreeven zaaier, konden wel eenige korrels, onder het werpen, in of onder de Doornen of de Doornhegge vallen, waarmede de Akker omzet was.

V. Wie hoorde ooit van een stuk Lands, veel min eene afgebrooken Stad, met zout te bezaaien? Richt. IX. 45.

Z. Een maatig gedeelte van Zout maakt een Land goed, gelyk jesus heeft aangemerkt, Luc. XIV. 34, 35.

V. Maar niet den grond eener Stad?

Z. Abimelech gebruikte veel Zouts, om den grond te bederven, dat is, om dien zodanig te mesten, dat alles in de hoogte zou opschieten, en geene vrugt geeven.

V. Waarom verwonderde men zich over Onkruid onder de Tarw? Matth. XIII. 27. Dat vindt men immers overal?

Z. Dat Onkruid was niet het gewoone; maar eene andere soort, Dolyk geheeten, het geen niet overal groeit, doch zeer kwaad was, om dat het eene bedwelmende kragt bezit.

V. Wat moet men door lofliedekens, (Richt. IX. 27.) of door de vreugd, meer dan ter tyd, ah haar koorn en haare most vermenigvuldigd zyn, (Ps. IV. 8.) verstaan?

Z. Lofliedekens of blyde gezangen zong men in het Oosten by het inzamelen van den Wyn, en men bedreef ook allerlei vreugde in den Graanoogst. Jes. IX. 2.