Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1786

De peinzende Kristen, of bundel van stichtelyke Gedachten voor de Eenzaamheid, door Petrus Broes, Predikant te Amsteldam. Vierde Stukjen. Te Amsterdam, by P. Schouten en J. Wessing, 1785. In gr. octavo, 155 bladz.

Gedachten van denzelfden aert, en in den eigensten smaek uitgevoerd, als ons de voorige Stukjes aen de hand geven; des onze vroegere aenmerkingen over dien arbeid, niet noodig te herhalen, ook dezelfden blyven. Alleenlyk is ons, buiten dat, in 't doorbladeren van dit Stukje voorgekomen, dat de Eerwaerde Broes meer, ten minste naer wy ons van de voorige Stukjes kunnen herinneren, in zinnelyke voorstellen valt; 't welk deze gedachten, hoe stichtelyk velen derzelven ook zyn, nog minder geschikt maekt voor hun, die smaek hebben in ene welberedeneerde stichtende beschouwing van Godsdienstige onderwerpen. - Men neme tot ene proeve een gedeelte der peinzingen van dezen Kristen, op de gedachte.

[p. 6]

Heden nachtmaal, eerlang biddag. By die gelegenheid laet hy zich onder anderen aldus uit.

‘Heden ontvange ik de dierbare, de onschatbare geleegenheid, om, eer het biddag is, myne byzondere zaken met God, myn Vader, af te doen in Jesus naam, en met myne personeele schuld te komen tot het bloed der verzoeninge, en om voords, ontheeven van het verwyt van eigene schuld, en met een gewisse, dat door 's Heilands bloed gereinigd is, de handen ruimer te krygen, en meer onbelemmerd, op den biddag, met de algemeene belangen te kunnen opkomen voor Gods troon. - Zoo worde ik, in eenige mate, gelyk aan Israëls aartspriester, zoo als hy eerst met zyne eigene schuld, en daarna met de schuld des volks, voor God verscheen. - En, mag ik heden aan het nachtmaal de kenbare vergeving van myne eigene schuld, tot verwyding van myn hart, ontvangen, die gewaarwording zal geen inbreuk maken, op de herhaling der gevoeligste belydenis myner dwaasheden; neen! Het gevoel van vergeevende genade zal de belydenis en uitvoeriger en ootmoediger doen zyn. Op Nederlands biddag zal myn hart van aandoening en schaamte wegvloeien, wanneer ik denken zal: God vergeeft. Hy vergeeft geerne. En hy, zulk een, hy is het, tegen wien myn vaderland en ik zich zoo vergreepen hebben.

‘Heden wordt my de weg geopend, om my by den groten den eenigen Middelaar van God en der menschen aan te melden by het avondmaal, hem te verzoeken, dat hy, door den verworven Geest, my leere bidden. - Josef gaf zynen broederen de woorden in den mond, die zy voor Farao spreeken moesten.- Ik zal myn Heiland, myn oudsten broeder, aan het nachtmaal smeken, dat hy my zegge wat en hoe ik bidden moete op Nederlands verbodsdag; dat zyn Geest my, gelyk een kind, dat spreken leert, alles voorzegge, en my naar God doe bidden, naar deszelfs wil, overeenkomstig deszelfs welbehagen; dat zyn Geest my inzien in alles geeve, verstand van kermen schenke, pleitredenen aan de hand geeve, en, in eenige mate, op my ruste, als wel eer op zyne Mosessen en zyne Daniëls. - Aan het nachtmaal zal ik myn Heiland vragen, weenende vragen, dat hy in het bidden voor myn vaderland voorga, den voortocht houde. Ik zal hem, dien oppergunsteling aan het hemelhof, dien Zoon van Gods welbehagen, by voorraad, den gantschen bundel van dankzeggingen, belydenissen en gebeeden, die,

[p. 7]

op den verbodsdag van myn vaderland, uit binnenkameren en heiligdommen plechtig zullen opgaan naar den troon, in handen geeven, met een aangedrongen verzoek: ô Middelaar! wiens zoendood ik thans bespiegele, ô Middelaar! zal ik, en zullen myne landgenoten, eerlang de gebeden nederleggen op den gouden altaar, die voor den troon uws Vaders is, ei! doe 'er uw reukwerk by, en laat de rook daarvan, met de gebeeden uwer vrienden en de mynen, van uwe hand opgaan voor God.’ - Dus gaat de peinzende Christen, gelyk hy in 't begin dezer beschouwinge betuigt, ‘aan het nachtmaal, daar de biddag nadert, een geopend oor bespreeken by den God der vaderen.’

Er is in dit alles zulk eene sterke zamenvlegting van zinlyke voorstellingen, dat wy moeite hebben, om derzelver inhoud verstandlyk op onzen redelyken Godsdienst over te brengen. En is het dat wy te kort zien, ligt 'er iets wezenlyks in het hier voorgestelde verband tusschen het nachtmaal en den biddag, dan zou het, dunkt ons, de opmerkzaemheid van de Bestierderen der Kerke wel vorderen, eens bedagtelyk te overwegen, of het niet raedzaem zou zyn, gewoonlyk het nachtmael te onderhouden, kort voor het vieren van den biddag.